فیزیوتراپی غدد لنفاوی

لنف ادم یا ورم دست ها یا پاها به علت پارگی لنف و جاری شدن مایع درون آن در داخل سیستم لنفاوی است. این پارگی سبب تجمع مایع زیر پوست می شود. شایع ترین علت لنف ادم برداشتن غدد لنفاوی طی جراحی است. در این مقاله به بررسی نقش فیزیوتراپی در درمان مشکلات ناشی از مشکلات غدد لنفاوی و لنف ادم می پردازیم.

همچنین ممکن است انسداد ای که جریان مایع را مسدود می ‌کند هم سبب بروز این مشکل شود.

از هر ۵ زن ۱ نفر که دارای سرطان سینه است و غدد لنفاوی زیر بغل خود را درمان سرطان برداشته، دچار لنف ادم می شود.

معمولاً لنف ادم ۳ ماه تا ۲۰ سال بعد از درمان سرطان به وجود می ‌آید. تشخیص و درمان زودهنگام لنف ادم نتایج بهتری به دنبال خواهد داشت.

با این وجود، درمان طی مراحل حاد این بیماری هم کمک کننده خواهد بود.

فیزیوتراپیست از نزدیک با بیمار و سایر تیم درمانی کار کرده تا ورم ایجاد شده توسط لنف ادم را کنترل کرده و فرد را به فعالیت ‌های نرمال برساند.

اگر در دست و پاهای خود ورم داشتید یا موارد زیر را تجربه کرده اید با پزشک یا فیزیوتراپیست مشورت کنید:

• سرطان دارید
• درمان برای سرطان خود دریافت می کنید
• مشکل قلبی، کلیه و کبد دارید و بی جهت دچار ورم شده ‌اید.

لنف ادم چیست؟

سیستم لنفاوی، مایع لنفاوی را (شامل مایع، پروتئین و سایر مواد) از بافت ‌های بدن جمع کرده و آن را وارد جریان خون می کند.

مایع لنفاوی به آرامی از درون رگ های لنفاوی عبور کرده و از غدد لنفاوی می ‌گذرد و وارد جریان خون می‌شود.

ورم وقتی رخ می ‌دهد که در تخلیه نرمال مایع، اختلال ایجاد شده و مایع لنفاوی در بافت های بدن جمع می شود.

علت این امر، مسدود شدگی یا برداشتن غدد لنفاوی از طریق جراحی است. این امر منجر به جمع شدن حجم بسیاری از مایع لنفاوی در بافت‌ ها می ‌شود.

لنف ادم و مشکلات غدد لنفاوی ممکن است مشکلی وراثتی باشد.

با این حال اغلب به علت مسدود شدن رگ های لنفاوی به دلیل عفونت، سرطان و زخم شدن بافت به خاطر رادیوتراپی یا برداشتن غدد لنفاوی به وجود می ‌آید.

در موارد زیر، ریسک بیشتری برای بروز لنف ادم در فرد وجود خواهد داشت:

• جراحی برای برداشتن غدد لنفاوی زیر بغل، گردن یا قسمت لگن
• رادیوتراپی زیربغل، لگن یا گردن
• برداشتن بافت آسیب دیده در لوله لنفاوی، رگ ها یا زیر استخوان ترقوه به علت جراحی یا رادیوتراپی
• شیمی درمانی
• داشتن سرطانی که به غدد لنفاوی گردن، سینه، زیر بغل، لگن یا شکم رسیده
• داشتن تومور در لگن، شکم یا سینه که فشاری روی رگ های لنفاوی یا لوله های لنفاوی وارد می‌ کند و تخلیه مایع با مشکل مواجه می شود
• التهاب دست یا پا بعد از جراحی
• کهولت سن
• داشتن تغذیه نا مناسب یا اضافه وزن. این بیماری ها، در بهبودی بعد از جراحی تاخیر ایجاد کرده و ریسک لنف ادم را زیاد می کند.

