اولتراسوند تراپی چیست؟ کاربرد و انواع آن

اولتراسوند تراپی چیست؟
اولتراسوند تراپی چیست؟

اولتراسوند تراپی چیست موارد کاربرد و فواید آن، فیزیوتراپیست ها از روش ها و ابزارهای درمانی مختلفی برای کمک به کاهش درد و التهاب و در نهایت بازیابی عملکرد اندام های بیمار استفاده می کنند.

در این روش از امواج اولتراسوند بالاتر از محدوده شنوایی انسان برای درمان انواع صدمات استفاده می شود.

درد بدن و فیزیوتراپی

از درد و کوفتگی بدن خسته شدی؟
تماس بگیر و وقت معاینه یا فیزیوتراپی تنظیم کن!

استفاده موضعی از اولتراسوند تراپی به افزایش جریان خون در یک ناحیه و کاهش تورم و التهاب کمک می کند. از این روش برای بهبود شکستگی استخوان ها نیز استفاده خواهد شد.

از روش های درمانی که به طور گسترده توسط فیزیوتراپیست ها در کلینیک فیزیوتراپی مورد استفاده قرار می گیرد، اولتراسوند تراپی و شاک ویو تراپی است.

در این نوع دستگاه اولتراسوند، از امواج مکانیکی صوت استفاده می شود تا در بافت لرزش ایجاد کند. تفاوت این دستگاه با اولتراسوند تشخیصی در این است که در دستگاه اولتراسوند تراپی تصویری ایجاد نمی شود، بلکه لرزشی ایجاد می شود که به بافت منتقل می شود. 

امواج صوتی که توسط گوش انسان قابل شنیدن است، در فرکانس بین ۲۰ هرتز تا ۲۰ کیلوهرتز عمل می کنند، در حالی که امواج صوتی اولتراسوند دارای فرکانس لرزشی ۱ تا ۳ مگاهرتز هستند.

عمق نفوذ تقریبی آن ها به بافت به این صورت است: ۳ مگاهرتز تا عمق ۱ الی ۲ سانتی متری  نفوذ می کند؛ در حالی که ۱ مگاهرتز تا عمق ۲ الی ۵ سانتی متری نفوذ می کند.

کاربرد اولتراسوند تراپی می تواند از طریق دو مکانیسم متفاوت تاثیرات فیزیولوژیکی در بافت ایجاد کند: تاثیرات دمایی و تاثیرات غیر دمایی

کاربرد اولتراسوند تراپی
کاربرد اولتراسوند تراپی

انواع اولتراسوند تراپی

1. اولتراسوند تراپی حرارتی

در این درمان انتقال مداوم امواج صوتی منجر به ارتعاشی جزئی در مولکول های بافت عمیق می شود.

این ارتعاش باعث افزایش گرما و اصطکاک در مولکول ها شده و این اثر حرارتی نیز منجر به افزایش متابولیسم سلول ‌های بافتی و در نتیجه بهبود بافت‌ های نرم می ‌شود.

به طور کلی در صورت وجود درد میوفاشیال، کشیدگی یا رگ به رگ شدگی عضلات، اسکار یا چسبندگی از افزایش دما برای تسریع بهبودی استفاده می شود.

2. اولتراسوند تراپی مکانیکی

در این روش درمانی برای نفوذ به بافت ها از ارتعاشات امواج صوتی استفاده می شود. در واقع این ارتعاشات باعث انبساط و انقباض حباب های گاز ریز موجود در بافت نرم شده و به کاهش التهاب و تورم بافت و در نتیجه کاهش درد کمک می کنند.

این روش به طور کلی برای بهبود شرایطی از جمله درد و تورم مانند سندرم تونل کارپال مفید است. اولتراسوند گاهی در حالت پیوسته و گاهی در حالت پالس استفاده می شود.

در حالت اول، سری دستگاه به طور مداوم انرژی اولتراسونیک تولید می کند و در  حالت پالس میان انتشار پرتوهای انرژی اولتراسونیک یک دوره وقفه وجود دارد.

