اسکلت انسان به اندازه کافی قوی است که می تواند تمام عمر با اطمینان از بدن حمایت کند. اما استخوان ها نیز همانند سایر قسمت های بدن انسان تحت تأثیر بیماری با عنوان بیماری های استخوانی قرار می گیرند.
بیماری های استخوانی می توانند منشا ناهنجاری ها و ناتوانی های اساسی در اسکلت انسان باشند و همچنین باعث شکستگی استخوان ها شوند.
از درد و کوفتگی بدن خسته شدی؟
تماس بگیر و وقت معاینه یا فیزیوتراپی تنظیم کن!
اسکلت انسان
اسکلت یک انسان بالغ از 206 استخوان تشکیل شده است. این 206 استخوان سلول های خونی تولید کرده، مواد مغذی مهم را ذخیره کرده و هورمون هایی که بدن برای عملکرد به آن ها نیاز دارد را ترشح می کنند.
استخوان ها از آنجا که سلول های خونی، اعصاب و عروق لنفاوی خود را دارند می توانند این کارها را انجام دهند.
استخوان ها مانند سایر قسمت های بدن بافت های زنده هستند که یک چرخه مداوم بازسازی را طی می کنند. استخوان قدیمی طی فرآیندی به نام بازسازی با بافت استخوانی تازه تشکیل شده جایگزین می شود.
وضعیت تمام استخوان ها را می توان با آزمایش تراکم استخوان ارزیابی کرد. مواد معدنی موجود در استخوان از این طریق اندازه گیری می شوند.
پزشک با انجام آزمایش تراکم استخوان می تواند به شما بگوید استخوان هایتان چقدر قوی هستند.
تراکم استخوان زمانی که در سنین جوانی در اواسط 20 و اوایل 30 سالگی هستید به اوج می رسد. از آن زمان به بعد استخوان ها با افزایش سن به تدریج تراکم خود را از دست می دهند.
خوشبختانه روش هایی از جمله مصرف ویتامین ها و مواد معدنی، داروهای خاص، داشتن رژیم غنی از کلسیم و ویتامین D و ورزش کردن وجود دارد که کاهش تراکم طبیعی استخوان را به تأخیر می اندازند.
برخی از این اقدامات می توانند به کنترل سلامت استخوان و کاهش خطر ابتلا به بیماری های استخوانی نیز کمک کنند. متأسفانه تمام بیماری های استخوانی قابل پیشگیری نیستند.
انواع بیماری های استخوانی
بیماری های استخوانی می توانند ژنتیکی، پیامد پیری یا حتی بر اثر عوامل خطر قابل کنترل باشند.
برخی از بیماری های استخوانی بطور عمده بزرگسالان و برخی دیگر کودکان را تحت تأثیر قرار می دهند. برخی بیماری های دیگر نیز بدون توجه به سن می توانند در هر فردی ایجاد شوند.
پوکی استخوان
پوکی استخوان شرایطی است که باعث کاهش تراکم استخوان و تحلیل بافت استخوانی می شود. این وضعیت منجر به شکنندگی استخوان و افزایش خطر شکستگی به ویژه در لگن، دنده ها، ستون فقرات و مچ دست خواهد شد.
بیش از 53 میلیون آمریکایی یا پوکی استخوان دارند و یا به دلیل پایین بودن تراکم استخوان در خطر ابتلا به این بیماری هستند.
پوکی استخوان بیشتر افراد مسن و عمدتا زنان را تحت تاثیر قرار می دهد اما صرف نظر از سن و در نظر گرفتن کودکان این بیماری می تواند بر همه افراد تأثیر بگذارد.
افراد مبتلا به پوکی استخوان در معرض خطر بالای شکستگی استخوان هستند که به راحتی و در شرایط عادی از جمله هنگام انجام فعالیت های معمول مانند ایستادن یا راه رفتن رخ می دهد.
درمان پوکی استخوان با هدف محافظت و تقویت استخوان ها انجام می شود. درمان که شامل مصرف داروهای تقویت کننده استخوان است تجزیه استخوان را کند کرده و حتی باعث رشد استخوان می شود.
