سندرم پد چربی پاشنه پا (Fat Pad) به نازک شدن پد چربی که همانند یک لایه محافظ از پاشنه پا حمایت می کند اشاره دارد.
سندرم پد چربی پاشنه پا یک وضعیت دردناک بوده و عللی از جمله فعالیت های شدید، ایستادن و راه رفتن طولانی مدت و پوشیدن کفش نامناسب یا نپوشیدن کفش دارد.
این بیماری با روش های ساده ای مانند استراحت، استفاده از یخ و پوشیدن کفش مناسب تا گزینه های پیشرفته تر مانند استفاده از فیلر و پیوند چربی درمان می شود.
از درد و کوفتگی بدن خسته شدی؟
تماس بگیر و وقت معاینه یا فیزیوتراپی تنظیم کن!
سندرم پد چربی پاشنه پا چیست؟
این بیماری به نازک شدن پد چربی روی پاشنه پا اشاره دارد. پد پاشنه از بافت چربی و فیبرهای عضلانی الاستیک ضخیم تشکیل شده است که در حین راه رفتن، دویدن و پریدن به عنوان ضربه گیر یا محافظ پاشنه پا عمل می کند.
با گذشت زمان، ساییدگی و پارگی بیش از حد پد پاشنه و عوامل دیگر باعث تحلیل رفتن بافت چربی یا از دست دادن قابلیت ارتجاعی بافت پد پاشنه می شوند.
در نتیجه در پاشنه پا احساس درد خواهید داشت که در برنامه ها و فعالیت های روزمره اختلال ایجاد می کند.
این بیماری با نام های آتروفی پد چربی پاشنه و سندرم پد چربی نیز شناخته می شود.
تفاوت سندرم پد چربی پاشنه پا و فاشئیت پلانتار
فاشئیت پلانتار به معنای تضعیف بافت همبند (فاسیا) است که از قوس پا حمایت می کند. فاسیای کف پا از پاشنه پا تا انگشتان کشیده شده است. درد ضربان دار در پاشنه پا از علائم اصلی این بیماری است.
درد معمولا به کف پا یا قسمت داخلی پاشنه نزدیک تر است و گاهی تا قوس پا گسترش می یابد. گاهی نیز هنگام کشش در کف پا احساس سفتی می کنید.
همچنین، درد صبح ها بعد از استراحت بدتر می شود، پس از فعالیت بهبود می یابد اما با ادامه تحمل وزن روی پا مجدد تشدید می شود.
در صورتی که هنگام معاینه روی فاسیای کف پا فشار داده شود، دردی تیز و کوبنده احساس خواهید کرد.
درد ناشی از سندرم پد چربی پاشنه به مرکز پاشنه نزدیک تر است و هنگام راه رفتن یا ایستادن طولانی مدت، انجام فعالیت های پر فشار و راه رفتن با پای برهنه روی سطوح سخت تشدید می شود.
درد پاشنه پا بیشتر در شب و هنگام استراحت اتفاق افتاده و در مقایسه با فاشئیت پلانتار بیشتر در هر دو پا رخ می دهد.
ممکن است همزمان هر دو مشکل را داشته باشید. همچنین، ابتلا به فاشئیت پلانتار گاهی منجر به سندرم پد چربی پاشنه می شود.
زمانی که فاسیای کف پا آسیب می بیند، توانایی توزیع صحیح وزن روی پا هنگام راه رفتن یا دویدن کاهش می یابد و این اتفاق منجر به وارد شدن فشار اضافی بر روی پد چربی پاشنه پا و تحلیل سریع تر آن می شود.
علائم سندرم پد چربی پاشنه پا
علائم این بیماری عبارتند از:
- درد عمیق در وسط پاشنه پا هنگام راه رفتن، ایستادن یا دویدن
- درد عمیقی که با وارد شدن فشار زیاد به وسط پاشنه ایجاد می شود.
- دردی که هنگام ایستادن یا راه رفتن برای مدت طولانی، حین انجام تمرینات یا فعالیت های با فشار زیاد (پرش، دویدن، ژیمناستیک، بسکتبال) و هنگام نپوشیدن کفش و راه رفتن روی سطوح سخت (کف های چوبی، بتنی، کاشی های سرامیکی) تشدید می شود.
موارد خفیف بیماری علائمی نداشته یا تنها گاهی هنگام راه رفتن با پای برهنه یا روی یک سطح سخت، دویدن یا فشار دادن انگشتان به سمت پاشنه پا احساس درد خواهید داشت.