تاثیرات دمایی اولتراسوند تراپی

در درجه ی اول، اولتراسوند به عنوان یک وسیله ی گرما زا عمل می کند، چون لرزش این دستگاه انرژی تولید می کند که به گرما تبدیل می شود. دستگاه بر روی حالت “continues” و با لرزش ۱۰۰% در زمان استفاده از دستگاه تنظیم می شود.

با اعمال حرارت به بافت آسیب دیده، جریان خون، کشسانی و فرآیندهای متابولیکی افزایش می یابند.

برای مثال، در مورد خشکی مفصل، در اثر تاثیرات دمایی اولتراسوند درمانی ، جریان خونی که به این ناحیه می رسد، افزایش یافته و در نتیجه انعطاف پذیری و دامنه ی حرکتی مفصل افزایش می یابد.  

تاثیرات غیر دمایی اولتراسوند

در درجه ی اول تاثیر اولتراسوند، کاهش التهاب حاد (ورم) است. دستگاه بر روی حالت “pulsed” تنظیم می شود، که در این حالت، ۱۰%، ۲۰% ویا ۵۰ % از زمان استفاده از دستگاه، لرزش به بافت اعمال می شود، این امکان مستمر نبودن و پالس دار بودن لرزش دستگاه، از رسیدن گرما به بافت جلوگیری می کند.

اولتراسوتد غیر گرمایی، باعث تحریک آزادسازی سلول های خاص سیستم ایمنی می شود که به کاهش التهاب در بافت ها کمک می کنند.

برای مثال در مورد مفصل متورم (مثلا در مچ پای رگ به رگ شده)، از اولتراسوند پالس دار می توان برای کاهش التهاب و ورم بافت به منظور تسریع بهبودی استفاده کرد.

پارامترهای اولتراسوند تراپی چه هستند؟

پارامترهای اولتراسوند تراپی

شدت

واحد شدت در اولتراسوند تراپی وات است. میانگین شدت بر فضا یا شدت متوسط ​​نیروی وارده بر یک ناحیه مشخص بر حسب وات بر سانتی متر مربع تعیین می شود.

میانگین شدت ​بر زمان و فضا در حالت پالس استفاده شده و شدت متوسط در کل زمان درمان (در هر ثانیه) بر روی یک ناحیه مشخص را بر حسب سانتی متر مربع تعیین می کند.

نسبت پالس به توقف

هنگامی که اولتراسوند در حالت پالس عمل می کند نسبت زمان فعال بودن دستگاه به زمان توقف انتشار انواج اندازه گیری می شود.

علامت پالس نشان دهنده زمان انتقال امواج و توقف به معنای عدم‌ فعالیت دستگاه است که هر دو با واحد میلی ثانیه اندازه گیری می شوند، برای مثال 2:8 ، 1:7.

انعکاس پرتو اولتراسوند

امواج اولتراسونیک در هوا جابجا نمی شوند، بنابراین اولتراسوند تراپی نیازمند دقت بالایی است تا از باقی ماندن هوا بین سری دستگاه و بدن بیمار جلوگیری شود و انعکاس به حداقل برسد.

با این حال همیشه در صورت برخورد پرتو اولتراسوند با یک عامل میانی مقداری انعکاس وجود دارد و این بازتاب باعث ایجاد امپدانس صوتی می شود. هنگامی که امپدانس صوتی کم است، انتقال امواج بیشتر بوده و بالعکس.

انتقال پرتو اولتراسوند

اگر پرتو اولتراسوند حین انتقال بین دو سطح با یک عامل میانی برخورد کند ممکن است شکسته شود.

اما از آنجایی که امواج در یک خط مستقیم حرکت می کنند معمولا شکستگی رخ نداده و در طول درمان و چنانچه ممکن باشد اکثر امواج بطور طبیعی و بدون مشکل جابجا می شوند.

تضعیف پرتوی اولتراسوند

تضعیف اصطلاحی است که برای کاهش تدریجی شدت پرتو اولتراسونیک پس از خروج از سری دستگاه استفاده می شود. دو عامل اصلی در تضعیف پرتو نقش دارند.

جذب

اثر حرارتی اولتراسوند به گونه ای است که امواج توسط بافت ها جذب شده و در یک نقطه به گرما تبدیل می شود.

