راشیتیسم چیست
راشیتیسم یک بیماری در دوران کودکی است که استخوان ها بسیار نرم شده و راحت تر کج و خم می شوند و می شکنند. راشیتیسم با استئومالاسی که وضعیت مشابهی در بزرگسالان است متفاوت است.
تفاوت بین این دو بیماری این است که راشیتیسم فقط در کودکان اتفاق می افتد، زیرا استخوان ها هنوز در حال رشد هستند و علائمی مانند خمیدگی استخوان دیده می شود.
از درد و کوفتگی بدن خسته شدی؟
تماس بگیر و وقت معاینه یا فیزیوتراپی تنظیم کن!
رشد استخوان های بزرگسالان قبلا به پایان رسیده و این علامت را ندارند، مگر اینکه در کودکی به راشیتیسم مبتلا بوده و درمان نشده باشند.
این بیماری معمولا به دلیل کمبود ویتامین D ایجاد می شود، اما اختلالات ژنتیکی زمینه ای نیز در موارد نادر منجر به راشیتیسم خواهند شد.
علائم و نشانه های راشیتیسم
- خمیدگی استخوان های پا
- فاصله گرفتن زانوها (در کودکانی که می توانند راه بروند) یا مچ دست (در نوزادانی که روی زمین می خزند)
- درد استخوان
- تورم انتهای دنده ها که به تسبیح راشیتیسمی معروف است، زیرا دنده ها زیر پوست شبیه دانه های تسبیح به نظر می رسند.
- سینه کبوتری (استخوان سینه به سمت بیرون یا بالا فشار می آورد)
- تاخیر در رشد
- انحنای غیرطبیعی ستون فقرات یا شکل جمجمه
- مشکلات دندانی مانند ایجاد حفره
- تشنج (در موارد شدید که سطح کلسیم بسیار پایین است)
علت ابتلا به راشیتیسم
مشکلات تغذیه ای یا ژنتیکی معمولا منجر به راشیتیسم می شوند.
راشیتیسم تغذیه ای
این مشکل معمولا به دلیل مصرف نکردن مقدار کافی ویتامین D که بدن از آن برای جذب کلسیم استفاده می کند رخ می دهد. برخی از علل کمبود ویتامین D عبارتند از:
- قرار گرفتن ناکافی در معرض نور خورشید
- کمبود ویتامین D در رژیم غذایی کودک در نتیجه داشتن رژیم های گیاهخواری یا وگان، عدم تحمل لاکتوز یا مشکلاتی که میزان جذب ویتامین D در بدن را محدود می کنند (مانند بیماری کرون، بیماری سلیاک، فیبروز کیستیک یا کولیت اولسراتیو).
- رژیم غذایی بسیار کم کلسیم
راشیتیسم ارثی
چندین بیماری ژنتیکی در نحوه جذب ویتامین D توسط بدن کودک اختلال ایجاد می کنند. برخی بیماری های ژنتیکی نادر نیز بر نحوه عملکرد بدن در مدیریت فسفر تأثیر گذاشته و باعث ایجاد راشیتیسم می شوند.
چه کسانی در معرض خطر هستند
- نوزادان و کودکان تازه متولد شده به ویژه آن هایی که شیر می خورند.
- نوزادانی که زودتر از موعد به دنیا آمده اند.
- کودکانی که به اندازه کافی در فضای باز و به ویژه در فصل زمستان نور خورشید دریافت نمی کنند (پنجره ها اشعه های خورشید که بدن برای تولید ویتامین D استفاده می کند را مسدود می کنند).
- کودکانی که پوست تیره تری دارند (جذب اشعه خورشید کافی برای تولید مقدار مورد نیاز ویتامین D در پوست تیره تر مدت بیشتری طول می کشد)
بیشتر بخوانید : آنچه باید درباره بیماری های استخوانی بدانید
تشخیص راشیتیسم
روش های مختلفی برای تشخیص راشیتیسم وجود دارد. اگر پزشک اطفال پس از معاینه فیزیکی یا بررسی علائم به راشیتیسم مشکوک باشد، یک یا چند آزمایش زیر را تجویز می کند:
- اشعه ایکس
- آزمایش خون
- آزمایش ادرار
- بیوپسی استخوان (به ندرت)
- آزمایش ژنتیک (برای راشیتیسم ارثی)
مدیریت و درمان راشیتیسم
اکثر موارد راشیتیسم (به ویژه راشیتیسم تغذیه ای) در صورتی که زود تشخیص داده شوند قابل درمان هستند.