بیشتر بخوانید : فیزیوتراپی پوکی استخوان
استئوپنیا
تراکم استخوان افراد مبتلا به استئوپنیا کمتر از حد طبیعی است. ابتلا به این بیماری خطر پوکی استخوان را افزایش می دهد.
استئوپنیا علائمی ایجاد نمی کند چراکه کاهش تراکم استخوان دردناک نیست. اگر پزشک تصور کند به این بیماری مبتلا هستید احتمالا برای اندازه گیری تراکم و قدرت استخوان آزمایش غربالگری را توصیه می کند.
استئوپنیا حدود نیمی از آمریکاییان بالای 50 سال را تحت تأثیر قرار می دهد.
عوامل خطر عبارتند از مونث بودن، سابقه خانوادگی تراکم استخوانی پایین، یائسگی قبل از 40 سالگی، برداشتن تخمدان قبل از یائسگی، ورزش نکردن، رژیم غذایی نامناسب، سیگار کشیدن، نوشیدن الکل یا کافئین زیاد و استفاده طولانی مدت از کورتیکواستروئیدها.
هدف از درمان جلوگیری از پیشرفت بیماری به پوکی استخوان بوده و در صورتی که تراکم استخوان به سطح پوکی استخوان نزدیک باشد درمان معمولا شامل رژیم غذایی، ورزش و داروهای تقویت کننده استخوان است.
گاهی پزشک مکمل های کلسیم و یا ویتامین D نیز توصیه می کند.
راشیتیسم و استئومالاسی
راشیتیسم وضعیتی است که در دوران کودکی بر رشد استخوان تأثیر می گذارد و باعث درد استخوان، رشد کم و نرمی استخوان و گاهی تغییر شکل استخوان می شود. این بیماری ناشی از ناکافی بودن ویتامین D است.
اکثر کودکان مبتلا به راشیتیسم با دریافت کلسیم و ویتامین D کافی از طریق رژیم غذایی یا مصرف مکمل های ویتامین تحت درمان قرار می گیرند.
بزرگسالان شرایط مشابهی را تجربه می کنند که به آن استئومالاسی گفته می شود. استئومالاسی استخوان ها را ضعیف کرده و آن ها را مستعد شکستگی می کند.
این بیماری باعث از بین رفتن مواد معدنی استخوان شده و استخوان ها با سرعتی بیشتر از آنچه بازسازی می شوند می شکنند.
استئومالاسی معمولا به دلیل کمبود ویتامین D ایجاد شده و می تواند ناشی از اختلالات گوارشی یا کلیوی که بدن قادر به جذب کافی ویتامین D نیست باشد.
درد استخوان، شکستگی و ضعف عضلانی از شایع ترین علائم استئومالاسی است. این بیماری گاهی بر توانایی راه رفتن نیز تأثیر می گذارد.
سرطان استخوان
سرطان استخوان در هر استخوانی از بدن شروع می شود اما اکثر اوقات بر لگن و استخوان های بلند بازوها و پاها تأثیر می گذارد.
بر اساس گفته انجمن سرطان آمریکا، سرطان استخوان نادر است و کمتر از 0.2 درصد از کل سرطان ها را شامل می شود.
علل اکثر سرطان های استخوان ناشناخته است اما برخی از انواع آن با ژنتیک، پرتو یا شیمی درمانی در گذشته، تومورهای خوش خیم یا سایر بیماری های استخوانی مرتبط هستند.
اصطلاح “سرطان استخوان” شامل سرطان هایی که از قسمت های دیگر بدن شروع شده و به استخوان ها گسترش می یابند نمی شود.
نام این سرطان ها، به عنوان مثال سرطان سینه که تا استخوان گسترش یافته است بر اساس محل شروع آن ها انتخاب می شود.
کندروسارکوم شایع ترین سرطان استخوان است که بزرگسالان را درگیر می کند. شناخته شده ترین سرطان های استخوانی در کودکان و نوجوانان تومورهای استئوسارکوم و یوئینگ هستند.
