فیزیوتراپی خار پاشنه شامل روش های درمانی و تخصصی است از جمله شاک ویو تراپی یا ماساژ درمانی است که برای از بین بردن خار پاشنه از آنها استفاده می شود.
در این مقاله به جزئیات این مشکل پرداخته، علت ها، علائم و روش های درمان آن را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
خار پاشنه چیست؟
خار پاشنه برآمدگی استخوانی ناشی از تجمع کلسیم است که پایین استخوان پاشنه (کالکانئوس) ایجاد می شود. این فرآیند در یک دوره طولانی اتفاق افتاده و با کشیدگی رباط یا عضله در پا یا کشش فاسیای کف پا آغاز می شود.
احتمال ایجاد خار پاشنه در ورزشکارانی که در دو سرعتی و آهسته همراه با پرش شرکت می کنند بیشتر است.
فاشیای پلانتار چیست؟
فاشیا پلانتار یک رباط در کف پا می باشد که از قسمت قدامی تحتانی استخوان پاشنه شروع شده و به انگشتان پا متصل می شود. این فاشیا نقش مهمی در عملکرد پا دارد. زمانی که فرد پاشنه را از زمین جدا میکند تا وزن از عقب پا به پنجه ها منتقل شود و همچنین هنگام بالا کشیدن انگشت شست پا این فاشیا کشیده و سفت شده و با کشیدگی آن استخوان های پا به بالا منتقل می شوند و متعاقب آن قوس های کف پا هم عمیق تر می شوند.
وظیفه این فاشیا کاهش نیروهای وارده به کف پا و همچنین ذخیره سازی نیرو برای ادامه راه رفتن می باشد. در التهاب فاشیای پلنتار به دلیل کشیدگی این رباط در محل چسبندگی اش به استخوان پاشنه، پریوست استخوان تحریک و ملتهب شده ودر نتیجه در زیر این پرده استخوانی خونریزی و استخوان سازی به صورت خار ( خارپاشنه ) ایجاد می شود. در این حالت خار استخوان پاشنه و التهاب فاسیای پلنتار ( فاسیای کف پا) با هم رخ داده و سبب بروز علایم یکسان می شوند.
خارپاشنه حتی ممکن است تا حدود دو سانتی‌متر نیز بزرگ شود و رشد پیدا کند. این بیماری با گذشت زمان توسعه یافته و بیشتر خواهد شد. این بیماری بصورت تدریجی و در یک بازه زمانی طولانی ایجاد شده و هیچ‌گاه به‌صورت ناگهانی پس از انجام یک تمرین، شاهد بیرون‌زدگی خارپاشنه نخواهید بود.
علت ایجاد خار پاشنه و التهاب فاشیای پلانتار
- چاقی و وزن زیاد
- فشار زیاد به پا
- کوتاهی عضلات ساق پا
- افزایش و کاهش بیش از حد قوس کف پا
- اختلاف طول اندام ها
- ناهنجاری‌های راه رفتن
- دویدن و پریدن مکرر روی سطوح سفت
- استفاده طولانی از کفش های غیر استاندارد
- دیابت
همچنین با افزایش سن، میزان انعطاف‌پذیری رباط ها و فاشیای کف پا کمتر شده و لایۀ چربی محافظ پاشنه نازک‌تر می‌شود.
علائم خار پاشنه
خار پاشنه به خودی خود دردناک نیست و علت اصلی بروز درد، التهاب و تحریک فاسیای کف پا است.
خار پاشنه در برخی از بیماران مبتلا به فاسئیت پلانتار و به احتمال زیاد در بیمارانی که برای مدت طولانی التهاب کف پا داشته اند ایجاد می شود.
برای مثال حدود 70 درصد از بیماران مبتلا به فاسئیت پلانتار، خار پاشنه دارند. همچنین در 50 درصد از افرادی که هیچ علائمی از التهاب کف پا وجود ندارد، خار پاشنه نیز دارند.
درد معمولا متناوب است و صبح ها هنگام ایستادن احساس می شود. با گذشت زمان، درد پس از دوره های استراحت یا در حین فعالیت هایی مانند پیاده روی یا آهسته دویدن کاهش می یابد و دوباره بازمی گردد.
مراجعین ما معمولا، درد پاشنه را همانند فرو رفتن سوزن یا سیخ در کف پا به تصویر می‌کشند. این درد معمولا در ابتدای صبح که فرد از خواب بیدار می‌شود و پای خود را بر زمین می‌گذارد، بسیار زیاد و شدید است. در طی روز درد کاهش یافته و به دردی دائمی و خفیف تبدیل می‌شود.