بیشتر بخوانید : فیزیوتراپی شکستگی پاشنه پا
علت ابتلا به سندرم پد چربی پاشنه
سندرم پد چربی پاشنه در نتیجه ساییدگی و پارگی اتفاق افتاده و عوامل زیادی از جمله موارد زیر در ایجاد آن نقش دارند:
- افزایش سن : مقداری از بافت چربی و خاصیت ارتجاعی پاشنه پا با افزایش سن از بین می رود.
- افزایش وزن بدن : افزایش وزن بدن، فشار روی پد پاشنه را افزایش داده و باعث از بین رفتن سریع حالت ارتجاعی و خاصیت حفاظتی پد پاشنه می شود.
- سابقه خانوادگی : سابقه خانوادگی سندرم چربی پاشنه پا یا بیماری هایی که بر بافت همبند تأثیر می گذارند و باعث التهاب می شوند، خطر ابتلا به این سندرم را افزایش می دهند.
- ضربه به پد پاشنه پا : آسیب دیدگی پد پاشنه در اثر ضربه مستقیم به پاشنه پا منجر به سندرم پد پاشنه پا می شود.
- عدم تعادل هنگام راه رفتن : نحوه برخورد قسمت های مختلف پا با زمین و توزیع وزن بر فرسودگی پد پاشنه پا در طول زمان تأثیر می گذارد.
- ساختار پا : تغییر تراز قوس پا هنگام قرار گرفتن پا در وضعیت عمودی همراه با راه رفتن غیر طبیعی به پد پاشنه فشار می آورد.
- کفش نامناسب : نپوشیدن کفش یا پوشیدن کفشی که به خوبی فشار راه رفتن مکرر روی پاشنه را جذب نکند، باعث می شود که پاشنه بار سنگین قدم ها را تحمل کند و منجر به از دست دادن پد پاشنه پا شود.
- سطوح سخت : راه رفتن یا دویدن با پای برهنه بر روی سطوح سخت مانند بتن یا کاشی فشار روی پد چربی پاشنه پا را افزایش داده و باعث نازک شدن و کشیدگی بافت پد چربی می شود.
- فعالیت های تکراری : انجام فعالیت هایی که پاشنه پا مکرر به زمین کوبیده می شود یا ایستادن برای مدت طولانی منجر به ساییدگی و التهاب پاشنه پا می شود. بسکتبال، تنیس، والیبال، دویدن و ژیمناستیک فعالیت هایی هستند که بیشترین تأثیر را بر پاشنه پا می گذارند.
- تزریق کورتیکواستروئید : تحلیل رفتن یا کوچک شدن پد پاشنه یکی از عوارض جانبی تزریق کورتیکواستروئید است که برای درمان درد و التهاب در سایر بیماری های پا استفاده می شود.
همچنین ثابت شده است که تزریق مکرر استروئید به پاشنه پا باعث افزایش خطر از بین رفتن پد چربی می شود.
بیماری هایی که باعث ایجاد سندرم پد چربی پاشنه پا می شوند
بیماری هایی که منجر به ایجاد سندرم پد چربی پاشنه پا می شوند عبارتند از:
- فاشئیت پلانتار : این بیماری التهاب رباط کف پا است که انگشتان پا را به پاشنه پا متصل می کند. این وضعیت منجر به بروز درد در پاشنه پا می شود.
- خار پاشنه : خار پاشنه با کشیدگی رباط های پا و کاهش کشش پد پاشنه منجر به درد پاشنه پا می شود.
- قوس زیاد کف پا : این وضعیت ساختار پا را برای همیشه تغییر داده و با تأثیر بر رباط های پا منجر به سندرم پد چربی پاشنه می شود.
- دیابت نوع 2 : این بیماری چربی و کلاژن موجود در پد چربی پاشنه را تجزیه می کند.
- لوپوس و آرتریت روماتوئید : این بیماری ها بر بافت همبند از جمله بافت پاها تأثیر می گذارند.
بیشتر بخوانید : فیزیوتراپی خار پاشنه
تشخیص سندرم پد چربی پاشنه پا
پزشک درباره سوابق پزشکی، علائم فعلی و درد پاشنه پا سؤالاتی از جمله موارد زیر خواهد پرسید:
- درد چگونه است؟
- چه زمانی درد را احساس می کنید؟
- چه چیزی باعث بروز درد می شود؟
- اولین بار کی درد را احساس کردید؟
- آیا درد با استراحت از بین می رود؟
پزشک پا را معاینه کرده و به دنبال مشکلات ساختاری است و با فشار دادن مرکز پاشنه، باعث ایجاد درد می شود. همچنین ضخامت پد پاشنه را زمانی که روی پا می ایستید با زمان های دیگر مقایسه می کند.