اکثر سرطان های استخوان با جراحی درمان می شوند. از شیمی درمانی و پرتودرمانی نیز برای درمان سرطان استخوان استفاده می شود.
اسکولیوز
اسکولیوز یک بیماری استخوانی است که در دوره جهش رشدی و قبل از بلوغ رخ می دهد. اسکولیوز می تواند ناشی از بیماری هایی مانند فلج مغزی و دیستروفی عضلانی باشد، اما بیشتر علل این بیماری ایدیوپاتیک هستند (منشاء مشخصی ندارند).
میزان شیوع اسکولیوز ایدیوپاتیک در نوجوانان 0.47 تا 5.2 است . این بیماری می تواند تا بزرگسالی ادامه یابد و یا در بزرگسالان با عنوان اسکولیوز دژنراتیو ایجاد شود.
اکثر موارد اسکولیوز در کودکان خفیف هستند، اما گاهی اوقات تغییر شکل ستون فقرات با رشد کودک شدیدتر شده و می تواند دردناک و ناتوان کننده باشد.
در صورتی که کودک دارای انحنای شدید ستون فقرات باشد این بیماری مقدار فضای داخل حفره قفسه سینه را کاهش داده و منجر به مشکلات تنفسی و کاهش عملکرد ریه می شود.
اگر فرزندتان اسکولیوز خفیف داشته باشد برای کنترل شدت انحنای ستون فقرات از اشعه ایکس استفاده می شود.
موارد خفیف معمولا نیازی به درمان ندارند اما لازم است برخی از کودکان برای بدتر نشدن وضعیت از بریس کمر استفاده کنند.
کودک مبتلا به اسکولیوز شدید گاهی برای صاف شدن ستون فقرات به جراحی نیاز خواهد داشت.
آرتروز
بر اساس گزارش مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها در ایالات متحده بیش از 54 میلیون بزرگسال از نوعی آرتروز رنج می برند. آرتروز علت اصلی ناتوانی در ایالات متحده است.
آرتروز به دو دسته تقسیم می شود: استئوآرتریت و آرتریت التهابی. این دو بیماری علل متفاوتی داشته و درمان آن ها نیازمند روش های مختلف است.
آرتروز التهابی شرایطی است که مفاصل متعدد را تحت تأثیر قرار داده و اغلب در نتیجه نقص سیستم ایمنی بدن و افزایش التهاب بوجود می آید.
انواع رایج آرتریت التهابی عبارتند از:
- اسپوندیلیت انکیلوزان: بر ستون فقرات، جناغ و مفاصل بزرگ بدن تأثیر می گذارد.
- نقرس: آرتریت التهابی ناشی از اسید اوریک اضافی در خون است.
- لوپوس: بر بسیاری از اندام ها و سیستم های بدن تأثیر می گذارد.
- آرتریت پسوریاتیک: آرتریت التهابی که با پسوریازیس که نوعی بیماری پوستی خود ایمنی است و به صورت تکه های قرمز پوسته پوسته و خارش دار ظاهر می شود بوجود می آید.
- آرتریت روماتوئید: یک بیماری التهابی سیستمیک است که در آن التهاب به بسیاری از مفاصل در سراسر بدن حمله می کند.
بیشتر بخوانید : عوامل آرتروز
عوامل آرتروز: چه عواملی باعث آرتروز می شود؟
بیشتر بخوانید : به کدام نوع آرتروز مبتلا هستید؟
بیماری پاژه استخوان
بیماری پاژه استخوان که به آن استئیت دفورمانس نیز گفته می شود روند طبیعی بازسازی استخوان های بدن را مختل می کند.
در این مورد تجزیه و رشد مجدد بیش از حد وجود دارد و به این معناست که استخوان ها بزرگتر و نرمتر می شوند. در چنین وضعیتی استخوان ها بد شکل، شکننده و مستعد شکستگی هستند.
بیشتر استخوان های لگن، جمجمه، ستون فقرات و پاها تحت تاثیر قرار می گیرند، هرچند هر استخوانی می تواند دچار عوارض شود.
خطر ابتلا به بیماری پاژه استخوان با افزایش سن زیادتر شده و این وضعیت در افراد مسن بیشتر شایع است.