در برخی موارد درد کاملا در طول روز از بین می‌رود. هرچه به عصر و شب نزدیک‌تر می‌شویم، درد افزایش پیدا خواهد کرد. احساس درد بلافاصله پس از نشستن‌های طولانی‌مدت، بیشتر خود را نشان می‌دهد.
- حساسیت به لمس موضعی در محل اتصال فاشیا پلانتار به استخوان پاشنه پا و همچنین در قسمت داخلی کف پا
- افزایش درد کف پا با بالارفتن از پله ، دویدن و راه رفتن
- کاهش درد کف پا با استراحت
- وجود درد کف پا در انتهای شب و هنگام بلند شدن از خواب
- دیده شدن زایده استخوانی در عکس رادیوگرافی
درمان خار پاشنه
ابتدایی‌ترین نحوه درمان خار پاشنه تغییر سبک زندگی و استراحت است. در برخی موارد، خارپاشنه با استراحت کردن بهبود نمی‌یابد که در این موارد معمولا برای درمان خار پاشنه از روش های مختلفی همانند دارو درمانی، فیزیوتراپی، استفاده از ارتوزهای مخصوص و حتی جراحی استفاده می شود که امروز فیزیوتراپی به عنوان موثر ترین روش، بسیار مورد توجه قرار گرفته است.
درمان خار پاشنه مشابه درمان فاسئیت پلانتار است. متخصص فیزیوتراپی برای تشخیص دقیق، سوابق پزشکی را بررسی کرده و پا را معاینه می کند.
متخصصان ماهر در طول این فرآیند علل احتمالی درد پاشنه به غیر از التهاب فاسیا کف پا را رد می کنند. روش های رایجی که برای درمان خار پاشنه تجویز می شود عبارتند از:
- ارتز یا کفی
- کاهش التهاب
- موبیلیزاسیون
- استفاده از نوار
- استراحت
داشتن کف پا با قوس بلند، کف پای صاف، اضافه وزن، دیابت و پوشیدن کفش های نامناسب خطر ابتلا به خار پاشنه را افزایش می دهند.
فیزیوتراپی خار پاشنه
اهداف فیزیوتراپی خار پاشنه
- حذف استرس های ناخواسته روی فاشیا
- کنترل التهاب در محل اتصال فاشیا به استخوان پاشنه
- کاهش درد و التهاب
- افزایش قدرت و تحرک بافتها
روش های درمان فیزیوتراپی خار پاشنه
- دستگاه اولتراسوند تراپی جهت کاهش درد و التهاب
- استفاده از فونوفروز
- تجویز کفی و ارتز های مناسب
- شاک ویو تراپی
- مگنت تراپی
- الکتروتراپی
- استفاده از تیپ جهت طبیعی کردن وضعیت پا
- استفاده از کینزیوتیپ مناسب
- انجام ماساژ فریکشن
- انجام تکنیک های موبیلیزاسیون
- تمرینات کششی و تقویتی عضلات پا
- تمرینات عصبی-عضلانی و حس عمقی ( مثلا پاها را روی یک استوانه حرکت دهد و یا با پاها یک حوله را جمع کنید)
- ورزش برای خار پاشنه
- طب سوزنی و درای نیدلینگ (سوزن خشک)
ورزش برای خار پاشنه: کشش کف پا و عضلات ساق پا برای کاهش درد پاشنه و بهبود عملکرد پا و کاهش فشار وارده با رباط های کف پا بسیار ضروری است. افزایش قدرت عضلانی پا نیز موجب می‌شود که فشار کمتری به رباط های کف پا وارد شود.
طب سوزنی و درای نیدلینگ: نقاط ماشه‌ای یا تریگرپوینت در عضلات ساق پا و کف پا می‌تواند در کاهش درد و بهبود عملکرد پا موثر باشد. استفاده از درای نیدلینگ و طب سوزنی با شیوه های چینی موجب آزاد سازی عضلات، درمان و کاهش درد خار پاشنه در تعداد زیادی از بیماران خار پاشنه می شود. همچنین استفاده از میکروسیستم ankle هم کمک بسیار زیادی در جواب دهی این روش داشته است.
موارد زیر از جمله تاثیرات تکنولوژی شاک ویو درمانی برای درمان خار پاشنه پا هستند:
- نشان داده شده است که پالس های مکانیکی و نیروهای تنشی که بر بافت ها اعمال می‌شوند با افزایش نفوذپذیری غشای سلولی گردش خون و متابولیسم آن ناحیه را در سطح میکروسکوپی بهبود می بخشند.