علائم و نشانه ها

• ورم دست، پا، شانه بازو، انگشتان، سینه، گردن
• پوست ضخیم، زبر در ناحیه درگیر شده
• سوزش و حس سنگین شدن دست یا پا
• احساس ضعف در دست یا پا
• ناتوانی در حرکت دادن مفاصل خاص مثل مچ دست و مچ پا
• گود رفتن بافت عضله درگیر شده با فشار وارد کردن با یک انگشت و پر نشدن آن قسمت بعد از برداشتن انگشت و فشار
• لباس ها، انگشتر، گردنبند یا کفش ها از قبل تنگ تر می شوند
• عفونت های مکرر در دست یا پا
• درد مفصل
• مشکل در انجام فعالیت های روزانه

اگر تب و لرز دارید و عضو دارای لنف ادم قرمز، متورم، دردناک شده و با لمس، احساس گرما در آن نقطه دارید احتمالاً دچار عفونت شده اید و باید با پزشک تماس بگیرید.

تشخیص لنف ادم

فیزیوتراپیست، تاریخچه پزشکی فرد را بررسی کرده و معاینه کامل فیزیکی انجام می دهد.

همچنین اطلاعات زیر را هم جمع آوری خواهد کرد:

• وزن واقعی فرد در مقایسه با وزن ایده آل
• بررسی محیطی دست ‌ها، پاها، گردن و سینه
• چگونگی انجام فعالیت های روزانه مثل حمام کردن، کارهای منزل، لباس پوشیدن، لباس در آوردن، راه رفتن، غذا خوردن و نوشیدن
• تجربه لنف ادم، رادیوتراپی، شیمی درمانی یا جراحی
• زمان بین جراحی و اولین مشاهده ورم در دست یا پا
• تاریخچه ای از سایر بیماری های مزمن همچون دیابت، فشار خون بالا، مشکل کلیوی، بیماری قلبی یا التهاب رگ ها

فیزیوتراپی لنف ادم و مشکلات غدد لنفاوی

متخصص فیزیوتراپی نقش مهمی در تیم درمانی بیماران دارای مشکلات غدد لنفاوی دارد و از نزدیک با بیمار کار کرده و برنامه درمانی خاصی را برای کنترل ورم و بازگشت فرد به فعالیت ‌های نرمال هرروزه ترتیب می ‌دهد.

مراحل اولیه لنف ادم، وقتی ورم خفیف است، معمولاً با تکنیک های که سبب تحریک جریان لنفاوی می شود کنترل خواهد شد. تکنیک هایی مثل:

• لباس‌ها و پوشش هایی برای فشرده سازی عضو درگیر
• ورزش
• بالا نگه داشتن عضو آسیب دیده

متخصص فیزیوتراپی برای مشکلات حادتر غدد لنفاوی و ورم های شدید تر احتمالاً از برنامه درمانی به نام احتقان زدایی کامل برای بهبود جریان مایع لنفاوی استفاده کند از جمله:

• تخلیه دستی مایع لنفاوی که به شکل ماساژی سبک است
• یک برنامه ورزشی شخصی سازی شده
• بانداژ فشاری برای کمک به کاهش ورم
• ارائه اطلاعاتی درباره رعایت بهداشت پوست و ناخن جهت کاهش ریسک عفونت. فیزیوتراپیست با دقت سایز عضو درگیر شده را طی جلسات درمانی اندازه ‌گیری می‌ کند.

به محض این که سایز این عضو کاهش بیابد، فیزیوتراپیست به فرد کمک می ‌کند خود مراقبتی را شروع کرده و موارد زیر را انجام خواهد داد:

• تهیه برنامه ورزشی عاقلانه و ایمن برای فرد تا به تنهایی انجام دهد. این برنامه به فرد کمک می‌ کند تناسب فیزیکی بدن اش بدون کشش زودهنگام دست و پای درگیر شده افزایش یابد.
• تعویض پوشش  و لباس های مخصوص فشار و مطمئن شدن از اندازه بودن آنها
• آموزش فرد درباره نحوه صحیح تغذیه، رسیدگی به پوست و ناخن که سبب کاهش ریسک عفونت می شود

بیشتر بخوانید: درمان لنف ادم

آیا لنف ادم قابل پیشگیری است؟

برخی عوامل پرخطر بروز لنف ادم مثل درمان سرطان، قابل پیشگیری نیستند.

