رگ های واریسی رگ های بزرگ شده و تیره رنگ هستند که ظاهری پیچ خورده و شبیه طناب دارند.
این مشکل هنگام ضعیف شدن دریچه های داخل رگ های آسیب دیده که فرایندی است که اغلب با پیری طبیعی مشاهده می شود اتفاق می افتد. معمولا بین 30 تا 50 درصد بزرگسالان در ناحیه ساق پا دچار واریس می شوند.
از درد و کوفتگی بدن خسته شدی؟
تماس بگیر و وقت معاینه یا فیزیوتراپی تنظیم کن!
رگ های واریسی ظاهری ناخوشایند دارند اما به ندرت باعث مشکلات سلامتی می شوند. گزینه های زیبایی و سلامتی مختلفی برای درمان رگ های واریسی وجود دارد و سطح موفقیت هر یک از این روش ها متفاوت است.
در این مقاله نحوه شناسایی، تشخیص و درمان رگ های واریسی و اقداماتی که در صورت بروز عوارض مانند عفونت می توان انجام داد شرح داده شده است.
آیا میدانستید؟
رگ های واریسی نه فقط در پاها، بلکه در هر نقطه از بدن ظاهر می شوند. بواسیر و واریکوسل نیز در حقیقت از انواع واریس هستند.
علائم واریس
می توانید یک یا چند رگ واریسی داشته باشید و همه آن ها ظاهر و یا اندازه دقیقا یکسان نداشته باشند. این رگ ها ثابت مانده، بزرگتر شده و یا با گذشت زمان تعداد آن ها افزایش می یابد.
علائم رایج واریس عبارتند از:
- ظاهر مایل به آبی، ارغوانی یا صورتی در یک یا چند رگ
- پیچ خوردگی یا برجستگی رگ ها در زیر پوست
- خارش یا بثورات در نزدیکی رگ آسیب دیده
- درد پا
- کبودی های کوچک سطحی در نزدیکی رگ ها (باید ظرف چند روز بهبود یابند)
- حساسیت یا ناراحتی در نزدیکی رگ ها
واریس به طور کلی در پاها مشاهده شده و می تواند در سایر قسمت های بدن نیز ایجاد شود، اما این اتفاق کمتر رایج است.
اگر رگ ها را فشار دهید باید نرم باشند و معمولا وقتی آن ها را لمس می کنید درد نداشته و اندازه و ظاهر آن ها تغییر نمی کند. لمس رگ های واریسی خطرناک و مضر نیست.
درد لزوما با اندازه واریس ارتباطی ندارد. در صورت وجود درد واریس احتمالا تنها در یکی از رگ ها احساس درد خواهید داشت.
رگ های واریسی شبیه رگ های عنکبوتی به نظر می رسند، اما در ظاهر تفاوت های قابل توجهی وجود دارد.
رگ های واریسی
- رگ های متورم جداگانه
- از نظر اندازه بزرگتر هستند
- ظاهری برآمده و پیچ خورده دارند
رگ های عنکبوتی
- خوشه ای از رگ های کوچک متسع شده
- به طور کلی کوچکتر هستند
- برجسته نیستند
عوارض رگ های واریسی
واریس معمولا باعث ایجاد سایر مشکلات سلامتی نمی شود. با این حال در صورت بروز عوارض نیاز به مداخله پزشکی یا جراحی بوده و عدم درمان منجر به مشکلات جدی می شود.
در صورت بروز مشکلات مرتبط با رگ های واریسی دریافت مراقبت های پزشکی بسیار مهم است.
عوارضی که باید مراقب آن ها باشید عبارتند از:
- هماتوم: کبودی یا خونریزی در ناحیه ای بزرگ زیر پوست
- زخم: زخم باز که خوب نمی شود
- فلبیت: عفونت رگ
- ترومبوفلبیت: عفونت و لخته شدن خون در رگ
علائم این عوارض شامل تب، قرمزی، تورم، درد، حساسیت شدید یا احساس گرما در نزدیکی رگ واریسی است.
از آنجا که رگ های واریسی بر گردش خون تأثیر می گذارند احتمالا احساس بی حسی، سوزن سوزن شدن یا سوزش نیز خواهید داشت.
خلاصه
رگ های واریسی می توانند به رنگ آبی، بنفش یا صورتی و همچنین برجسته و یا نرم باشند.
واریس در بازوها و پاها به ندرت عوارض ایجاد می کند، بنابراین در صورت بروز تب، قرمزی، تورم یا درد در ناحیه واریس یا نزدیک آن با پزشک مشورت کنید.
علل رگ های واریسی
این عارضه زمانی ایجاد می شوند که دریچه های داخل رگ ها ضعیف شده یا آسیب می بینند.
