فیزیوتراپی کشیدگی تاندون شانه

شانه، به عنوان پیچیده‌ترین و پرتحرک‌ترین مفصل بدن، به ما این امکان را می‌دهد که دست خود را در جهات مختلف حرکت دهیم و در بسیاری از فعالیت‌های روزمره، ورزشی و شغلی، از برداشتن یک فنجان چای گرفته تا پرتاب یک توپ، نقشی حیاتی ایفا کند. اما همین آزادی حرکتی بالا، آن را به شدت در معرض آسیب‌های مختلفی، به‌ویژه آسیب‌های بافت نرم مانند کشیدگی تاندون، قرار می‌دهد. کشیدگی تاندون شانه یکی از شایع‌ترین علل درد و ناتوانی در این ناحیه است که می‌تواند باعث درد مداوم، محدودیت حرکتی، ضعف و اختلال جدی در عملکرد عادی بازو و شانه شود.

خوشبختانه، با تشخیص به موقع و درمان صحیح، اکثر آسیب‌های تاندون شانه به خوبی بهبود می‌یابند. در این میان، فیزیوتراپی کشیدگی تاندون شانه به عنوان سنگ بنای اصلی درمان غیرجراحی و مؤثر، نقشی بی‌بدیل در کاهش درد، کنترل التهاب، بازیابی کامل حرکت و قدرت، و مهم‌تر از همه، پیشگیری از عود مجدد آسیب ایفا می‌کند.

در این مطلب، به بررسی دقیق آناتومی شانه، علل و علائم کشیدگی تاندون، روش‌های تشخیص، جدیدترین و مؤثرترین راهکارهای فیزیوتراپی، و نقش تکنولوژی‌های پیشرفته در تسریع روند بهبودی می‌پردازد.

آناتومی کاربردی شانه: چرا تاندون‌های این مفصل اینقدر آسیب‌پذیرند؟

برای درک بهتر آسیب‌های تاندون شانه، آشنایی با ساختار پیچیده آن ضروری است:

• مفصل اصلی شانه (گلنوهومرال – Glenohumeral Joint): این مفصل اصلی، یک مفصل گوی و کاسه‌ای است که از قرار گرفتن سر کروی استخوان بازو (گوی) در حفره کم‌عمق گلنوئید در استخوان کتف (کاسه) تشکیل می‌شود. این کم‌عمق بودن حفره، دلیل اصلی دامنه حرکتی وسیع شانه و در عین حال، ناپایداری ذاتی آن است.
• عضلات و تاندون‌های روتاتور کاف (Rotator Cuff): “روتاتور کاف” یا کلاهک گرداننده، گروهی متشکل از چهار عضله و تاندون‌های متصل به آن‌هاست که سر استخوان بازو را مانند یک آستین در بر گرفته و نقش حیاتی در پایداری دینامیک و کنترل حرکات چرخشی و بالا بردن بازو دارند.
  1. سوپرااسپیناتوس (Supraspinatus): شایع‌ترین تاندونی است که دچار کشیدگی یا پارگی می‌شود. مسئول شروع حرکت بالا بردن بازو به سمت کنار است.
  2. اینفرااسپیناتوس (Infraspinatus): مسئول اصلی چرخش بازو به خارج.
  3. ترس مینور (Teres Minor): به چرخش بازو به خارج کمک می‌کند.
  4. ساب‌اسکاپولاریس (Subscapularis): بزرگترین عضله این گروه و مسئول اصلی چرخش بازو به داخل.
• فضای ساب‌آکرومیال (Subacromial Space): یک فضای بسیار مهم و تنگ در بالای مفصل شانه، زیر زائده استخوانی آکرومیون (بخشی از کتف) است. تاندون سوپرااسپیناتوس و یک کیسه مایع به نام بورس ساب‌آکرومیال از این فضا عبور می‌کنند. هر عاملی که این فضا را تنگ‌تر کند (مانند وضعیت بدنی نامناسب یا شکل خاص استخوان آکرومیون)، می‌تواند باعث ساییدگی و گیر افتادگی تاندون شانه یا ایمپینجمنت شود.
• عضلات بزرگتر و تثبیت‌کننده‌های کتف (Scapular Stabilizers): عملکرد صحیح شانه به شدت به پایداری استخوان کتف وابسته است. عضلاتی مانند ذوزنقه‌ای (Trapezius)، سراتوس قدامی (Serratus Anterior) و رومبوئیدها، کتف را کنترل کرده و یک ریتم حرکتی هماهنگ بین کتف و بازو (ریتم اسکاپولوهومرال) ایجاد می‌کنند. ضعف یا عدم هماهنگی این عضلات می‌تواند باعث حرکت نادرست کتف و وارد آمدن فشار بیش از حد به تاندون‌های روتاتور کاف شود.