عوارض بیماری پاژه استخوان عبارتند از:
- شکستگی استخوان ها
- آرتروز
- نارسایی قلبی
- از دست دادن شنوایی یا بینایی در صورتی که پاژه بر اعصاب جمجمه تأثیر بگذارد.
- مشکلات سیستم عصبی، بدلیل فشار وارد کردن استخوان ها به مغز، اعصاب و نخاع و همچنین کاهش جریان خون به مغز و نخاع
- استئوسارکوم که نوعی سرطان استخوان است
- سنگ کلیه به دلیل وجود کلسیم اضافی در بدن ناشی از تجزیه بیش از حد استخوان
- شل شدن دندان ها در صورتی که پاژه بر استخوان های صورت تأثیر بگذارد.
بیماری پاژه استخوان اغلب با بیس فسفونات ها، داروهایی که اغلب برای تقویت استخوان های ضعیف شده در اثر پوکی استخوان استفاده می شوند درمان خواهد شد.
از طریق جراحی نیز می توان آسیب استخوانی ناشی از بیماری پاژه را درمان کرد.
استئونکروز
استئونکروز که به نکروز آواسکولار نیز معروف است یک بیماری استخوانی است که منجر به مرگ سلول های استخوانی می شود.
بر اساس گزارش کالج روماتولوژی آمریکا این بیماری سالانه بیست هزار آمریکایی را در سنین 20 تا 50 سالگی تحت تأثیر قرار می دهد.
در بیماری استئونکروز، مرگ استخوان نتیجه کاهش جریان خون است. این بیماری باعث شکستگی های کوچک در استخوان و منجر به فروپاشی استخوان آسیب دیده می شود.
این شکستگی های کوچک منجر به قطع جریان خون در آن قسمت از استخوان خواهند شد.
استئونکروز باعث درد، تورم و محدود شدن عملکرد مفاصل می شود. علت دقیق این بیماری مشخص نیست.
برخی از افراد مبتلا به این بیماری برای ترمیم و تعویض استخوان آسیب دیده به عمل جراحی تعویض مفصل نیاز خواهند داشت.
بیشتر بخوانید : فیزیوتراپی لگن و کف لگن
استئومیلیت
استئومیلیت عفونت استخوان است که توسط باکتری هایی به نام استافیلوکوکوس اورئوس ایجاد می شود.
شرایط خاص مانند دیابت، آرتریت روماتوئید یا بیماری سلول داسی شکل می توانند خطر ابتلا به استئومیلیت را افزایش دهند.
بر اساس گفته کلینیک کلیولند استئومیلیت از هر 10 هزار نفر 2 نفر از جمله کودکان و بزرگسالان را تحت تاثیر قرار می دهد.
علائم استئومیلیت شامل درد و تورم در ناحیه آسیب دیده استخوان، تب، تورم مچ پا، پا و ساق پا، از بین رفتن مفصل و تغییر حالت راه رفتن است.
استئومیلیت در صورت عدم درمان بر خون تأثیر گذاشته و منجر به مرگ بافت استخوانی می شود. خوشبختانه این وضعیت با مصرف آنتی بیوتیک قابل درمان است.
در مواردی که عفونت استخوانی شدید باشد برای برداشتن استخوان آسیب دیده و در موارد عفونت نخاعی، برای درمان نخاع یا فشرده سازی ریشه عصب نیاز به جراحی خواهد بود.
استئوژنز ایمپرفکتا
استئوژنز ایمپرفکتا که تحت عنوان بیماری استخوان شکننده نیز شناخته می شود در گروهی از بیماری های ارثی استخوان به نام دیسپلازی اسکلتی قرار دارد.
این شرایط باعث ایجاد استخوان هایی ضعیف می شود که به راحتی می شکنند. اختلال در ژن ها به ویژه ژن های مسئول ساخت کلاژن که پروتئین های تقویت کننده استخوان هستند علت ابتلا به استئوژنز ایمپرفکتا است.