ضخامت نرمال پد پاشنه 1 تا 2 سانتی متر (0.4 تا 0.8 اینچ) است. سفتی پد پاشنه به این معناست که پاشنه خاصیت ارتجاعی زیادی ندارد و این موضوع نشانه سندرم پد چربی پاشنه است.
پزشک همچنین برای کمک به تشخیص سندرم پد چربی پاشنه یا رد سایر علل درد پاشنه، تصویربرداری با اشعه ایکس، اولتراسوند یا گاهی تصویربرداری تشدید مغناطیسی (ام آر آی) تجویز می کند.
درمان سندرم پد چربی پاشنه
درمان ها شامل رویکردهای محافظه کارانه و تکنیک های پیشرفته تر است. هدف از درمان محافظه کارانه کاهش درد و التهاب، محافظت از بافت چربی و جلوگیری از آسیب بیشتر است.
در روش های درمانی پیشرفته برای افزایش ضخامت پد پاشنه موادی به پاشنه پا تزریق می شود. درمان های محافظه کارانه عبارتند از:
- استراحت : تا جایی که ممکن است روی پاها نایستید و فعالیت های پرتحرک که باعث درد پاشنه می شوند را محدود کنید.
- قرار دادن یخ : پس از انجام فعالیت هایی که باعث درد پاشنه پا می شوند به مدت 20 دقیقه یک کیسه یخ روی پاشنه پا قرار دهید.
- مصرف دارو : برای کمک به کاهش التهاب و درد از داروهای بدون نسخه مانند ایبوپروفن (ادویل، موترین) و ناپروکسن (الیو) استفاده کنید.
- پوشیدن کفش های ارتوپدی : به متخصص پا یا یک فروشگاه کفش های ارتوپدی مراجعه کرده و کفش هایی که از پاشنه پا حمایت می کنند تهیه کنید.
- بستن پاشنه پا : پاشنه پا را طوری ببندید که پد پاشنه برای حمایت از پا به درستی زیر استخوان پاشنه قرار گیرد. پزشک نحوه بستن صحیح پا را به شما آموزش می دهد.
- استفاده از کاپ پاشنه، کفی کفش و جوراب های بالشتکی : کاپ های پاشنه، کفی های کفش و جوراب های بالشتکی که به صورت آنلاین یا در داروخانه ها در دسترس هستند از پاشنه پا پشتیبانی می کنند.
- برنامه های تمرینی : تحت راهنمایی پزشک یا متخصص فیزیوتراپی، حرکات کششی مناسب برای افزایش طول عضلات ساق پا و تمرینات توانبخشی برای اصلاح تراز پا، زانو و باسن را یاد خواهید گرفت.
انواع روش های درمانی سندرم پد چربی پاشنه پا
روش های درمانی پیشرفته عبارتند از:
مواد تزریقی
در این روش از مواد فیلر تزریقی طبیعی یا مصنوعی مختلف برای ضخیم شدن پد چربی استفاده می شود.
فیلرهای پوستی حاوی موادی مانند پلی لاکتیک اسید و اسید هیالورونیک هستند.
تزریق سیلیکون به دلیل پتانسیل حرکت به سایر نواحی بدن که باعث بروز واکنش های خفیف تا شدید می شود همچنان مورد بحث قرار دارد.
فیلرها بسته به سبک زندگی، فعالیت، وزن و سن از 6 تا 12 ماه دوام خواهند داشت.
آلوگرافت
در این تکنیک از چربی گرفته شده از فردی دیگر استفاده شده و از آنجایی که فقط از سلول های چربی استفاده می شود، هیچ شانسی برای رد چربی توسط بدن گیرنده وجود ندارد.
این جراحی نسبت به روش های دیگر به زمان بهبودی طولانی تری (شش تا هشت هفته برای بهبودی بافت های جدید و قدیمی) نیاز دارد و تا پنج سال باعث تسکین درد می شود.
گاهی نیز برای اصلاح ناهنجاری های فیزیکی انگشتان پا، پا، مچ، ساق پا، زانو یا لگن که تراز استخوانی و توزیع وزن را تغییر داده، بر کیفیت زندگی تأثیر گذاشته یا توانایی های شما را محدود می کند عمل جراحی در نظر گرفته می شود.
پیوند چربی یا چربی اتولوگ
در این روش مقدار کمی از بافت چربی از ناحیه دیگری از بدن (مانند ران یا شکم) گرفته شده و در پاشنه پا قرار می گیرد.
این یک روش سرپایی است و نتایج آن از تزریق فیلر ماندگارتر است.
عوارض عدم درمان سندرم پد چربی پاشنه پا
عدم درمان سندرم پد چربی پاشنه پا منجر به بروز مشکلات زیر خواهد شد:
- ادامه داشتن درد که کیفیت زندگی را کاهش می دهد.