- از بین رفتن حباب هایی که در فاز منفی این امواج صوتی تولید می شوند، باعث ایجاد نیرویی می‌شود که می‌تواند از نظر مکانیکی رسوبات کلسیمی در بافت های آسیب دیده را از بین ببرد.
- باعث تولید کلاژن و همچنین افزایش عروق خونی بیشتر می شود.
- امواج شوک باعث تحریک استئوبلاست هایی می شوند که مسئول ترمیم بافت های همبند مانند تاندون ها هستند.
یا به عبارتی دیگر این امواج واکنش خودترمیمی طبعی بدن را تحریک می کنند
بیشتر بیمارانی که از این روش استفاده کرده اند، گزارش داده اند که بعد از شاک ویو درمانی درد آن ها در هنگام حرکت فوراً کاهش پیدا کرده است.
شاک ویو خار پاشنه همچنین با از بین بردن رسوبات کلسیمی و با معکوس کردن شرایط متابولیکی بحرانی در رشته های ماهیچه ای که باعث ایجاد تنش و حساسیت در آن ناحیه شده بود، موجب می شود که رسوب کلسیم ایجاد شده در خار پاشنه پا از بین برود.
درمان خانگی خار پاشنه
ما امروزه جملات زیادی می شنویم در مورد درمان خانگی خار پاشنه با سرکه سیب، درمان خار پاشنه با گوجه فرنگی، درمان خار پاشنه با ابغوره و درمان خار پاشنه با صابون، درمان خار پاشنه با ماساژ شیشه اب یخ زده و…. ولی در واقع بهترین درمان خانگی برای خار پاشنه ماساژ یخ و ماساژ با استفاده از یک بطری آب معدنی یخ زده می باشد ،و البته نیاز به دستگاه شاک ویو تراپی ، لیزر و کفی طبی اغلب جز جدانشدنی درمان خار پاشنه می باشد.
درمان جراحی
در موارد شدیدی که خار پاشنه به سایر روش های درمانی جواب ندهد استفاده می شود ولی در 85درصدموارد خار پاشنه با فیزیوتراپی بهبود می یابد.
تخصص ما
اصطلاح خار پاشنه و فاسئیت کف پا معمولا با یکدیگر اشتباه گرفته می شوند. این دو تشخیص مرتبط هستند، اما یکسان نیستند.
گاهی نیز خار پاشنه با سندرم تونل تارسال اشتباه گرفته می شود. خار پاشنه در بیمارانی که سابقه پا درد ناشی از فاسئیت کف پا دارند رایج تر است.
تشخیص خار پاشنه از طریق تصویربرداری اشعه ایکس و با مشاهده برآمدگی استخوانی که از پایین پا در محل اتصال فاسیای کف پا به استخوان پاشنه بیرون زده است انجام می شود.
فاسیای کف پا بافت همبند و ضخیمی است که از استخوان پاشنه پا تا قسمت توپی پا کشیده شده و به حفظ قوس پا کمک می کند.
متخصصان فیزیوتراپی ماهر ما می توانند این وضعیت دردناک را پس از ارزیابی تشخیص دهند و درمان کنند. متخصصان به شما کمک می کنند تا دوباره روی پای خود بایستید.
سوالات متداول
خار پاشنه یک برآمدگی استخوانی است که در اثر رسوبات کلسیم در پایین پاشنه ایجاد می شود.
آرتروز، کبودی، مشکلات راه رفتن، اضافه وزن بیش از حد، که فشار و فشار بیشتری را روی پاشنه ها وارد می کند، پوشیدن کفش های نامناسب.
شایع ترین علامت آن درد شدید تیراندازی در پاشنه پا است، به خصوص پس از دوره های طولانی عدم تحرک مانند خوابیدن یا نشستن.
بهترین راه پیشگیری استفاده از کفش مناسب و قالب مناسب با تجویز پزشک است و راه دیگر گرم کردن قبل از شروع ورزش به خصوص در فصول سرد سال است.
معمولا با استراحت، ارتز و اصلاح شیوه زندگی در صورت نیاز به طور محافظه کارانه درمان می شود. برای درمان سریعتر و قطعی فیزیوتراپی بسیار کارآمد خواهد بود.
برای تشخیص و درمان خارپاشنه با استفاده از فیزیوتراپی در تهران و روش های انجام آن با کلینیک فیزیوتراپی دایان تماس گرفته و نوبت حضوری دریافت کنید.
شماره تماس های کلینیک فیزیوتراپی دایان جهت دریافت نوبت حضوری : 02122786049 – 09128340536
سلام ممنون از مطلب مفیدتون