اگر غدد لنفاوی را طی جراحی برداشته اید یا رادیوتراپی و برخی از انواع شیمی درمانی دریافت کرده ‌اید و هنوز دچار لنف ادم نشده ‌اید هنوز هم در ریسک ابتلا هستید.

فیزیوتراپیست کمک می کند عواملی که باعث افزایش ریسک لنف ادم می شوند شناسایی شوند.

همچنین پیشنهاداتی برای کنترل این ریسک ها ارائه می ‌شوند تا احتمال بروز آن کاهش یابد.

متخصص فیزیوتراپی در درمان مشکلات غدد لنفاوی موارد زیر را انجام خواهد داد:

• طراحی برنامه ورزشی ایمن خانگی و شخصی سازی شده برای بهبود تناسب کلی بدن و کمک به پیشگیری از اضافه وزنی که ریسک بروز لنف ادم را افزایش می دهد
• طراحی برنامه ورزشی ایمن خانگی که باعث پیشگیری از کشیدگی عضو درگیر شده و به کاهش ریسک بروز لنف ادم بعد از جراحی یا عفونت کمک می کند.
• ارزیابی دوره ای سایز عضو درگیر و اگر افزایش در سایز عضو وجود داشته باشد، مداخلات سریع درمانی جهت پیشگیری از ورم بیشتر انجام خواهد شد.
• کمک به حفظ و نگهداری پوست و ناخن جهت جلوگیری از بروز عفونت

تخلیه نامناسب سیستم لنفاوی ممکن است باعث عفونت دست و پا شود. حتی عفونتی کوچک می ‌تواند منجر به لنف ادم جدی شود.

می توانید از بروز مجدد عفونت با پیشگیری از بریدگی ها، سوختگی و گزیدگی حشرات در عضو درگیر شده پیشگیری کنید.

بیشتر بخوانید: ورم کردن اندام ها و درمان فیزیوتراپی

برای مشکلات غدد لنفاوی به چه متخصص فیزیوتراپی نیاز است؟

اگرچه تقریباً همه متخصصین فیزیوتراپی تحصیلات و تجربه کافی برای درمان انواع مختلفی از بیماری ها از جمله مشکلات غدد لنفاوی و لنف ادم را دارند، اما بهتر است موارد زیر را هم در نظر بگیرید.

• فیزیوتراپیستی که در درمان لنف ادم مجرب است.
• فیزیوتراپیستی که آموزش خاص درمان لنف ادم دیده و دانش، تجربه و مهارت‌های گسترده ‌ای دارد.
• توصیه خانواده و دوستان یا سایر پزشکان برای فیزیوتراپیستی مناسب جهت درمان لنف ادم را گوش کنید.
• وقتی با فیزیوتراپیست برای درمان لنف ادم ملاقات می کنید از تجربه او درباره درمان این بیماری بپرسید و برای شروع کامل علائم آماده باشید. حتما بگویید که چه مواردی علائم را بد تر می کند.

بیشتر بدانید: توصیه های فیزیوتراپی برای ورم دست و پا در دوران بارداری

برای انجام بررسی های لازم و شروع یک برنامه درمانی فیزیوتراپی مخصوص لنف ادم و مشکلات غدد لنفاوی زیر نظر متخصصین فیزیوتراپی ما در کلینیک دایان با شماره های زیر تماس بگیرید.

شماره تماس های کلینیک فیزیوتراپی دایان جهت دریافت مشاوره و نوبت حضوری : ۰۲۱۲۲۷۶۴۵۵۵ – ۰۲۱۲۲۷۸۶۰۴۹ – ۰۹۱۲۸۳۴۰۵۳۶