کشیدگی تاندون شانه چیست؟ از تاندینیت حاد تا پارگی‌های مزمن

آسیب تاندون شانه یک طیف از مشکلات را در بر می‌گیرد:

• تاندینیت (Tendinitis): به التهاب حاد تاندون اطلاق می‌شود که معمولاً در اثر یک آسیب ناگهانی یا استفاده بیش از حد و جدید از شانه رخ می‌دهد. این وضعیت با درد، تورم و قرمزی همراه است.
• تاندینوزیس (Tendinosis): این وضعیت بسیار شایع‌تر از تاندینیت واقعی است و یک فرآیند تخریبی (دژنراتیو) و مزمن در تاندون را توصیف می‌کند. در تاندینوزیس، به دلیل فشارهای مکرر و ترمیم ناقص، رشته‌های کلاژن تاندون دچار بی‌نظمی، ضخیم‌شدگی و ضعف ساختاری می‌شوند، در حالی که التهاب قابل توجهی وجود ندارد.
• کشیدگی (Strain): به آسیب حاد ناشی از کشیده شدن بیش از حد عضله یا تاندون گفته می‌شود که می‌تواند منجر به پارگی‌های میکروسکوپی یا بزرگتر شود. شدت آن به سه درجه تقسیم می‌شود:
  • درجه ۱ (خفیف): کشیدگی جزئی با پارگی میکروسکوپی فیبرهای تاندون، همراه با درد خفیف و بدون کاهش قدرت قابل توجه.
  • درجه ۲ (متوسط): پارگی ناقص و جزئی تاندون که با درد متوسط تا شدید، تورم و کاهش قدرت همراه است.
  • درجه ۳ (شدید): پارگی کامل تاندون که با درد شدید اولیه، ناتوانی قابل توجه در حرکت دادن بازو و ضعف شدید مشخص می‌شود. این حالت ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد. اغلب این شرایط با هم همپوشانی دارند. برای مثال، یک تاندینوزیس مزمن می‌تواند فرد را مستعد کشیدگی یا پارگی حاد کند.

فیزیوتراپی پارگی تاندون شانه

علائم، علل و عوامل خطر کشیدگی تاندون شانه

علائم شایع:

• درد مبهم و عمیق در شانه، که ممکن است به سمت بازو نیز انتشار یابد.
• درد تیز هنگام انجام حرکات خاص، به‌ویژه بالا بردن دست به بالای سر یا بردن دست به پشت.
• قوس دردناک (Painful Arc): احساس درد هنگام بالا بردن بازو به سمت کنار، معمولاً در دامنه ۶۰ تا ۱۲۰ درجه.
• درد شبانه، به‌ویژه هنگام خوابیدن روی شانه آسیب‌دیده، که می‌تواند خواب را مختل کند.
• ضعف در بالا بردن یا چرخاندن بازو.
• احساس صدای تق‌تق، کلیک یا سایش هنگام حرکت دادن شانه.
• کاهش دامنه حرکتی و سفتی مفصل.

علل و عوامل خطر:

• حرکات تکراری بالای سر: این شایع‌ترین علت است و در مشاغلی مانند نقاشی ساختمان، نجاری، گچ‌کاری و همچنین در ورزش‌هایی مانند والیبال، تنیس، شنا و وزنه‌برداری دیده می‌شود.
• آسیب حاد یا تروما: سقوط روی بازو یا شانه، بلند کردن ناگهانی یک جسم سنگین، یا یک کشش ناگهانی.
• وضعیت بدنی نامناسب (Poor Posture): قوز کردن و شانه‌های گرد شده به سمت جلو، فضای ساب‌آکرومیال را تنگ کرده و خطر گیر افتادگی و ساییدگی تاندون‌ها را افزایش می‌دهد.
• ضعف عضلات تثبیت‌کننده کتف: عدم کنترل صحیح کتف، فشار زیادی را به تاندون‌های روتاتور کاف تحمیل می‌کند.
• عدم تعادل عضلانی: مانند سفتی و کوتاهی عضلات سینه‌ای و کپسول خلفی شانه، همراه با ضعف عضلات چرخاننده خارجی و پایین‌آورنده کتف.
• افزایش سن: با افزایش سن، خون‌رسانی به تاندون‌ها کاهش یافته و ساختار آن‌ها ضعیف‌تر و مستعد آسیب می‌شود.

