درمان فیزیوتراپی انقباض دوپویترن کف دست
فیزیوتراپی یکی از گزینه های دمانی است که در کنار سایر روش های درمانی برای انقباض دوپویترن کف دست و انگشتان مورد استفاده قرار می گیرد.
انقباض دوپویترن بیماری پیشرونده فاسیای کف دست است که منجر به کوتاه و ضخیم شدن فاسیا و فیبروز و آپونوروز کف دست می شود.
بیماری دوپویترن عمدتا یک بیماری میوفیبروبلاستیک است که دست و انگشتان را تحت تأثیر قرار داده و منجر به تغییر شکل انقباضی می شود.
انگشتان سوم و چهارم بیشتر از سایر انگشتان تحت تأثیر قرار می گیرند. این بیماری ابتدا در کف دست به صورت ندول های بدون درد در امتداد خطوط کششی طولی دیده می شود.
سپس ندول ها طناب هایی را تشکیل می دهند که منجر به ناهنجاری های انقباضی در نوارهای فاسیا و بافت های دست خواهد شد.
انقباض دوپویترن معمولا در سفیدپوستان دیده شده و هر دو سمت بدن را تحت تأثیر قرار می دهد، هرچند سمت راست بیشتر از سمت چپ درگیر می شود.
این بیماری در بسیاری از افراد ارثی بوده و احتمال ابتلای مردان بیشتر از زنان است.
از درد و کوفتگی بدن خسته شدی؟
تماس بگیر و وقت معاینه یا فیزیوتراپی تنظیم کن!
آناتومی مربوط به انقباض دوپویترن
آپونوروز کف دست (فاسیای کف دست) روی عضلات کف دست قرار گرفته و از بخش های مرکزی، کناری و میانی تشکیل شده است.
قسمت مرکزی که مثلثی شکل است و استحکام و ضخامت زیادی دارد وسط کف دست را پوشانده است. راس آپونوروز به قسمت تحتانی رباط عرضی کارپ پیوسته و به ماهیچه دراز کف دستی متصل می شود.
پایه آپونوروز به چهار بخش تقسیم می شود که هر کدام به یکی از انگشتان تعلق دارد. هر بخش فیبرهای سطحی را به پوست کف دست و انگشتان می رساند.
فیبرهایی که به کف دست می رسند در شیار مفصل متاکارپوفالانژیال به پوست پیوسته و فیبرهایی که به انگشتان می رسند در چین های عرضی در پایه انگشتان وارد پوست می شوند.
قسمت عمیق تر هر بخش به دو قسمت تقسیم می شود که در غلاف فیبری تاندون های فلکسور قرار می گیرند. این قسمت ها از هر طرف به رباط متاکارپ عرضی متصل می شوند.
به این ترتیب در سر استخوان های متاکارپ کانال هایی کوتاه تشکیل می شود که تاندون های فلکسور از آن عبور می کنند.
فواصل بین چهار بخش پایه آپونوروز محل قرارگیری عروق و اعصاب انگشت ها و ماهیچه های کرمی دست است. تعداد زیادی فاسیکول قوی و عرضی بخش های جداگانه را به یکدیگر متصل می کنند.
قسمت مرکزی آپونوروز کف دست به وسیله بافت فیبرورئولار متراکم که فاسیای کف دست را تشکیل می دهد از حاشیه داخلی امتداد یافته و به پوشش خارجی دست متصل می شود.
سطح ولار، تاندون های عضلات فلکسور و شاخه های اعصاب مدیان و اولنار توسط قسمت مرکزی آپونوروز پوشیده می شوند.
در هر دو طرف نیز یک سپتوم وجود داشته که به آپونوروز بین استخوانی پیوسته و عضلات میانی را از عضلات جانبی جدا می کند.
قسمت های کناری و میانی آپونوروز کف دست
قسمت های کناری و میانی آپونوروز کف دست، لایه های نازک و فیبری هستند که عصب رادیال، عضلات شست، عصب اولنار و عضلات انگشت کوچک را می پوشانند. این بخش از آپونوروز به قسمت مرکزی و فاسیای پشت دست می پیوندد.