برآورد شیوع این بیماری در ایالات متحده بین بیست هزار تا پنجاه هزار نفر است و از آنجا که کمتر از دویست هزار نفر تحت تأثیر قرار می گیرند استئوژنز ایمپرفکتا یک بیماری نادر محسوب می شود.
استئوژنز ایمپرفکتا می تواند یک بیماری خفیف باشد که در طول زندگی فرد تنها چند شکستگی ایجاد می کند. اما می تواند شدید نیز باشد و بدون دلیل مشخص باعث صدها شکستگی شود.
این بیماری با داروهای تقویت کننده استخوان، فیزیوتراپی و جراحی درمان می شود.
سایر دیسپلازی های اسکلتی
بیش از 450 نوع اختلال دیسپلازی اسکلتی وجود دارد که معمولا در نوزادان دیده می شوند و بر استخوان ها و مفاصل تأثیر می گذارند.
این بیماری ها مانع رشد کودک و باعث ایجاد استخوان های غیر طبیعی در سر، ستون فقرات یا استخوان های بلند بازو و پاها می شوند.
کودکان مبتلا به دیسپلازی اسکلتی اندام هایی دارند که در مقایسه با بدنشان کوتاه است.
دیسپلازی اسکلتی ناشی از اختلال در ژن ها است. این شرایط ارثی بوده و یا ژن ها در طول رشد جنین به طور تصادفی جهش می کنند.
آکندروپلازی و سایر بیماری های کم رشدی مانند دیسپلازی تاناتوفوریک و هیپوکندروپلازی شایع ترین دیسپلازی های اسکلتی هستند.
این بیماری ها در صورت عدم درمان باعث مشکلات تنفسی، مشکلات ستون فقرات از جمله خمیدگی و فشردگی ستون فقرات، تجمع مایعات در مغز که هیدروسفالی نامیده می شود و همچنین از دست دادن بینایی و شنوایی می شود.
درمان دیسپلازی اسکلتی به علائم مرتبط با بیماری بستگی دارد.
روش ها شامل درمان هیدروسفالی، جراحی برای مدیریت فشردگی یا بی ثباتی ستون فقرات، تعویض مفصل زانو و لگن که به شدت تحت تأثیر آرتروز قرار گرفته اند، جراحی افزایش طول اندام ها و جراحی اندام های تحتانی برای اصلاح تراز استخوانی است.
عوامل خطر بیماری های استخوانی
استخوان ها باید بتوانند از بدن پشتیبانی کنند، ساختارهای لازم را تشکیل دهند، از اندام های حیاتی محافظت کنند و برای کمک به حرکت به عنوان محل اتصال ماهیچه ها عمل کنند.
اما استخوان ها به دلیل عوامل خطر متعددی ضعیف یا شکننده می شوند. این عوامل خطر قابل کنترل و یا غیرقابل کنترل هستند.
عوامل خطر قابل کنترل
عوامل قابل کنترل سلامت استخوان شامل رژیم غذایی، ورزش، وزن بدن، استفاده از الکل و دخانیات و مصرف برخی از داروها است.
داشتن رژیم غذایی کم کلسیم و ویتامین D خطر ابتلا به پوکی استخوان یا استئوپنیا را افزایش می دهد. بطور کلی داشتن یک زندگی بی تحرک یکی دیگر از عوامل خطر برای پوکی استخوان و استئوپنیا است.
حفظ وزن سالم برای سلامت استخوان ها بسیار مهم است. اضافه وزن فشار زیادی به استخوان ها وارد کرده و توانایی آن ها برای حمایت از بدن کاهش می یابد.
کمبود وزن نیز با افزایش سن می تواند خطر تحلیل رفتن استخوان و شکستگی را بیشتر کند. پزشک وزن مناسب را با توجه به سن، ساختار استخوان و قد مشخص خواهد کرد.
سیگار کشیدن و استفاده از دخانیات دیگر جریان خون غنی از اکسیژن که مسئول تغذیه استخوان ها، ماهیچه ها و مفاصل هستند را محدود کرده و از بهبودی آن ها جلوگیری می کند.
