درمان دستی در فیزیوتراپی

درمان دستی چیست و نحوه اثربخشی آن چگونه است؟

lدرمان دستی (Manual Therapy) که با عنوان manipulative therapy نیز شناخته می شود، یک نوع درمان فیزیکی است که معمولاً همراه با تکنیک های سنتی در طب فیزیکی استفاده می شود.

 فیزیوتراپیست با دستانش فشاری را بر روی بافت های ماهیچه ای وارد می کند و یا مفاصل بدن را با دست حرکت می دهد؛ درست بر عکس شرایطی که فرد از یک دستگاه یا وسیله استفاده می کند.

درد بدن و فیزیوتراپی

از درد و کوفتگی بدن خسته شدی؟
تماس بگیر و وقت معاینه یا فیزیوتراپی تنظیم کن!

 درمان دستی می‌تواند چه در درمان دردهای شدید و چه در درمان دردهای مزمن بسیار موثر باشد.

 بیشترین تاثیر درمان زمانی حاصل می شود که از درمان دستی در کنار دیگر روش های درمانی مانند گذاشتن یخ، گرما درمانی، سونوگرافی یا مداخله درمانی ICF، تحریک الکتریکی عصب از راه پوست TENS و یا تجویز ورزش استفاده شود.

درمان دستی چیست؟

بسیاری از بیماران، دوستان و اعضای خانواده با شنیدن اصطلاح “منوآل تراپی”  (درمان های دستی) چند سوال در ذهن شان شکل می گیرد:

درمان دستی چیست؟ چه کسی انجام می دهد؟ برای چه مشکلی مفید است؟ چرا همه انجام نمی ‌دهند؟ امید داریم در این مقاله برخی از این سوالات را پاسخ دهیم.

اغلب، درمان دستی کمی متفاوت تعریف می شود که بستگی به حوزه عملی تخصص پزشک دارد یعنی این که پزشک متخصص استخوان، کایروپراکتور یا فیزیوتراپیست آن را انجام دهد.

در حوزه فیزیوتراپی و در منوآل تراپی، از تکنیک های دستی شامل منیپولیشن / موبیلیزاسیون توسط فیزیوتراپیست استفده می ‌شود تا مشکل بافت ‌های نرم و مفاصل تشخیص داده و درمان شوند.

از دیگر مزایای درمان دستی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

کاهش درد، افزایش دامنه حرکتی، کاهش محدودیت‌ های مایوفاشیال برای بهبود طول عضلات، کاهش ورم یا التهاب، کمک به بدن در ترمیم عضلات یا بافت نرم، قابلیت کشش و ثبات و تسهیل حرکات برای بهبود عملکرد.

درمان دستی چتری بزرگ است که بسیاری از تکنیک های دستی خاص زیر سایه آن قرار دارند.

در این جا لیستی از تکنیک های درمان دستی آورده شده است ( ممکن است چند مورد از قلم افتاده باشند):

تکنیک های بافت نرم

درمان دستی بافت نرم
  • ماساژ درمانی
  • تخلیه دستی لنف
  • موبیلیزاسیون بافت نرم
  • موبیلیزاسیون فانکشنال
  • موبیلیزاسیون جراحات
  • آزادسازی مایوفاشیال
  • کشیدگی کانتراسترین
  • کرانیوساکرال تراپی
  • تکنیک آزاد سازی فعال
  • فلدن کریس درمانی
  • گراستون تراپی

بیشتر بخوانید : آسیب بافت نرم چیست؟


تکنیک های مفصلی

  • موبیلیزاسیون مفصل
  • منیپیولیشن مفصل
  • تکنیک های انرژی عضلانی
  • تکنیک های مولیگان
  • تراکشن

در حالی که برخی از این تکنیک ها شناخته شده تر از تکنیک‌های دیگر نیستند، می توان گفت اکثر ما برخی از انواع درمان دستی را در طول زندگی خود تجربه کرده ایم.