پاتوفیزیولوژی انقباض دوپویترن
پاتوفیزیولوژی بیماری دوپویترن شامل رشد غیر طبیعی میوفیبروبلاست در دست است. در حالت غیر بیماری، کلاژن نوع 1 وجود دارد اما در این وضعیت کلاژن نوع 3 غالب است.
انقباض دوپویترن در دو مرحله پیشرفت می کند:
- تکثیر : در مرحله تکثیر غلظت مشخصی از میوفیبروبلاست های نابالغ و فیبروبلاست هایی که در یک الگوی حلقه دار مرتب شده اند وجود دارد.
- جمع شدگی به داخل : فیبروبلاست ها به صورت طولی در راستای خطوط کششی دست قرار گرفته و در مرحله آخر، طناب های غنی از کلاژن تقریبا بدون سلول باقی مانده و باعث تغییر شکل انقباضی می شوند.
این اختلال همیشه پیشرونده نیست و حداقل در 50 تا 70 درصد بیماران ثابت باقی مانده یا حتی پسرفت می کند. گاهی چندین طناب ایجاد شده که باعث بدشکلی منحصر به فرد دست می شوند.
طناب های Pretentious باعث ایجاد حفره های پوستی و انقباض مفصل متاکارپوفالانژیال می شوند. طناب های Natatory مسئول انقباضات فضای کف دست هستند.
طناب های مارپیچی در روند بیماری نقشی مهم داشته و باعث انقباض پروگزیمال اینترفالانژیال می شوند.
مرد بودن، شروع بیماری قبل از 50 سالگی، درگیر بودن هر دو سمت بدن، ابتلای خواهر، برادر یا والدین، وجود پدهای بند انگشتی، بیماری لدرهوز یا پیرونی از عوامل افزایش دهنده شدت و عود بیماری پس از درمان هستند.
علائم انقباض دوپویترن
این عارضه معمولا با ضخیم شدن پوست کف دست شروع شده و در نتیجه دست ظاهری چروکیده پیدا کرده و یا در کف دست گودی ایجاد می شود.
با پیشرفت این بیماری، نوارهایی از بافت فیبروتیک در ناحیه کف دست ایجاد شده و به سمت انگشتان حرکت می کنند. این سفتی و کوتاه شدن بافت ها در نهایت منجر به کشیدگی و خمیدگی انگشتان آسیب دیده می شود.
انقباض دوپویترن معمولا هر دو سمت بدن را درگیر کرده و در یک دست شدیدتر از دست دیگر است.
علائم اولیه انقباض دوپویترن
- ابتدا پوست کف دست شروع به ضخیم شدن می کند. احتمالا پوست چروکیده به نظر می رسد زیرا گره هایی (ندول ها) از جنس بافت سخت در کف دست شروع به تشکیل می کنند.
- این ندول ها نسبت به لمس حساس هستند، اما معمولا دردناک نیستند. ضخیم شدن پوست خیلی آهسته اتفاق می افتد و مگر در صورتی که علائم آزار دهنده باشند نیازی به درمان نخواهید داشت.
- سفید شدن پوست هنگام صاف کردن انگشتان
- طناب ها در محل نزدیک به گره ها دردناک نیستند
- احتمال وجود فرورفتگی و شیار
- حساسیت پدهای بند انگشتی روی مفاصل اینترفالانژیال پروگزیمال
- درگیر بودن فاسیای کف پا نشان دهنده یک بیماری شدیدتر (بیماری لدرهوز) است.
- گاهی بیمار نمی تواند کف دست را صاف روی میز قرار دهد.
تشخیص انقباض دوپویترن
- برای بررسی سایر ناهنجاری های استخوانی که منجر به از دست دادن دامنه حرکتی می شوند، عکس برداری با اشعه ایکس انجام می شود.
- انجام آزمایشات برای رد دیابت توصیه می شود.
- سونوگرافی گاهی ضخیم شدن فاسیا و ندول های کف دست را نشان می دهد.
- تست قرار دادن دست روی میز: در این آزمایش بیمار دست را در حالی که کف دست به سمت پایین است روی میز قرار می دهد تا ببیند آیا صاف است یا خیر. اگر کف دست صاف نباشد انقباض رخ داده است.