پراکندگی

پراکندگی زمانی اتفاق می‌افتد که پرتو اولتراسونیک مستقیم به دلیل وجود عوامل میانی همچون حباب‌ ها یا ذرات موجود از مسیر خود منحرف شود.

اثر کلی این دو عامل به گونه ای است که هر چه پرتو اولتراسونیک عمیق تر برود از شدت آن کاسته می شود. بنابراین برای درمان ساختارهای عمیق باید به فرکانس و شدت پرتوی اولتراسوند توجه داشت.

میدان های اولتراسونیک

عمق و شدت نفوذ پرتو اولتراسونیک به معنای تقسیم پرتو به میدان های نزدیک و دور است.

امواج منتشر شده از منبع فواصل مختلفی را طی کرده و در نتیجه میان جبهه های موج مجاور تداخلی ایجاد می شود و میدان های دور و نزدیک به وجود می آیند.

این تداخل در برخی نقاط سازنده و در برخی دیگر مخرب است. وسعت میدان نزدیک از این جهت که شدیدتر از میدان دور است و تأثیر بیشتری در درمان شرایط خاص دارد از اهمیت زیادی برخوردار است.

هنگام درمان بافت ها در عمق بیش از 6.5 سانتی متر لازم است به فرکانس اولتراسوند و شعاع مبدل توجه شود.

پوشش های میانی

امواج اولتراسونیک از طریق هوا منتقل نمی ‌شوند، به همین دلیل مقداری ژل کوپلنت بین سری دستگاه (مبدل) و پوست بیمار قرار می گیرد.

ژل کوپلنت قادر به تبدیل کامل نیرو نیست و تنها درصدی از شدت موج اولیه به بدن بیمار منتقل می شود.

هوا منجر به بازگشت پرتوی اولتراسونیک و تولید امواجی می شود که به کریستال مبدل آسیب می رسانند. دستگاه مگر در صورت استفاده از این پوشش میانی روشن نخواهد ماند.

اولتراسوند تراپی چگونه انجام می شود؟

نحوه انجام اولتراسوند تراپی

فیزیوتراپیست شما یک ناحیه ی سطحی کوچک را در هر قسمت انتخاب می کند تا روی آن اولتراسوند را اعمال کند. همچنین بر اساس وضعیت خاص شما، دستگاه را بر روی تنظیمات صحیح قرار می دهد.

معمولا در جراحت های حاد (جراحت های تازه به همراه التهاب) از تنظیمات “pulsed” استفاده می شود، در حالی که در آسیب های مزمن (صدمات ایجاد شده در مدت زمان طولانی) از تنظیمات “continues” استفاده می شود. بر روی سر مبدل و یا روی پوست، ژل خاصی استفاده می شود تا به نفوذ امواج به پوست به طور مساوی کمک کند.

در طی روش اولتراسوند تراپی، فیزیوتراپیست دائما سر مبدل را در اطراف ناحیه ی مورد نظر حرکت می دهد.

موارد کاربرد و مزایای اولتراسوندتراپی

به کار گیری روش اولتراسوند تراپی دارای ۳ مزیت اصلی است. اولین مزیت آن تسریع روند بهبودی از طریق افزایش جریان خون در ناحیه ی تحت درمان می باشد.

دومین مزیت آن کاهش درد از طریق کاهش ورم و خونریزی می باشد. سومین مزیت ماساژ ملایم عضلات، تاندون ها و/یا رباط ها در ناحیه ی تحت درمان می باشد، چون هیچ کشش یا آسیبی به بافت اعمال نمی شود.

این سه مزیت اصلی از طریق دو اثر اصلی اولتراسوند تراپی به دست می آید. این دو اثر اصلی شامل اثرات دمایی و غیر دمایی می باشد.

اثرات دمایی به دلیل جذب امواج صوتی صوتی ایجاد می شود. تاثیرات غیر دمایی از طریق کاویتاسیون (حفره زایی) و جریان آکوستیک اعمال می شود.