دو نوع رگ خونی اصلی در بدن وجود دارد: شریان ها و وریدها. هر کدام از این رگ ها در حرکت اکسیژن و دی اکسید کربن به عنوان بخشی از فرایند تنفس نقش دارند.
شریان ها خون غنی از اکسیژن را از قلب به سایر قسمت های بدن منتقل کرده و وریدها خون غنی از دی اکسید کربن را به قلب باز می گردانند.
پمپاژ قلب خون را در شریان ها به حرکت در آورده و دریچه وریدها به حرکت خون در رگ ها کمک می کنند.
هنگامی که این دریچه ها به خوبی کار نکنند خون به دلیل جاذبه به آرامی حرکت کرده و یا حتی در وریدها جمع خواهد شد. این همان چیزی است که باعث ایجاد برجستگی رگ های واریسی می شود.
واریس در زنان بیشتر از مردان شایع است. سایر عوامل خطر برای تشکیل و یا بدتر شدن رگ های واریسی عبارتند از:
- سن بالا
- بارداری
- چاقی
- سابقه خانوادگی واریس
- ساعت ها ایستادن
- یبوست مزمن
- سابقه ترومبوز ورید عمقی
بسیاری از این عوامل خطر رایج را می توان با تغییر سبک زندگی مدیریت کرد. برخلاف آنچه ممکن است شنیده باشید چهار زانو نشستن باعث ایجاد واریس نمی شود.
عوامل خطر و عوارض
اگر رگ های واریسی داشته باشید در صورت ابتلا به بیماری های مزمن مانند دیابت، اختلال لخته شدن خون، بیماری عروق محیطی، نقص ایمنی یا بیماری التهابی خطر بروز عوارض بیشتر خواهد بود.
این شرایط خطر عفونت، خونریزی یا لخته شدن خون در رگ های واریسی را افزایش می دهند.
تشخیص رگ های واریسی
به طور کلی واریس بر اساس ظاهر تشخیص داده می شود.
رگ های واریسی معمولا خود به خود علائم ایجاد نمی کنند. اگر درد یا علائم دیگری داشته باشید پزشک برای رد سایر مشکلات پزشکی شما را معاینه می کند.
معاینه فیزیکی
فرایند تشخیص شامل معاینه فیزیکی خواهد بود. پزشک رگ ها و ناحیه اطراف آن ها را برای تشخیص رگ های واریسی و یافتن علائم عوارض (به عنوان مثال تورم، احساس گرما یا قرمزی) بررسی می کند.
وجود زخم های پوستی می تواند مربوط به این عارضه یا سایر مشکلات پزشکی باشد. یک ناحیه بزرگ متورم یا وجود لکه های آبی یا قرمز در زیر پوست نیز احتمالا نشانه هماتوم است.
همچنین پزشک برای تشخیص مشکل در جریان خون نبض را در نزدیکی رگ های واریسی بررسی می کند.
گاهی نیز پزشک برای تشخیص مشکلات غیر معمول بر روی رگ های واریسی فشار آورده و از شما می پرسد این فشار فیزیکی باعث درد یا ناراحتی می شود یا خیر.
آزمایشات تشخیصی
پزشک برای کمک به تشخیص آزمایشاتی از جمله سونوگرافی داپلر تجویز خواهد کرد.
این آزمایش در واقع شامل استفاده از دو نوع سونوگرافی است: یکی برای ارزیابی جریان خون و دیگری برای شناسایی نواحی انسداد یا تغییرات شدید جریان خون.
در صورت نگرانی برای وجود شکستگی یا جراحت دیگر احتمالا برای بررسی ناحیه موردنظر لازم است تصویربرداری اشعه ایکس یا سی تی اسکن انجام شود.
همچنین شمارش کامل خون که بر روی نمونه خون گرفته شده از رگ (نه از خود رگ واریسی) آزمایش انجام می شود تجویز خواهد شد. این آزمایش افزایش گلبول های سفید خون که نشانه عفونت است را نشان می دهد.
تشخیص های افتراقی
مشکلات پزشکی زیر علائمی شبیه رگ های واریسی داشته و تشخیص ابتلا به هر یک از این بیماری ها بسته به عوامل خطر و سابقه پزشکی به ارزیابی نیاز دارد.
ترومبوز ورید عمقی
لخته خون در رگ در محل رگ های واریسی مانند ساق پا یا بازو ایجاد می شود.
ترومبوز ورید عمقی منجر به تورم بدون درد می شود اما می تواند یک خطر برای سلامتی باشد چراکه لخته خون به ریه ها منتقل شده و باعث آمبولی ریه که وضعیتی مرگبار است می شود.
این بیماری از طریق سونوگرافی عروقی تشخیص داده شده و معمولا با داروهای رقیق کننده خون درمان می شود.
