سی تی اسکن (CT Scan) یا توموگرافی کامپیوتری روشی مفید برای تشخیص بیماری ها و آسیب هاست که از اشعه ایکس و کامپیوتر برای تهیه تصاویر سه بعدی از بافت های نرم و استخوان ها استفاده می کند.
توموگرافی کامپیوتری روشی بدون درد و غیر تهاجمی برای تشخیص بیماری هاست و در بیمارستان یا مرکز تصویربرداری سی تی اسکن انجام می شود.
از درد و کوفتگی بدن خسته شدی؟
تماس بگیر و وقت معاینه یا فیزیوتراپی تنظیم کن!
سی تی اسکن (توموگرافی کامپیوتری) چیست
متخصصان از توموگرافی کامپیوتری که با نام سی تی اسکن نیز شناخته می شود برای تهیه تصاویر و بررسی ساختارهای داخل بدن استفاده می کنند.
در این تصاویر بخش های بسیار کوچک استخوان ها، ماهیچه ها، اندام ها و رگ های خونی نشان داده شده و پزشک می تواند اجزای بدن را با جزئیات زیاد بررسی کند.
دستگاه های قدیمی برای انتقال امواج از یک لوله ثابت در یک نقطه استفاده کرده و مقادیری از اشعه ایکس در حین حرکت در بدن توسط بافت های مختلف جذب می شوند.
بافت هایی که چگالی بالاتری دارند تصویر سفیدتری بر روی پس زمینه سیاه ایجاد می کنند. اشعه ایکس تصاویر دو بعدی تولید می کند.
دستگاه سی تی اسکن محفظه ای به شکل دونات است که اشعه ایکس را 360 درجه به دور بدن می چرخاند. اطلاعات به دست آمده یک نمای سه بعدی دقیق از داخل بدن ارائه می دهند.
سی تی اسکن با کنتراست
گاهی اوقات در اسکن از یک ماده کنتراست استفاده می شود. این ماده که در برخی موارد رنگ نامیده می شود، با برجسته کردن بخش های خاص، تصاویر بهتری ارائه می دهد.
پزشک بسته به نوع سی تی اسکن و دلیل انجام آزمایش، از بیمار می خواهد مایع خاصی حاوی ماده کنتراست بنوشد یا ماده از طریق سرم به او تزریق شود.
ماده کنتراست ابتدا به سرعت و سپس آهسته تر طی 24 ساعت آینده از طریق ادرار از بدن خارج می شود.
ماده کنتراست استفاده شده در ام آر آی و سی تی اسکن متفاوت است. حساسیت به یک نوع به این معنی نیست که به دیگری حساسیت دارید.
آیا سی تی اسکن و سی ای تی اسکن یکسان هستند
سی تی اسکن و سی ای تی اسکن هر دو آزمایشات تصویربرداری هستند.
اسکن سی ای تی مخفف توموگرافی کامپیوتری محوری است.
آمادگی برای سی تی اسکن
پزشک دستورالعمل های لازم برای آماده شدن را به شما اطلاع می دهد. در روز اسکن باید به موارد زیر توجه داشته باشید:
- زمان ورود : بسته به دستورات پزشک، باید برنامه ریزی کنید که زودتر به محل آزمایش برسید. زود رسیدن باعث می شود اسکن طبق برنامه پیش برود.
- رژیم غذایی : چهار ساعت قبل از آزمایش از خوردن و آشامیدن خودداری کنید.
- داروها : از پزشک درباره مصرف داروهای معمولی قبل از توموگرافی کامپیوتری سؤال بپرسید.
- راحتی : باید لباس راحتی بپوشید. شاید لازم باشد قبل از آزمایش لباس خود را عوض کنید و ساعت و جواهرات از جمله پیرسینگ ها را درآورید.
باید دندان مصنوعی و سمعک را نیز بردارید. زیپ ها و اجسام فلزی نیز در اسکن اختلال ایجاد می کنند.
اگر در توموگرافی کامپیوتری از رنگ یا کنتراست استفاده شود، پزشک دستورالعمل های آماده سازی خاص را به شما اطلاع می دهد:
- آزمایش خون : گاهی قبل از توموگرافی کامپیوتری برنامه ریزی شده باید آزمایش خون بدهید. از طریق این آزمایش مشخص می شود که پزشک رنگ مناسب را انتخاب کرده است.
- محلول آماده سازی : باید محلول کنتراست خوراکی را طبق دستور تکنسین یا پرستار بنوشید.
- محدودیت های غذایی : باید چهار ساعت قبل از توموگرافی کامپیوتری به آنچه می خورید و می نوشید توجه کنید. مصرف تنها مایعات شفاف به جلوگیری از حالت تهوع هنگام دریافت رنگ کنتراست کمک می کند. به طور کلی می توانید آبگوشت، چای یا قهوه سیاه، آب میوه های صاف شده، ژلاتین ساده و آب زنجبیل مصرف کنید.
- داروهای آلرژی : اگر به ماده کنتراست مورد استفاده در سی تی اسکن (که حاوی ید است) حساسیت دارید، لازم است شب قبل و صبح روز آزمایش یک داروی استروئیدی همراه با یک آنتی هیستامین مانند بندریل مصرف کنید.
حتما با پزشک مشورت کنید و در صورت نیاز از آن ها بخواهید این داروها را برای شما تجویز کنند.