ماساژ گرفتن یکی از بهترین درمان هاست که می توانید برای هرکسی ارائه کنید.

هر کسی که با یک کایروپراکتور ملاقات کرده باشد قطعاً یکی از این انواع درمان دستی را تجربه کرده است.

اگر دقیق فکر کنید متوجه می ‌شوید که بسیاری از افراد به صورت ناخودآگاه پوست خود را ماساژ می دهند یا کارهایی برای آرام کردن و کاهش درد خود انجام می دهند.

چرا این لمس ها انقدر آرام بخش هستند؟ می دانیم که ماساژ دادن نوزادان نارس باعث بهبود سلامت اش می شود.

درست مثل ماساژ پشت یک نوزاد که مدام گریه می کند برای کاهش درد حاصل از نفخ و دندان درآوردن.

وقتی یک کودک نوپا زمین می خورد، سریع بلند شده مادرش را پیدا می کند تا او را در آغوش گرفته و ببوسد تا حس بهتری پیدا کند.

مزایایی لمس، بسیار زیاد است مثل آرام کردن سیستم عصبی بسیار حساس، بهبود الگوی خواب و تقویت سیستم ایمنی.

وقتی درمان دستی در مطب فیزیوتراپی انجام شود، درد جراحات از بین می رود، محدودیت بافت نرم حذف شده و حرکت مفاصل بهبود می ‌یابد.

فیزیوتراپیست می‌تواند به کاهش اِدم، اجرای تکنیک هایی برای کنترل لنف اِدم و کاهش درد مفاصل حتی در طول ساده ‌ترین درمان های ارتوپدیک و کشش مفاصل کمک خواهد کرد.

درمان دستی برای چه آسیب هایی مفید است؟

درمان دستی بدن
  • گردن درد : دیسک پاتولوژی، اسپاسم عضلانی، هایپرموبیلیتی دنده، گردن درد بعد از عمل جراحی
  • درد پایین کمر : دیسک پاتولوژی، هایپرموبیلیتی مفصل، استنوزیس اسپاینال، کمر درد بعد از عمل جراحی
  • توراسیک اسپاین / درد میانه پشت
  • سردرد : سردرد های تنشی، میگرن
  • اختلال عملکرد TMJ (مفصل گیجگاهی فکی)
  • زانو درد : اختلال عملکرد پاتلوفمورال، تاندونیتیس نوار IT، زانو درد بعد از عمل جراحی مثل عمل تعویض کامل زانو
  • درد مچ پا
  • کشیدگی مچ ، درد مزمن مچ، آرتروز مچ، درد مچ پا بعد از عمل جراحی
  • شانه درد
  • سندروم ایمپینجمنت، دیسکینزی اسکاپولار، شانه یخ زده / کپسولیت چسبنده، مشکل شانه بعد از عمل جراحی
  • فیبرومیالژی
  • درد قوزک پا (پیچ خوردگی/کشیدگی قوزک، آرتروز و غیره)
  • درد ناحیه هیپ یا درد لگن (بورسیت یا  آماس کیسه های مفصلی لگن، عوارض پس از جراحی تعویض لگن، درد میوفاسیال در ناحیه هیپ،ایمپینجمنت مفصل ران و غیره)

قطعا می توانید فیزیوتراپیستی پیدا کنید که از درمان دستی استفاده نمی ‌کند اما در این صورت اصلا مشخص نمی شود بتوانید بر آسیب‌ های تان غلبه کنید یا به سطوح بالای سلامت برسید.

این مسئله درست مثل تلاش برای تعویض روغن ماشین بدون استفاده از فیلتر جدید است.

درست است که روغن تازه دارید اما بدون فیلتر جدید، تعویض روغن سخت‌ تر و طولانی‌ تر خواهد شد.

پس اصلا چه نیازی به تعویض روغن دارید؟ فیزیوتراپی بدون تکنیک های دستی هم همین گونه است؟

چرا همه فیزیوتراپیست ها درمان دستی را به کار نمی گیرند؟

با جسارت کامل این را می ‌گویم که تقریباً همه فیزیوتراپیست ها برخی از انواع تکنیک های درمان دستی را به گونه ای انجام می دهند.