نوروپاتی محیطی
آسیب عصبی بر اعصاب انگشتان پاها، پاها یا انگشتان دست (اعصاب محیطی) تأثیر گذاشته و منجر به درد، احساس سوزش یا از دست دادن حس در مناطق آسیب دیده می شود.
با معاینه فیزیکی می توان نوروپاتی محیطی و واریس دردناک را تشخیص داد.
رگ های واریسی همانند نوروپاتی محیطی باعث تغییر احساس نمی شوند.
نوروپاتی محیطی همچنین منجر به عفونت و زخم هایی می شود که بهبود نمی یابند. این بیماری در ابتدا گاهی با رگ واریسی عفونی یا دردناک اشتباه گرفته می شود.
در صورت ابتلا به هر دو بیماری تعیین اینکه کدام یک از آن ها باعث ایجاد علائم می شوند دشوار خواهد بود.
آزمایشاتی مانند سونوگرافی عروقی یا معاینه عصبی تشخیصی مانند الکترومیوگرافی یا مطالعه هدایت عصبی در صورت نیاز می توانند شدت بیماری را مشخص کنند.
بیشتر بخوانید : نوروپاتی دیابتی
نارسایی عروقی
با گذشت زمان ماهیچه رگ ها ضعیف شده و در نتیجه جریان خون بازگشتی به قلب کاهش می یابد. این وضعیت معمولا خطرناک نیست اما می تواند باعث تورم بازوها و پاها شود.
رگ های واریسی علامت نارسایی عروقی هستند.
نارسایی عروقی شبیه واریس به نظر می رسد اما میان این دو بیماری تفاوت های ظریفی وجود دارد:
- واریس به طور معمول تنها چند رگ را تحت تأثیر قرار می دهد اما نارسایی عروقی تمام یا بیشتر رگ های پاها را درگیر می کند.
- در نارسایی عروقی رگ ها مانند رگ های واریسی برجسته (قابل مشاهده) نیستند.
از طریق معاینه فیزیکی و سونوگرافی عروقی ناحیه آسیب دیده می توان تفاوت این دو وضعیت را مشخص کرد.
بیشتر بخوانید : راهکار فیزیوتراپی برای کاهش ورم اندامها
نارسایی احتقانی قلب
نارسایی احتقانی قلب اغلب منجر به تورم پا یا بازو شده که با بالا بردن اندام ها بهبود می یابد. رگ ها گاهی برجسته شده و این تورم با تورم واریس اشتباه گرفته می شود.
با این حال نارسایی احتقانی قلب باعث خستگی و تنگی نفس می شود که از علائم رگ های واریسی نیست. با استفاده از آزمایشات قلب مانند الکتروکاردیوگرام یا اکوکاردیوگرام می توان نارسایی قلبی را تشخیص داد.
خلاصه
پزشک در اکثر موارد هنگام معاینه فیزیکی رگ های واریسی را بر اساس ظاهر آن ها تشخیص می دهد. گاهی اوقات نیز برای رد شرایطی مانند نوروپاتی محیطی یا نارسایی عروق آزمایشات اضافی مانند سونوگرافی تجویز می شود.
بیشتر بخوانید: تمرینات فیزیوتراپی در منزل
درمان رگ های واریسی
اگر به بیماری واریس مبتلا باشید این احتمال وجود دارد که تا زمانی که عوارضی ایجاد نشود به هیچ درمانی احتیاج نداشته باشید.
واریس در بسیاری از موارد به دلایل زیبایی یا در صورت بروز عوارض درمان می شود.
اگر از ظاهر رگ های خود ناراضی هستید می توانید با پزشک درباره درمان های مختلف صحبت کرده و میزان رضایت خود پس از درمان را ارزیابی کنید.
اگر ظاهر این عارضه را دوست ندارید اما نمی خواهید تحت درمان دارویی یا جراحی قرار گیرید می توانید تغییرات سبک زندگی یا راهکارهایی برای پوشاندن آن ها مانند پوشیدن جوراب های مات یا آرایش کردن برای جلب توجه کمتر را در نظر بگیرید.
رویکردهای مرتبط با سبک زندگی
گاهی استراتژی های مربوط به سبک زندگی به کوچک نشان دادن و کاهش برجستگی واریس کمک کنند. با این حال احتمال موفقیت این روش ها در پیشگیری بیشتر از درمان است.
ورزش: تقویت ماهیچه های اطراف واریس به طور طبیعی به فشردگی رگ ها و هدایت خون به سمت قلب کمک می کند.
اگر اضافه وزن دارید کاهش وزن می تواند از وارد شدن فشار فیزیکی اضافه و ضعیف شدن دریچه رگ ها جلوگیری کند.
جوراب فشاری: پزشکان به خصوص اگر ایستادن طولانی مدت باعث تورم و یا درد ساق پا شود جوراب فشاری یا جوراب ساق بلند را توصیه می کنند.