در طول اسکن چه اتفاقی می افتد
در طول اسکن به پشت روی تخت دراز می کشید. در صورتی که اسکن به رنگ کنتراست احتیاج داشته باشد، پزشک این ماده را به صورت داخل وریدی تزریق می کند.
این رنگ باعث ایجاد احساس گرما یا طعم فلزی در دهان می شود. هنگامی که اسکن شروع می شود:
- تخت به آرامی وارد اسکنر دونات شکل می شود. در این مرحله باید تا حد امکان ثابت بمانید، زیرا حرکت باعث تاری تصاویری می شود.
- اسکنر از ناحیه مورد نظر عکس می گیرد. برخلاف اسکن ام آر آی، دستگاه سی تی اسکن صدایی ایجاد نمی کند.
- پس از اتمام کار، تخت از اسکنر خارج می شود.
اسکن چقدر طول می کشد
معمولا باید یک ساعت برای تومور گرافی کامپیوتری برنامه ریزی کنید و بخش زیادی از این زمان برای آماده سازی است. اسکن بین 10 تا 30 دقیقه یا کمتر طول می کشد.
به طور کلی، پس از اجازه پزشک و معمولا پس از تکمیل اسکن و تأیید تصاویر واضح می توانید فعالیت های خود را ادامه دهید.
بیشتر بخوانید : کامپرشن تراپی و وازوترین چیست؟ مزایا و کاربرد آن
چه مدت طول می کشد تا نتیجه آماده شود
آماده شدن نتایج اسکن معمولا 24 ساعت طول می کشد. رادیولوژیست که پزشک متخصص در خواندن و تفسیر سی تی اسکن و سایر تصاویر رادیولوژیک است اسکن را بررسی کرده و گزارشی برای توضیح نتیجه تهیه می کند.
در شرایط اضطراری مانند بیمارستان یا اتاق اورژانس، پزشک نتایج را ظرف یک ساعت دریافت می کند.
چه چیزهایی در سی تی اسکن نشان داده می شود
پزشک سی تی اسکن را برای تأیید سلامتی تجویز می کند. این اسکن به پزشک اجازه می دهد استخوان ها، اندام ها و سایر بافت های نرم، رگ های خونی و ضایعات مشکوک را از نزدیک بررسی کند.
مواردی که در سی تی اسکن نشان داده می شوند عبارتند از:
- انواع خاصی از سرطان و تومورهای خوش خیم (غیر سرطانی)
- شکستگی استخوان
- بیماری قلبی
- لخته خون
- اختلالات روده (انسداد، بیماری کرون)
- بیماری ها یا آسیب های مغزی و نخاعی
- خونریزی داخلی
پزشک می تواند اندام ها و بافت ها را در اشعه ایکس نیز ببیند. اما در اشعه ایکس، ساختارهای بدن همپوشانی داشته و دیدن تمامی بخش ها دشوار است. سی تی اسکن فضاهای بین اندام ها را برای دید واضح تر نشان می دهد.
خطرات سی تی اسکن
به طور کلی پزشکان سی تی اسکن را حتی برای کودکان بی خطر می دانند. برای کودکان، تکنسین از دستگاه هایی استفاده می کند که برای کودکان تهیه شده تا در معرض تابش کمتری باشند.
سی تی اسکن مانند سایر روش های تشخیصی، از مقدار کمی پرتوهای یونیزان برای گرفتن تصاویر استفاده می کند. برخی از خطرات مرتبط با سی تی اسکن عبارتند از:
- خطر سرطان : تمام تست های تصویربرداری با استفاده از اشعه مانند اشعه ایکس، باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان می شوند، اما این احتمال و اثرگذاری بسیار کم است.
- واکنش های آلرژیک : گاهی افراد به ماده کنتراست واکنش آلرژیک جزئی یا جدی نشان می دهند.
اگر در مورد خطرات سی تی اسکن نگران هستید با پزشک صحبت کنید.
بیشتر بخوانید : آیا قبل از فیزیوتراپی ام آر آی یا عکس رادیولوژی لازم است؟
در صورت بارداری می توان سی تی اسکن انجام داد
اگر باردار یا مشکوک به بارداری هستید، باید به تکنسین اطلاع دهید.
توموگرافی کامپیوتری لگن و شکم جنین در حال رشد را در معرض تشعشع قرار می دهد، اما برای ایجاد آسیب واقعی کافی نیست. سی تی اسکن برای سایر قسمت های بدن جنین خطری نخواهد داشت.
یادداشت نهایی
توموگرافی کامپیوتری یک روش تشخیصی عالی است و در صورت تجویز این اسکن شاید کمی نگران شوید. اما این آزمایش غیر تهاجمی بی خطر و بدون درد است و عوارض بسیار کمی دارد.
نکته مثبت این است که سی تی اسکن به پزشک کمک می کند تا یک بیماری را به طور دقیق تشخیص دهد و درمانی مناسب انتخاب کند. در صورت وجود هر گونه نگرانی درباره سایر روش های تصویربرداری و توموگرافی کامپیوتری با کلینیک فیزیوتراپی دایان در تهران تماس بگیرید.
شماره تماس های کلینیک فیزیوتراپی دایان جهت دریافت نوبت حضوری فیزیوتراپی مچ دست و فیزیوتراپی در منزل : 02122786049 – 09128340536