اهمیت تشخیص دقیق و عوارض ناشی از درمان نکردن

نادیده گرفتن درد شانه و ادامه دادن فعالیت‌های دردناک می‌تواند منجر به عوارض جدی شود.

مراحل تشخیص دقیق:

1. شرح حال کامل و معاینه فیزیکی: این مهم‌ترین بخش تشخیص است. پزشک یا فیزیوتراپیست با پرسیدن سوالات دقیق در مورد نحوه شروع درد، فعالیت‌های تشدیدکننده و انجام تست‌های بالینی خاص (مانند تست نیر برای گیر افتادگی، تست جاب برای سوپرااسپیناتوس، و تست‌های قدرت برای سایر عضلات روتاتور کاف) می‌تواند به تشخیص اولیه برسد.
2. تصویربرداری: در صورت لزوم، برای تأیید تشخیص و ارزیابی دقیق شدت آسیب، از روش‌های زیر استفاده می‌شود:
   • سونوگرافی داینامیک: یک روش عالی، در دسترس و ارزان برای مشاهده مستقیم تاندون‌ها، بورس و ارزیابی آن‌ها در حین حرکت.
   • ام‌آر‌آی (MRI): استاندارد طلایی برای مشاهده جزئیات دقیق بافت‌های نرم، از جمله تاندون‌ها، لیگامان‌ها، لابروم و عضلات.
   • رادیوگرافی (X-ray): برای رد کردن مشکلات استخوانی مانند شکستگی، آرتروز یا وجود خارهای استخوانی (استئوفیت).

عوارض ناشی از عدم درمان:

• مزمن شدن درد و التهاب.
• پیشرفت آسیب از یک کشیدگی یا تاندینوزیس خفیف به سمت پارگی ناقص یا کامل تاندون.
• محدودیت حرکتی دائمی و ضعف عضلانی پیشرونده.
• ایجاد شانه یخ زده (Frozen Shoulder) یا کپسولیت چسبنده به عنوان یک عارضه ثانویه به دلیل درد و بی‌حرکتی طولانی‌مدت.
• تغییر الگوهای حرکتی و ایجاد درد در نواحی دیگر مانند گردن و بالای پشت.
• کاهش شدید کیفیت زندگی و ناتوانی در انجام فعالیت‌های روزمره و تفریحی.

فیزیوتراپی کشیدگی تاندون شانه؛ اصول، اهداف و روش‌های درمانی

فیزیوتراپی خط مقدم درمان غیرجراحی برای اکثر آسیب‌های تاندون شانه است. برنامه درمانی بر اساس یک ارزیابی دقیق طراحی شده و با هدف رفع علل ریشه‌ای مشکل، و نه فقط تسکین موقت علائم، انجام می‌شود.

اهداف اصلی فیزیوتراپی کشیدگی تاندون شانه:

• کاهش مؤثر درد و التهاب.
• بازیابی دامنه کامل و بدون درد حرکتی شانه.
• تقویت هدفمند عضلات روتاتور کاف و تثبیت‌کننده‌های کتف.
• اصلاح الگوهای حرکتی غلط و بهبود بیومکانیک شانه.
• آموزش به بیمار برای پیشگیری از آسیب مجدد.
• بازگرداندن بیمار به سطح کامل فعالیت‌های روزمره، شغلی و ورزشی.

مراحل و پروتکل فیزیوتراپی:

1. مرحله اولیه (فاز حاد: کاهش درد، التهاب و محافظت):
   • استراحت نسبی و اصلاح فعالیت‌ها: شناسایی و پرهیز موقت از حرکاتی که باعث درد می‌شوند.
   • سرما درمانی (یخ): برای کنترل درد و التهاب حاد.
   • تکنیک‌های درمان دستی ملایم: برای کاهش درد و اسپاسم عضلات اطراف.
   • آموزش وضعیت بدنی صحیح.
   • شروع تمرینات بسیار ملایم دامنه حرکتی بدون درد: مانند تمرینات پاندولی شانه.
2. مرحله بهبودی (فاز بازتوانی: بازیابی حرکت و کنترل عصبی-عضلانی):
   • بازیابی تدریجی دامنه حرکتی کامل: با استفاده از تمرینات فعال کمکی (AAROM) و سپس فعال (AROM).
   • تمرینات کششی برای عضلات سفت شده: مانند عضلات سینه‌ای، کپسول خلفی شانه و عضلات گردن.
   • شروع تمرینات تقویتی ایزومتریک: انقباض عضلات روتاتور کاف بدون حرکت دادن مفصل.
   • تمرینات بازآموزی عضلات تثبیت‌کننده کتف: تمرکز بر فعال‌سازی صحیح عضلاتی مانند سراتوس قدامی و ذوزنقه‌ای تحتانی.
3. مرحله تقویت و عملکردی (فاز بازگشت به قدرت):
   • تمرینات تقویتی پیشرونده برای روتاتور کاف: با استفاده از کش‌های مقاومتی (TheraBand) و وزنه‌های سبک، با تمرکز بر چرخش داخلی و خارجی.
   • تقویت پیشرفته عضلات کتف و مرکزی بدن (Core).
   • معرفی تمرینات عملکردی و چندجهته که حرکات روزمره را شبیه‌سازی می‌کنند.
4. مرحله بازگشت به ورزش/فعالیت:
   • تمرینات تخصصی و ورزشی خاص: مانند تمرینات پرتابی کنترل‌شده برای والیبالیست‌ها یا تمرینات قدرتی برای وزنه‌برداران.
   • تمرینات پلایومتریک و چابکی برای آماده‌سازی تاندون برای تحمل بارهای سریع و انفجاری.
   • تمرکز بر استقامت عضلانی و پیشگیری از خستگی.