بیشتر بخوانید : ویدیو تمرینات فیزیوتراپی التهاب تاندون مچ دست
درمان انقباض دوپویترن کف دست
روش درمانی با توجه به اثرات بیماری بر کیفیت زندگی بیمار انتخاب می شود.
تست مثبت قرار دادن دست روی میز، انقباض 30 درصدی مفصل متاکارپوفالانژیال یا انقباض 15 تا 20 درصدی مفصل اینترفالانژیال پروگزیمال نشان دهنده نیاز به درمان است.
گزینه های درمانی شامل مشاهده عمل، آپونوروتومی سوزنی، تزریق کلاژناز و یا جراحی برداشتن و فاشیکتومی است.
مشاهده عمل برای افراد مبتلا به بیماری پایدار بدون درد و اختلال در عملکرد مناسب بوده و هر 6 ماه یک بار برای ارزیابی پیشرفت اختلال انجام می شود.
فیزیوتراپی و کاردرمانی شامل اولتراسوندتراپی و گرما درمانی در مراحل اولیه انقباض دوپویترن کف دست انتخاب می شود.
برخی از بیماران برای کشش انگشتان و همچنین بهبود دامنه حرکتی و جلوگیری از چسبندگی از بریس یا آتل استفاده می کنند.
تزریق کورتیکواستروئید برای برخی از بیمارانی که ندول های دردناک دارند مفید است. تزریق استروئید در همه بیماران موثر نیست و 50 درصد احتمال عود بیماری وجود دارد.
تزریق کورتیکواستروئید منجر به آتروفی چربی و تغییر رنگدانه ها شده و احتمال پارگی تاندون ها نیز وجود دارد.
استفاده از تاموکسیفن، عوامل ضد تومور فاکتور نکروز، فلوئورواوراسیل 5، میکیمود و سم بوتولینوم سایر درمان های امتحان شده هستند. هیچ مدرکی مبنی بر برتری یا اثربخشی این درمان ها برای تمام افراد وجود ندارد.
پرتودرمانی تنها در مراحل اولیه بیماری مؤثر است، اما عوارض قابل توجهی به همراه دارد. آپونوروتومی سوزنی که روشی کم تهاجمی است و در مطب انجام می شود معمولا برای انقباضات خفیف کاربرد دارد.
تزریق کلاژناز به دست آمده از کلستریدیوم هیستولیتیکوم یک درمان کم تهاجمی است. همچنین توصیه می شود به مدت 6 ماه شب ها از آتل اکستنشن استفاده کنید.
تزریق کلاژناز منجر به کاهش 75 درصدی انقباض با میزان عود 35 درصدی می شود. این روش درمانی عوارضی از جمله ادم، پارگی پوست، پارگی تاندون، سندرم درد منطقه ای پیچیده و پارگی قرقره انگشت به همراه خواهد داشت.
جراحی فاشیکتومی دو نوع محدود یا رادیکال دارد. میزان عود در 1 تا 2 سال 30 درصد، در 3 تا 5 سال 15 درصد و پس از ده سال کمتر از 10 درصد است.
فاشیکتومی کامل کف دست نیز گاهی انجام می شود، اما این روش به ندرت کاربرد دارد زیرا لازم است تمام فاسیای کف دست و انگشتان، از جمله بافت های غیر درگیر برداشته شوند.
نکروز پوست، هماتوم (رایج ترین عارضه)، قرمزی و تورم، آسیب عصبی عروقی، ایسکمی و عفونت از جمله عوارض فاشیکتومی هستند.
صرف نظر از درمان، عود در تمام موارد بیماری رایج بوده و در 5 سالگی به 20 تا 50 درصد نزدیک می شود.
فیزیوتراپی انقباض دوپویترن کف دست
- اولتراسوند تراپی : اولتراسوند یک روش درمانی است که با ایجاد گرمای عمیق و میکروماساژ بافت نرم، انعطاف پذیری را افزایش داده و باعث بهبودی بافت می شود. این روش همچنین خون رسانی موضعی به ناحیه را بهبود بخشیده و در نهایت باعث تسکین درد خواهد شد.
- پک گرم : گرما به آرامش و شل شدن عضلات سفت، جلوگیری از چسبندگی و حفظ تحرک مفصل کمک می کند.