در بیشتر موارد، تغییر رژیم غذایی، افزودن مکمل های ویتامینی و قرار گرفتن بیشتر در معرض نور خورشید برای درمان این بیماری کافی است.
پزشک اطفال بسته به شدت بیماری یک یا چند درمان زیر را برای راشیتیسم توصیه خواهد کرد:
- تغییر رژیم غذایی : این روش معمولا شامل دریافت مقدار بالای ویتامین D از رژیم غذایی یا مکمل هاست. این مکمل ها بسته به شدت بیماری و عوامل دیگر برای چندین ماه تجویز می شوند.
همچنین زمانی که به دوزهای بالاتر نیاز نباشد، پزشک توصیه می کند روزانه یک مکمل استاندارد ویتامین D مصرف کنید.
- نور خورشید : از آنجایی که بدن هنگامی که در معرض نور خورشید قرار می گیرد به طور طبیعی ویتامین D تولید می کند، احتمالا توصیه می شود برای آفتاب گرفتن بیرون بروید.
- عمل جراحی : معمولا استخوان ها به خودی خود صاف می شوند. در موارد شدید لازم است کودکان برای اصلاح خمیدگی استخوان از بریس استفاده کنند. در برخی موارد نیز عمل جراحی در نظر گرفته می شود.
برای موارد ارثی راشیتیسم بسته به اختلال ژنتیکی چندین گزینه درمانی وجود دارد. شاید پزشک اطفال شما را برای یافتن بهترین روش درمانی به یک متخصص ارجاع دهد.
بیشتر بخوانید : علل و عوامل بیماری های استخوانی
عوارض احتمالی راشیتیسم
راشیتیسم یک بیماری قابل درمان است، اما درمان در اسرع وقت بسیار اهمیت دارد. عدم درمان موارد خفیف تر راشیتیسم منجر به نرمی طولانی مدت استخوان شده و استخوان ها به طور کامل رشد نمی کنند.
موارد شدید راشیتیسم نیز در صورت عدم درمان منجر به تشنج، آسیب قلبی و مرگ خواهند شد.
پیشگیری از ابتلا به راشیتیسم
- زنان باردار : طبق دستور پزشک از مکمل ویتامین D استفاده کنید. معمولا توصیه می شود روزانه حداقل 600 واحد ویتامین D مصرف کنید و گاهی پزشک شما را به مصرف روزانه 2000 واحد تشویق می کند.
همچنین به شما توصیه می شود برای جلوگیری از تحلیل رفتن استخوان ها در آینده از مکمل کلسیم استفاده کنید.
- نوزادان : قطره های مکمل ویتامین D در اکثر داروخانه ها موجود هستند. تمام نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می شوند باید روزانه 400 واحد ویتامین D دریافت کنند.
- نور خورشید : بدن وقتی در معرض نور خورشید قرار می گیرد ویتامین D تولید می کند. دریافت ویتامین D در افرادی که پوست تیره تری دارند در صورتی که زمان زیادی را در خانه بگذرانند (یا افرادی که با ضد آفتاب بیرون می روند) سخت تر می شود.
- غذاهای غنی از ویتامین D : انواع مختلفی از ماهی ها (به ویژه ماهی آزاد و قزل آلای رنگین کمان) غنی از ویتامین D هستند.
چندین غذا مانند شیر، آب پرتقال و غلات نیز با ویتامین D غنی شده اند، به این معنی که ویتامین به آن ها اضافه می شود. در مورد بیماری های ارثی که باعث راشیتیسم می شوند، خود بیماری قابل پیشگیری نیست.