- مشکل در راه رفتن یا ورزش کردن
- تغییر نحوه راه رفتن برای کاهش درد که فرد را مستعد افتادن و آسیب دیدگی می کند.
پیشگیری از سندرم پد چربی پاشنه پا
اگرچه نمی توان از ساییدگی ناشی از افزایش سن یا سابقه خانوادگی جلوگیری کرد، اما با تمرکز بر روی برخی عادات سبک زندگی می توان احتمال ابتلا به سندرم پد چربی پاشنه پا را کاهش داد. اقداماتی که می توانید انجام دهید عبارتند از:
همیشه از کفش های دارای کفی مناسب و پشتیبان استفاده کنید. هنگام انجام فعالیت های پرتحرک از کفش های ورزشی استفاده کرده و از پوشیدن کفش های پاشنه بلند خودداری کنید.
کفش های پاشنه بلند وزن را به طور نامناسب توزیع کرده و بر روی یک ناحیه از پا نیروی اضافی وارد می کنند.
زمان انجام فعالیت های پر فشار (مانند دویدن، بسکتبال، ژیمناستیک) را برای بهبودی پد پاشنه پا محدود کنید.
وزن سالم داشته باشید.
از راه رفتن با پای برهنه بخصوص روی سطوح ناهموار و سخت (مانند کاشی، چوب سخت و سیمان) خودداری کنید.
تمام کفش های خود را بررسی کنید. در صورت مشاهده ناهمواری در کفه ها یا بالشتک های داخلی، کفش خود را عوض کنید.
سؤالات متداول
هیچ درمان طولانی مدت مطلقی برای سندرم پد چربی پاشنه پا وجود ندارد. درجاتی از تحلیل رفتن پد چربی پاشنه پا با پیری معمولی و ساییدگی و پارگی طبیعی اتفاق می افتد.
با این حال، با انجام اقداماتی برای کاهش درد و التهاب پاشنه پا و جلوگیری از آسیب بیشتر می توان کیفیت زندگی را بهبود بخشید و به فعالیت های دلخواه خود ادامه داد.
استخوان پاشنه پا کالکانئوس نامیده می شود. حرکات مکرر مانند دویدن که باعث وارد شدن فشار اضافه به پاشنه پا می شوند منجر به ترک خوردن استخوان پاشنه پا خواهند شد.
این ترک یا شکستی، شکستگی استرسی نامیده می شود. در صورت ابتلا به این مشکل در قسمت پاشنه پا و پشت پاشنه احساس درد خواهید داشت.
درد ابتدا فقط حین انجام فعالیت شروع شده و سپس به مرور زمان بدتر شده و حتی زمانی که به پای خود استراحت می دهید نیز ظاهر می شود.
برای تشخیص علت بروز درد و وجود شکستگی استرسی اسکن استخوان، اسکن توموگرافی کامپیوتری (سی تی اسکن) یا تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (ام آر آی) انجام خواهد شد.
آتروفی پد چربی پاشنه پس از فاشئیت پلانتار دومین علت اصلی درد پاشنه پا است. سندرم پد چربی پاشنه معمولا به اشتباه به عنوان فاشئیت پلانتار تشخیص داده می شود.
یادداشت نهایی
سندرم پد چربی پاشنه پا به از دست دادن پد ضخیم و محافظ در ناحیه پاشنه پا اشاره دارد.
این پد به دلیل ساییدگی و پارگی، فعالیت های مکرر که فشار زیادی به پد پاشنه وارد می کنند، وزن زیاد بدن، توزیع نامساوی وزن هنگام راه رفتن و سایر عوامل، ضخامت و قابلیت ارتجاعی خود را از دست می دهد.
علامت اصلی ابتلا به ابن بیماری، درد عمیق در مرکز پاشنه پا است و علائم با درمان های ساده مانند استراحت، مصرف داروهای ضد التهابی، قرار دادن یخ و پوشیدن کفش مناسب درمان می شوند.
درمان های پیشرفته دیگری نیز در دسترس هستند. در صورت احساس درد در ناحیه پاشنه پا حتما به پزشک مراجعه کنید. تشخیص سریع تر مشکل و شروع درمان منجر به کاهش آسیب دیدگی و دریافت نتایج بهتر می شود. برای دریافت نوبت حضوری جهت درمان سندرم پد چربی پاشنه پا با کلینیک دایان در تهران تماس بگیرید.
شماره تماس های کلینیک فیزیوتراپی دایان جهت دریافت نوبت حضوری فیزیوتراپی مچ دست و فیزیوتراپی در منزل : 02122786049 – 09128340536