- کشش : کشش عضله کوتاه شده باعث شل و طولانی شدن عضله سفت و دردناک می شود. از بریس و اسپلینت نیز برای بهبود دامنه حرکتی انگشتان و جلوگیری از چسبندگی استفاده می شود.
بیشتر بخوانید : علت سفتی انگشتان دست و درمان آن
مراقبت پس از عمل و توانبخشی
درمان دست معمولا شامل موارد زیر است:
کشش انگشت
- این کشش را برای کمک به تسکین درد و بهبود دامنه حرکتی دست ها امتحان کنید. کف دست را روی میز یا سطح صاف دیگری قرار دهید.
- به آرامی انگشتان را تا جایی که می توانید بدون فشار دادن به مفاصل روی سطح صاف کنید.
- 30 تا 60 ثانیه نگه داشته و سپس رها کنید.
- این حرکت را حداقل چهار بار با هر دست تکرار کنید.
قدرت گریپ
- یک توپ نرم را کف دست نگه دارید و تا جایی که می توانید آن را فشار دهید.
- چند ثانیه نگه دارید و سپس رها کنید.
- تمرین را دو تا سه بار در هفته و هربار 10 تا 15 مرتبه با هر دست تکرار کنید. در بین جلسات به مدت 48 ساعت به دستان خود استراحت دهید. اگر مفصل شست آسیب دیده است از انجام این تمرین خودداری کنید.
لیفت انگشت
- از این تمرین برای کمک به افزایش دامنه حرکتی و انعطاف پذیری انگشتان استفاده کنید. دست خود را صاف در حالتی که کف دست به سمت پایین باشد روی میز یا سطح دیگری قرار دهید.
- به آرامی یکی یکی انگشتان را از روی میز بلند کرده و سپس پایین بیاورید.
- همچنین می توانید تمام انگشتان و شست را همزمان بلند کرده و سپس پایین بیاورید.
- حرکت را 8 تا 12 مرتبه با هر دست تکرار کنید.
فلکشن انگشت
- این تمرین باعث افزایش دامنه حرکتی انگشت می شود. دست خود را در مقابل خود و کف دست را به سمت بالا نگه دارید.
- تا جایی که می توانید انگشت شست را از انگشتان دیگر دور کنید. سپس انگشت را روی کف دست خم کنید تا پایه انگشت کوچک را لمس کند.
- 30 تا 60 ثانیه در این حالت بمانید.
- تمرین را حداقل چهار بار با هر دو انگشت شست تکرار کنید.
حفظ دامنه حرکتی دست و انگشتان از اهمیت زیادی برخوردار است (برای انجام بسیاری از فعالیت های روزمره زندگی).
گاهی استفاده از اسپلینت های اکستنشن همراه با سایر روش های درمانی از جمله مداخلات ادم و اسکار توصیه می شود.
برای جلوگیری از انقباض باید حداقل 3 ماه این تمرینات را انجام داد. تمام مزایای جراحی فورا قابل مشاهده نیستند و تنها پس از 6 تا 8 هفته آشکار می شوند.
در 5 روز اولیه پس از عمل، مداخلات شامل آموزش بیمار درباره کاهش ادم و اهمیت انجام تمرینات دامنه حرکتی روی انگشتان درگیر نشده خواهد بود.
5 تا 7 روز پس از عمل، مداخلات اولیه به تمرینات حرکتی مختلف و استفاده از اسپلینت تغییر می کند.
تمرینات با توجه به اهداف شخصی هر فرد و بر اساس آسیب، وضعیت جسمانی و توانایی آن ها انتخاب می شوند.
اسپلینت های ولار، اسپلینت های اکستنشن پویا، اسپلینت های فلکشن پویا، اسپلینت های ورزشی و اسپلینت های مچ از جمله مواردی هستند که به طور معمول تجویز می شود.
برای دریافت نوبت حضوری جهت معاینه و درمان فیزیوتراپی انقباض دوپویترن کف دست و انگشتان می توانید با کلینیک دایان در تهران تماس بگیرید.
شماره تماس های کلینیک فیزیوتراپی دایان جهت دریافت نوبت حضوری فیزیوتراپی مچ دست و فیزیوتراپی در منزل : 02122786049 – 09128340536