دستگاه‌ها و تکنولوژی‌های پیشرفته در فیزیوتراپی کشیدگی تاندون شانه

یک کلینیک فیزیوتراپی مدرن و مجهز، از تکنولوژی‌های پیشرفته برای تسریع روند بهبودی و افزایش اثربخشی درمان استفاده می‌کند. برخی از مؤثرترین دستگاه‌ها برای درمان کشیدگی تاندون شانه عبارتند از:

• شاک‌ویو تراپی (Shockwave Therapy – ESWT): این روش یکی از مؤثرترین درمان‌ها برای تاندینوپاتی‌های مزمن، به‌ویژه تاندونیت کلسیفیه شانه (رسوب کلسیم در تاندون سوپرااسپیناتوس) است. امواج صوتی پرانرژی شاک‌ویو، با ایجاد پارگی‌های میکروسکوپی کنترل‌شده، فرآیندهای ترمیم طبیعی بدن را تحریک کرده، به تجزیه رسوبات کلسیم کمک کرده و باعث کاهش درد می‌شود.
• لیزر درمانی پرتوان (HPLT) و کم‌توان (LLLT): لیزر درمانی با نفوذ به عمق بافت، فعالیت سلولی را تحریک کرده و منجر به کاهش سریع درد و التهاب، افزایش گردش خون و تسریع ترمیم تاندون آسیب‌دیده می‌شود.
• تکارتراپی (Tecar Therapy): این تکنولوژی با ایجاد گرمای عمقی از درون بافت، به طور قابل توجهی گردش خون را افزایش داده، اکسیژن‌رسانی به تاندون را بهبود بخشیده، سفتی و اسپاسم عضلات را کاهش داده و فرآیندهای ترمیمی را تسریع می‌کند.
• اولتراسوند تراپی (Therapeutic Ultrasound): یک روش سنتی‌تر که با استفاده از امواج صوتی، به کاهش درد، التهاب و اسپاسم عضلانی کمک می‌کند.
• الکتروتراپی (TENS، IFC، NMES): TENS و IFC برای کنترل و مدیریت درد حاد و مزمن استفاده می‌شوند. NMES برای بازآموزی و تقویت عضلات ضعیف شده یا مهار شده (مانند عضلات روتاتور کاف یا تثبیت‌کننده‌های کتف) کاربرد دارد.
• مگنت‌تراپی (Magnet Therapy): با استفاده از میدان‌های مغناطیسی، به کاهش درد و التهاب و بهبود فرآیندهای ترمیمی در سطح سلولی کمک می‌کند.
• سوزن خشک (Dry Needling): این تکنیک تخصصی برای آزادسازی نقاط ماشه‌ای (Trigger Points) در عضلات روتاتور کاف (به‌ویژه اینفرااسپیناتوس)، ذوزنقه‌ای فوقانی و سایر عضلات شانه که باعث درد ارجاعی و محدودیت حرکتی می‌شوند، بسیار مؤثر است.
• بیوفیدبک (Biofeedback): با استفاده از سنسورهای سطحی، به بیمار کمک می‌کند تا آگاهی و کنترل بهتری بر انقباض عضلات تثبیت‌کننده کتف خود پیدا کرده و الگوهای حرکتی صحیح را بازآموزی کند.

نقش حیاتی تمرینات خانگی و پیشگیری از آسیب مجدد

موفقیت فیزیوتراپی به شدت به همکاری بیمار و تداوم تمرینات در منزل بستگی دارد. فیزیوتراپیست یک برنامه تمرینی خانگی (HEP) اختصاصی برای شما طراحی می‌کند که باید به طور منظم انجام شود.