اما چرا نباید وقتی که به پروسه توانبخشی کمک می‌ کند از آن استفاده نکنیم؟

درمان دستی وقت گیر بوده و به دست آوردن مهارت لازم برای اجرای مناسب پیچیده ترین تکنیک های این روش زمان ‌بر است.

برای این که قادر باشید مشکلات مربوط به بافت نرم و مفاصل را فقط با کمک دستان تان و بدون عکس برداری ( محدودیت‌های مفصلی و بافت نرم عموماً در اکثر عکس برداری ها تشخیص داده نشده و فقط برخی از ابزارهای جدید عکس برداری اسکلتی-عضلانی این قابلیت را دارند) تشخیص دهید، باید توانایی خاصی برای حس این تفاوت‌ها در ثبات بافت داشته باشید.

این توانایی هم نیازمند استعدادی طبیعی و هم ترکیبی از مهارت های حرکتی و حسی است که هم زمان بر بوده و نیازمند صبر بسیار است.

قطعاً هر درمانگری قادر نیست این قابلیت ها را داشته باشد.

این یکی از دلایلی است که ما به بیماران می ‌گوییم حتماً خدمات درمان دستی مرکز فیزیوتراپی ما را امتحان کنند حتی اگر قبلاً تجربه موفقی از فیزیوتراپی نداشتند.

در مرکز ما همه چیز قدری متفاوت انجام می ‌شود و ترکیبی از بهترین روش‌ های دستی، تکنیک های درمان دستی به همراه قدرت عملکردی و ثبات بوده که نه تنها برای کاهش درد موثر هستند بلکه جهت بازیابی سلامت بدن و الگوهای حرکتی موثر هم به کار می روند.

همه فیزیوتراپیست های مرکز ما ماهر و با دانش و آگاهی هستند و بیماران، بهترین مراقبت ها را از کسانی دریافت می کنند که واقعا به مراجعان اهمیت می دهند.

 درمان دستی در فیزیوتراپی چیست؟

درمان دستی یا منوال تراپی در فیزیوتراپی

هدف تکنیک های درمان دستی فیزیوتراپی ، تنش زدایی از ماهیچه ها و آرام سازی مفاصلی است که دچار محدودیت حرکتی شده اند تا به این ترتیب درد کمتر شود و دامنه حرکتی بهبود پیدا کند.

 عموماً تکنیک های درمان دستی به کارهایی اشاره دارند که فیزیوتراپیست ها با دست انجام می دهند و معمولاً شامل استفاده از سه نوع حرکت هستند:

 1. موبیلیزیشن بافت نرم (مانند درمان تریگر پوینت و ماساژ بافت عمقی و.. )

  • در این روش به بافت های نرم بدن از جمله ماهیچه ها، رباط ها و تاندون ها فشار وارد می شود.
  • این فشار به آرام سازی ماهیچه ها، از بین رفتن انسجام بافت اثر زخم، افزایش گردش خون و کاهش درد کمک می کند.

2. موبیلیزیشن مفصل

  • این روش می تواند یا با اعمال یک فشار مداوم یا با تاب دادن ریتمیک مفصل(های) آسیب دیده انجام شود.
  • به کاهش درد و بهبود عملکرد و تحرک مفصل کمک می کند.

3. دستکاری مفصل

  • این روش شامل حرکت دادن سریع  یک مفصل مشخص با دامنه کم و با شدت زیاد است.
  • وقتی از روش استفاده می‌شود که موبیلیزیشن مفصل  دیگر موثر نباشد.
  • به کاهش درد و بهبود عملکرد و تحرک مفصل کمک می کند.
  • اغلب هنگام انجام این روش حفره زدایی صورت میگیرد یا مفصل صدا میدهد زیرا با انجام این حرکات گازی از فضای مفصل خارج می شود.