اثر حفره گذاری در نتیجه ی لرزش بافت ایجاد می شود که باعث تشکیل حباب های ریزی می شود که لرزش ها را به گونه ای انتقال می دهند که به طور مستقیم موجب تحریک غشای سلول ها می شود.

این تحریک فیزیکی موجب بهبود اثرات ترمیم سلولی ناشی از پاسخ های التهابی می شود.

اولتراسوند تراپی در اصل شامل استفاده از یک پروب فلزی است. ابتدا ژل روی سری پروب یا مستقیما روی پوست اعمال می شود. این ژل به نفوذ امواج صوتی به داخل پوست کمک می کند.

پس از اعمال ژل، پروب بیشتر از 5 تا 10 دقیقه به طور مداوم بر روی ناحیه مورد نظر حرکت داده می شود. شدت یا قدرت اولتراسوند بر اساس نتیجه مورد نظر تنظیم می شود.

برخی افراد در طول درمان نبضی خفیف و برخی دیگر در ناحیه کمی گرما احساس می کنند.

فراصوت با استفاده از پروب سونوگرافی به کار گرفته می شود که این پروب از طریق ژل سونوگرافی (ژل عامل انتقال) مستقیما در تماس با پوست قرار می گیرد.

نشان داده شده است که درمان با اولتراسوند موجب افزایش موارد زیر می شود:

  • سرعت بهبود
  • آرام سازی بافت ها
  • گرم شدن بافت ها
  • جریان موضعی خون
  • از بین رفتن بافت جای زخم

اولتراسوند تراپی چگونه می تواند به شما کمک کند؟

کمک اولتراسوند تراپی به بیماران

 تاثیر اولتراسوند در افزایش موضعی جریان خون می تواند برای کمک به کاهش تورم موضعی و التهاب مزمن استفاده شود و طبق بعضی از مطالعات، فراصوت می تواند روند ترمیم شکستگی استخوان را سریع تر کند.

شدت یا تراکم قدرت فراصوت را می توان طوری تنظیم کرد که تاثیر دلخواه را ایجاد کند.

تراکم قدرت بالاتر (بر حسب وات بر سانتی متر مربع) اغلب در مواردی استفاده می شود که هدف از بین بردن بافت اثر زخم باشد.

اولتراسوند همچنین می تواند برای انجام روش فونوفورز (phonophoresis) مورد استفاده قرار گیرد که یک روش غیر تهاجمی برای نفوذ بهتر دارو در بافتهای زیر پوست است و عالی ترین روش برای بیمارانی است که با تزریق مشکل دارند.

با این تکنیک انرژی فراصوت دارو را با فشار به پوست وارد میکند.

کورتیزون که برای کاهش التهاب استفاده می شود یکی از معمول ترین دارو هایی است که به این روش انتقال داده می‌شود.

 معمول ترین مواردی که با اولتراسوند تراپی یا فراصوت درمان میشوند، جراحت‌های بافت نرم مثل تاندونیت، تورم غیر حاد مفصل و اسپاسم عضلانی هستند.

استفاده از این روش برای اکثر جراحت های رباط و عضله مفید است.

اولتراسوند تراپی برای درمان مشکلات بسیاری مورد استفاده قرار گرفته و مزایای بی شماری دارد. با این حال از این روش بیشتر برای موارد زیر استفاده می شود:

  • گرم کردن و شل کردن عضلات و کاهش درد
  • افزایش جریان خون و لنف (لنف مایعی است که گلبول های سفید خون را در سراسر بدن جابجا می کند) و در نتیجه سرعت بخشیدن به روند بهبودی عضلات و همچنین مفاصل و رباط ها
  • نرم شدن بافت های اسکار موجود
  • ترمیم شکستگی ها با استفاده از اولتراسوند پالس با شدت کم
  • مدیریت استئوآرتریت زانو

اولتراسوند تراپی برای درمان چه شرایطی مورد استفاده قرار می گیرد؟

شرایط درمانی اولتراسوند تراپی

رایج ترین شرایطی که می توان با استفاده از اولتراسوند تراپی درمان کرد عبارتند از:

تاندونیت

این یک اصطلاح کلی برای تعریف التهاب بافت تاندون هایی است که عضلات را به استخوان ها متصل می کنند. التهاب رایج ترین علت درد بافت نرم است و در هر سنی رخ می دهد، اما در بزرگسالانی که زیاد ورزش می کنند بیشتر دیده می شود.