سیگار کشیدن همچنین بر توانایی جذب کلسیم که به معنی کاهش تراکم استخوان و ضعیف شدن استخوان ها است تأثیر می گذارد.
علاوه بر این، نیکوتین تولید سلول های استخوان ساز که بدن انسان برای ترمیم به آن ها نیاز دارد را کند می کند. مصرف زیاد الکل نیز اثراتی مشابه با سیگار کشیدن دارد.
استفاده طولانی مدت از داروهای کورتیکواستروئید مانند پردنیزون، کورتیزون یا دگزامتازون به استخوان ها آسیب خواهد رساند.
مهار کننده های آروماتاز برای درمان سرطان سینه، مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین که برای اختلالات خلقی تجویز می شود، متوترکسات که اغلب برای آرتریت التهابی مصرف می شود، برخی داروهای ضد تشنج، داروهای ضد بارداری هورمونی و مهار کننده های پمپ پروتون که برای کاهش تولید اسید معده استفاده می شوند داروهای دیگری هستند که می توانند بر سلامت استخوان تأثیر بگذارند.
عوامل خطر غیر قابل کنترل
برخی از عوامل خطر بیماری های استخوانی از جمله جنسیت، سن، قومیت و سابقه خانوادگی خارج از کنترل هستند.
زنان بیشتر در معرض شرایطی مانند پوکی استخوان و استئوپنیا که باعث تحلیل استخوان می شود هستند.
استخوان های زنان کوچکتر هستند و در طول زندگی به دلیل تغییرات هورمونی تراکم خود را سریعتر از استخوان های مردان از دست می دهند.
استخوان های نازک و ضعیف نتیجه پیری هستند و دلیل آن این است که با افزایش سن، استخوان ها به جای ذخیره کلسیم و فسفات ها، آن ها را جذب می کنند.
تغییر در هورمون هایی مانند استروژن و تستوسترون نیز با افزایش سن باعث تحلیل رفتن استخوان در مردان و زنان می شود.
قومیت و جنسیت هر دو در سلامت استخوان نقش دارند. به عنوان مثال بیشترین خطر شکستگی در زنان سفیدپوست است. افراد دارای سابقه اروپایی و آسیایی نیز بیشتر از سایر اقوام دچار پوکی استخوان می شوند.
برخی از شرایط ژنتیکی استخوان با سابقه خانوادگی مرتبط است. به عنوان مثال بیماری پاژه استخوان در نسل های مختلف یک خانواده به ارث برده می شود.
اگر یکی از اعضای خانواده پوکی استخوان داشته باشد احتمال اینکه بعدا در زندگی به این بیماری مبتلا شوید زیاد است. از پزشک بخواهید زودتر برای تشخیص این وضعیت غربالگری انجام دهد.
بیشتر بخوانید : علل و عوامل بیماری های استخوانی
به صورت کامل و جزئیات بیشتر با عوامل و علت های اصلی بروز بیماری های استخوانی آشنا شوید
سخن نهایی
اگر نگران سلامت استخوان یا خطر ژنتیکی بیماری های استخوانی هستید با پزشک مشورت کنید.
پزشک برای تشخیص و ارائه راه هایی برای کاهش عوامل خطر و یا برنامه ریزی برای مدیریت مشکلات احتمالی آزمایش تراکم استخوان، غربالگری ژنتیکی و سایر آزمایشات را توصیه می کند.
با ارزیابی خطر به کمک پزشک می توانید بهترین روش ها را برای کاهش تحلیل استخوان و پیشگیری و رفع مشکلات قبل از بروز آن ها انتخاب کنید.
بیشتر بخوانید : فیزیوتراپی بعد از شکستگی
ما در کلینیک فیزیوتراپی دایان خدمات تخصصی برای بهبود و درمان آسیب ها و بیماری های استخوانی، فیزیوتراپی بعد از شکستگی و فیزیوتراپی پوکی استخوان را به تجویز پزشک متخصص ارائه می کنیم.
شماره تماس های کلینیک فیزیوتراپی دایان جهت دریافت نوبت حضوری فیزیوتراپی مچ دست و فیزیوتراپی در منزل : 02122786049 – 09128340536