 مقیاس های درجه بندی

مقیاس های مختلفی برای توصیف موبایلیزیشن مفصل طراحی شده اند.

معمولاً  در مورد درمان های دستی در فیزیوتراپی از مقیاس درجه بندی موبیلیزیشن مفصل مایتلند (Maitland Joint Mobilization Grading Scale) استفاده می شود.

 تعریف این مقیاس درجه بندی به صورت زیر است:

درجه یک _ انجام حرکات نوسانی ریتمیک با دامنه کم در ابتدای دامنه حرکتی موجود

درجه ۲ _ انجام حرکات نوسانی ریتمیک با دامنه زیاد در میانه دامنه حرکتی موجود

درجه ۳ _ حرکات نوسانی ریتمیک با دامنه زیاد که به انتهای دامنه حرکتی می رسد

درجه ۴ _ حرکات نوسانی ریتمیک با دامنه کم در انتهای دامنه حرکتی

درجه ۵ _ حرکاتی سریع و جهشی با دامنه کم در انتهای دامنه حرکتی

 مقیاس درجه بندی کالتنبورن تراکشن (Kaltenborn Traction) مقیاس دیگری است که برای توصیف مبلیزیشن های مفصل

  طراحی شده است و به صورت زیر تعریف می شود:

درجه یک _ فشار روی مفاصل را بدون جداسازی سطح مفصل خنثی می کند

درجه ۲ _ سطوح مفصل را جدا می کند. با این کار کم کاری مفصل جبران می شود یا جلوی حرکات اضافه درون کپسول مفصل گرفته می شود

درجه ۳ _ بافت های نرم اطراف مفصل را می کشد

 درمان دستی فیزیوتراپی برای کنترل درد

مدیریت درد در فیزیوتراپی

درمان دستی یک روش موثر برای درمان مفاصل و ماهیچه هایی است که به نوعی دچار محدودیت شده اند و تحرک کافی و دامنه حرکت لازم را ندارند.

 این محدودیت ها می توانند منجر به ناراحتی، درد، تغییر در عملکرد و وضعیت بدنی و کاهش تحرک شوند.

درمان دستی به منظور کاهش سفتی مفصل و کاهش تنش عضلانی به بازیابی تحرک این مفاصل محدود شده کمک می کند و به این ترتیب به بیمار کمک می کند تا الگوی حرکتی طبیعی تری داشته باشد.

 بازیابی تحرک نرمال با استفاده از درمان دستی دردهای مزمن و نیمه شدید را تسکین می دهد، برای مثال درمان دستی می تواند موجب تسکین درد بیمارانی شود که در اثر جراحت های بافت نرم از جمله کشیدگی عضلات و پیچ خوردگی ها دچار کمردرد شدیدی شده اند؛ همچنین  به افرادی که دچار دردهای مزمن مرتبط با مشکلات مفصلی هستند، مانند محدودیت مفصل فاست، کمک می کند.


بیشتر بخوانید : فیزیوتراپی در منزل


 نتیجه گیری

اگر از درد حاد یا مزمن رنج می برید و به دنبال راهی برای تسکین آن هستید با یکی از متخصصین فیزیوتراپی ما در کلینیک فیزیوتراپی دایان تماس گرفته و پس از دریافت نوبت از راه کارهای بهبود از جمله درمان دستی و سایر راه کارهای تخصصی فیزیوتراپی بهره مند شوید.

 در تیم ما برای اینکه ریکاوری شما به بهترین شکل انجام شود، درمان های دستی را در صورت لزوم برنامه درمانی شما استفاده خواهیم کرد.

اطلاعات تماس کلینیک فیزیوتراپی دایان

2 1 امتیازدهی
امتیازدهی

بفرست برای کسی که نیاز داره ببینه . . .

بیشتر در این رابطه بخوانید

آخرین مقالات در فیزیوتراپی دایان

عضویت
اطلاع دهی برای
guest

0 نظرات
بارخورد درون خطی
نمایش همه دیدگاه‌ها