افراد در سنین بالا نیز مستعد ابتلا به این بیماری هستند زیرا تاندون ها به تدریج خاصیت ارتجاعی خود را از دست داده و با افزایش سن ضعیف تر می شوند.

انواع متداول این بیماری عبارتند از:

سایر شرایطی که می توان با اولتراسوند تراپی درمان کرد عبارتند از:

محدودیت های اولتراسوند تراپی چیست؟

اولتراسوند تراپی یک روش غیر تهاجمی و بسیار کم خطر است. اما در شرایط خاصی از جمله موارد زیر باید از این درمان اجتناب کرد.

  • افرادی که مشکلات قلبی عروقی دارند
  • این روش در زنان باردار یا پریود و بر روی شکم، نواحی لگن یا کمر انجام نمی شود.
  • روی پوست بریده یا در موارد شکستگی های در حال بهبودی
  • اطراف چشم ها، سینه ها یا اندام های جنسی
  • روی نواحی دارای ایمپلنت پلاستیکی و دستگاه ضربان ساز قلب
  • روی نواحی دارای تومور بدخیم
  • در موارد سپسیس حاد از این روش استفاده نمی شود.
  • روی اسپینا بیفیدا یا بعد از لامینکتومی
  • حداقل تا شش ماه پس از تابش در آن ناحیه اعمال نمی شود.

 دوز اولتراسوند چقدر است؟

 یک درمان معمولی با اولتراسوند ۳ تا ۵ دقیقه طول می کشد در مواردی که هدف از بین بردن بافتهای اثر زخم باشد، زمان درمان ممکن است خیلی بیشتر شود.

 در طول درمان سر پروب اولتراسوند مدام حرکت داده می شود. اگر حرکت دادن به طور پیوسته انجام شود بیمار هرگز نباید احساس ناراحتی کند.

بعضی از مشکلاتی که با اولتراسوند درمان می‌شوند عبارتند از تاندونیت، تورم غیر حاد مفصل و اسپاسم عضلانی.

 در چه مواقعی نباید از اولتراسوند استفاده کرد؟

 موارد منع مصرف اولتراسوند تراپی عبارتند از وجود تومور بدخیم در ناحیه تحت درمان، وجود ایمپلنت های فلزی زیر ناحیه تحت درمان، عفونت حاد موضعی، اختلالات قلبی عروقی و اعمال فراصوت مستقیماً بر روی شکم زنان باردار.

همچنین اعمال مستقیم امواج فراصوت بر روی نواحی اپی فیز فعال (صفحات رشد) در کودکان، بر روی نخاع، در ناحیه ای که در آن یک عمل لامینکتومی انجام شده است یا بر روی چشم، جمجمه یا بیضه منع می شود.

 مانند تمام تجهیزات پزشکی، وقتی اولتراسوند توسط یک فرد متخصص کاملا آموزش دیده مانند یک فیزیوتراپیست مورد استفاده قرار گیرد، احتمال خیلی کمی وجود دارد که درمان موجب هر گونه عوارض جانبی شود.

جهت درمان با اولتراسوند تراپی و بهره بردن از خدمات حرفه ای با متخصصین ما در کلینیک فیزیوتراپی دایان، یکی از بهترین کلینیک های فیزیوتراپی در تهران تماس بگیرید.

شماره تماس های کلینیک فیزیوتراپی دایان جهت دریافت نوبت حضوری فیزیوتراپی مچ دست و فیزیوتراپی در منزل02122786049 – 09128340536

کلینیک فیزیوتراپی شمال تهران

0 0 امتیازها
امتیازدهی

بفرست برای کسی که نیاز داره ببینه . . .

بیشتر در این رابطه بخوانید

آخرین مقالات در فیزیوتراپی دایان

عضویت
اطلاع دهی برای
guest

0 نظرات
بارخورد درون خطی
نمایش همه دیدگاه‌ها