اما اگر می دانید که خود یا فرزندتان یک اختلال ژنتیکی به ارث برده اید، با آزمایشات ژنتیکی زودهنگام می توانید از ابتلا به راشیتیسم در آینده جلوگیری کنید.
بیشتر بخوانید : فیزیوتراپی پوکی استخوان
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
در صورت مشاهده هر یک از علائم ذکر شده در کودک، به ویژه پهن شدن مچ دست در کودکانی که روی زمین می خزند یا خمیدگی پاها در کودکانی که راه می روند به پزشک مراجعه کنید.
در صورت ابتلا به هر نوع بیماری که در نحوه استفاده بدن از ویتامین D اختلال ایجاد می کند و یا یکی از بیماری های ارثی مرتبط با راشیتیسم، پزشک یا متخصص اطفال انجام آزمایش ژنتیک را توصیه می کند.
کودک تا چه زمانی به این بیماری مبتلا خواهد بود
راشیتیسم تغذیه ای بسته به شدت بیماری طی چند هفته یا چند ماه درمان شده و بیشتر علائم مانند ضعف یا درد نیز در عرض چند هفته بهبود می یابند.
کمبود ویتامین D نیز باید طی شش تا هشت هفته رفع شود. اگر کودک هر گونه خمیدگی استخوان داشته باشد احتمالا بهبودی ماه ها طول خواهد کشید (بیماری خود به خود بهبود یافته و یا به جراحی و استفاده از بریس نیاز دارید).
کمبود ویتامین D در راشیتیسم ارثی قابل درمان است، اما مشکل زمینه ای که منجر به این بیماری شده است مادام العمر خواهد بود. پزشک و متخصصان اطفال نحوه مدیریت بیماری را آموزش می دهند.
چشم انداز کودکان مبتلا به راشیتیسم
معمولا چشم انداز کودکان مبتلا به راشیتیسم تغذیه ای خوب است و با درمان می توان در عرض چند هفته یا چند ماه بهبود یافت.
اکثر کودکانی که برای راشیتیسم تغذیه ای تحت درمان قرار می گیرند به طور کامل بهبود یافته و در بزرگسالی سلامت کامل دارند.
چشم انداز کودکان مبتلا به راشیتیسم ارثی به اختلال ژنتیکی خاصی که منجر به بیماری شده است بستگی دارد.
با این حال در بسیاری از موارد، کودکان مبتلا به این نوع راشیتیسم به بزرگسالانی با زندگی کامل و سالم تبدیل می شوند.
یادداشت نهایی
راشیتیسم یک بیماری دوران کودکی است که استخوان های کودک خیلی نرم شده و راحت تر خم می شوند و می شکنند. اکثر موارد راشیتیسم قابل درمان هستند.
در این دوران لازم است با کودک خود درباره این بیماری صحبت کرده و به او در یادگیری مدیریت مشکل کمک کنید.
در صورت ابتلا به راشیتیسم تغذیه ای یا ارثی، مهم است که ابزار و دانش لازم برای مراقبت از خود را در اختیار کودک قرار دهید. درمان علائم بیماری مانند راشیتیسم تنها بخشی از بهبودی است.
پزشک اطفال توصیه می کند به یک متخصص بهداشت روان مراجعه کنید تا چگونگی برخورد در مقابل رفتار دیگران با شما و فرزندتان را یاد بگیرید (به خصوص اگر کودک علائم قابل مشاهده ای داشته باشد).
اگر یک مشکل زمینه ای علت ابتلا به این بیماری باشد، پزشک یا متخصص اطفال به شما کمک می کند با سازمان های حمایتی یا خانواده ها و افراد مبتلا به این بیماری (یا بیماری های مشابه) ارتباط برقرار کنید. برقراری ارتباط با افرادی که تجربه مشابه دارند به شما و فرزندتان از نظر عاطفی کمک کرده و باعث می شود روش های جدید و بهتری برای مدیریت وضعیت کودکتان بیاموزید.
شماره تماس های کلینیک فیزیوتراپی دایان جهت دریافت نوبت حضوری فیزیوتراپی مچ دست و فیزیوتراپی در منزل : 02122786049 – 09128340536