جوراب های فشاری محکم در محل قرار گرفته و به ساق پا فشار وارد می کنند. در نتیجه خون از طریق رگ ها به سمت قلب حرکت کرده و در یک نقطه جمع نمی شود.
آیا ماساژ تراپی می تواند رگ های واریسی را از بین ببرد؟
ماساژ درمانی یا ماساژ تراپی رگ های واریسی را از بین نمی برد اما می تواند تورم و ناراحتی را کاهش دهد.
درمان دارویی و جراحی
در صورت تمایل چندین روش درمانی مختلف برای جلب توجه کمتر رگ های واریسی وجود دارد. رویکرد مناسب برای شما به محل واریس و بزرگی آن بستگی دارد.
دارو یکی از گزینه هایی است که می توان در نظر گرفت. واسکولا (دیوسمیپلکس) یک داروی تجویزی است که برای درمان نارسایی مزمن وریدی، رگ های واریسی و رگ های عنکبوتی استفاده می شود.
این دارو با تغییر مسیرهای متابولیک در بدن به کاهش الهاب که عامل ایجاد تغییر در رگ ها هستند کمک می کند.
تمام روش های مداخله ای زیر شامل برداشتن رگ ها یا ایجاد بافت اسکار است که باعث بسته شدن رگ و محو شدن آن ها می شود.
سپس خون از رگی که عمل بر روی آن صورت گرفته است از طریق سایر رگ ها به قلب جریان می یابد. میزان موفقیت این روش در هر فرد متفاوت خواهد بود.
اسکلروتراپی: در این روش از تزریق محلول فوم برای بستن رگ واریسی استفاده می شود.
پرتودرمانی: پزشک در این روش از سونوگرافی برای هدایت کاتتر به داخل رگ استفاده می کند. سپس بر روی رگ آسیب دیده حرارت اعمال شده و بافت اسکار ایجاد می شود.
لیزر درمانی: در این روش با راهنمای سونوگرافی از یک برش کوچک و یک کاتتر (لوله نازک) انرژی نور به سمت رگ واریسی هدایت می شود. این نور رگ بزرگ شده را کوچک کرده و باعث ایجاد بافت اسکار می شود.
بستن رگ ها: پزشک از طریق عمل جراحی رنگ های مشکل دار را بسته و رگ های بزرگتر نیز برداشته می شوند (از طریق برش).
این عمل ها با توجه به میزان دسترسی به رگ های واریسی به عنوان روش های باز یا حداقل تهاجمی (آندوسکوپی) شناخته می شوند.
فلبکتومی (میکروفلبکتومی): برش های کوچکی در پوست ایجاد شده و رگ های آسیب دیده برداشته می شوند. این عمل معمولا همراه با یک روش دیگر انجام می شود.
درمان عوارض
درد ناشی از این عارضه با مصرف داروهای مسکن تجویزی یا بدون نسخه بهبود می یابد. در صورت بروز عوارض جدی مانند عفونت یا لختگی خون نیاز به ارزیابی و درمان فوری خواهید داشت.
عفونت به درمان با داروهای آنتی بیوتیکی و یا جراحی نیاز خواهد داشت. لخته های خون نیز با داروهای رقیق کننده خون و یا جراحی درمان می شوند.
خلاصه
اگرچه رگ های واریسی مشکلی ایجاد نکرده و نیازی به درمان ندارند، اما برخی افراد به دلایل زیبایی درمان را انتخاب می کنند. با پزشک درباره بهترین گزینه های درمانی صحبت کنید.
گاهی اوقات تغییرات ساده در سبک زندگی می تواند مفید باشد. در موارد دیگر به دارو یا جراحی نیاز خواهید داشت.
نتیجه نهایی
تقریبا نیمی از بزرگسالان دچار واریس می شوند. این رگ های بزرگ شده اگرچه به طور معمول بی ضرر هستند اما می توانند به دلایل زیبایی آزاردهنده باشند و حتی گاهی اوقات عوارضی مانند عفونت ایجاد کنند.
در صورت احساس سوزش یا کوبش در نزدیکی رگ واریسی یا احساس درد یا سنگینی حتی پس از بالا بردن پاها به پزشک مراجعه کنید.
تغییرات ساده در سبک زندگی مانند ورزش کردن، کاهش وزن و پوشیدن جوراب های فشاری می توانند به کوچکتر نشان دادن رگ های واریسی کمک کنند.
پزشک همچنین می تواند به شما در شناسایی روش هایی که باعث از بین رفتن این رگ ها یا تا حد امکان کوچکتر شدن آن ها می شود کمک کند.
بیشتر بخوانید : درمان جراحت های شدید با فیزیوتراپی
شماره تماس های کلینیک فیزیوتراپی دایان جهت دریافت نوبت حضوری فیزیوتراپی مچ دست و فیزیوتراپی در منزل : 02122786049 – 09128340536