نکات کلیدی برای پیشگیری از کشیدگی مجدد تاندون شانه:

• گرم کردن صحیح قبل از ورزش یا فعالیت سنگین.
• تقویت منظم و متعادل عضلات روتاتور کاف، کتف و مرکزی بدن.
• توجه به وضعیت بدنی صحیح در طول روز، به‌ویژه هنگام کار با کامپیوتر یا استفاده از تلفن همراه.
• رعایت اصول ارگونومی در محیط کار و منزل.
• اجتناب از افزایش ناگهانی و بیش از حد حجم یا شدت فعالیت‌ها.
• گوش دادن به بدن: هرگز با وجود درد شدید به فعالیت ادامه ندهید و علائم اولیه را نادیده نگیرید.

خدمات تخصصی فیزیوتراپی دایان برای کشیدگی تاندون شانه

درمان موفقیت‌آمیز آسیب‌های پیچیده شانه، نیازمند یک رویکرد جامع، تشخیص دقیق و استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته در کنار درمان‌های دستی و تمرینات تخصصی است. فیزیوتراپی دایان در خیابان دولت به عنوان یک مرکز تخصصی و مجهز، با افتخار این رویکرد درمانی یکپارچه را به بیماران مبتلا به کشیدگی تاندون شانه و سایر مشکلات این مفصل ارائه می‌دهد.

برنامه درمانی شما در کلینیک دایان پس از یک ارزیابی کامل توسط فیزیوتراپیست‌های مجرب و متخصص در حوزه آسیب‌های شانه، به صورت کاملاً فردی طراحی می‌شود. ما با بهره‌گیری از بهترین و مؤثرترین تکنولوژی‌های روز دنیا، به تسریع روند بهبودی شما کمک می‌کنیم. برنامه درمانی شما ممکن است شامل استفاده از شاک‌ویو تراپی برای درمان تاندینوپاتی‌های مزمن و کلسیفیه، لیزر پرتوان (HPLT) و تکارتراپی برای کاهش سریع درد و تسریع ترمیم، مگنت‌تراپی و اولتراسوند برای کنترل التهاب، و الکتروتراپی (TENS/NMES) برای مدیریت درد و بازآموزی عضلات باشد. همچنین، تکنیک‌های تخصصی مانند سوزن خشک (Dry Needling) برای آزادسازی گرفتگی‌های عضلانی و بایوفیدبک برای اصلاح کنترل حرکتی، بخش مهمی از رویکرد درمانی ما را تشکیل می‌دهند. این رویکرد فناورانه، در کنار مهارت بالای درمانگران ما در تکنیک‌های درمان دستی و طراحی برنامه‌های تمرینی پیشرونده، به شما کمک می‌کند تا در کوتاه‌ترین زمان ممکن و با بهترین نتیجه، به زندگی فعال و بدون درد بازگردید.

☎️ برای دریافت مشاوره و نوبت‌دهی، با شماره تلفن‌های ۰۲۱۲۲۷۸۶۰۴۹ – ۰۹۱۲۸۳۴۰۵۳۶ تماس بگیرید.

جمع‌بندی نهایی

کشیدگی تاندون شانه یکی از آسیب‌های رایج، دردناک و آزاردهنده است که در صورت عدم تشخیص و درمان صحیح، می‌تواند به یک مشکل مزمن و ناتوان‌کننده تبدیل شود. فیزیوتراپی تخصصی و مبتنی بر شواهد، مؤثرترین و بهترین راه برای درمان کامل این آسیب و پیشگیری از مشکلات آتی است. یک برنامه فیزیوتراپی جامع شامل کنترل درد و التهاب، بازیابی دامنه حرکتی، تقویت هدفمند عضلات، اصلاح الگوهای حرکتی غلط و آموزش راهکارهای پیشگیری است.

انتخاب یک مرکز فیزیوتراپی تخصصی و مجهز مانند کلینیک فیزیوتراپی دایان، که از دانش روز، تیم مجرب و تکنولوژی‌های پیشرفته بهره می‌برد، تضمین‌کننده دریافت بهترین خدمات درمانی و بازگشت سریع و ایمن شما به فعالیت‌های روزمره، شغلی و ورزشی است. اگر از درد شانه رنج می‌برید، اجازه ندهید این مشکل کیفیت زندگی شما را تحت تأثیر قرار دهد. همین امروز برای ارزیابی و شروع درمان اقدام کنید.