تفاوت درد آرتروز شانه با دیسک گردن و درد عصبی
- مرکز فیزیوتراپی دایان
- آخرین به روزرسانی در ۵ دی ۱۴۰۴
دیروقت هست، اما شما بیدارید. نه بخاطر اینکه خوابتان نمیآید، بلکه بخاطر آن درد گنگ و کلافهکنندهای که مثل یک مهمان ناخوانده، جایی میان گردن و بازویتان لانه کرده است. دستتان را مشت میکنید، بازو را میمالید، گردن را به چپ و راست میچرخانید، اما درد ولکن نیست. گاهی حس میکنید شانه است، گاهی حس میکنید رگهای گردنتان کشیده میشود.
شاید پیش خودتان بگویید: “حتماً بد خوابیدهام” یا “شاید آرتروز گرفتهام”. شروع میکنید به جستجو در گوگل و با سیل عظیمی از اطلاعات ترسناک روبرو میشوید: دیسک گردن، پارگی تاندون، گیر افتادگی عصب… و سردرگمی شما صد برابر میشود.
اجازه دهید به عنوان تیم درمانی مرکز فیزیوتراپی دایان، خیالتان را راحت کنیم: شما تنها نیستید. تشخیص تفاوت بین درد گردن و شانه، حتی برای پزشکان عمومی هم گاهی چالشبرانگیز است، چه برسد به بیمار. اما چرا اینقدر مهم است که بدانیم منشأ درد کجاست؟ چون درمان آرتروز شانه با دیسک گردن، مثل تفاوت تعمیر موتور ماشین با تعمیر گیربکس آن است. اگر اشتباه تشخیص دهید، ماهها فیزیوتراپی و دارو، فقط وقت تلف کردن خواهد بود.
در این مطلب قرار نیست فقط چند اصطلاح پزشکی به شما تحویل دهیم. سعی میکنیم به زبان ساده اما علمی، نقشهی بدن شما را باز کنیم و به شما یاد دهیم چطور “زبان درد” بدن خود را ترجمه کنید. اگر مطالب قبلی ما مثل درمان آرتروز شانه یا علت و درمان درد شانه در شب را خواندهاید، این مطلب تکه گمشده پازل سلامتی شماست.
بخش اول: چرا بدن ما را فریب میدهد؟ (آناتومی فریبکار)
قبل از اینکه به سراغ علائم برویم، بیایید ببینیم چرا مغز ما در تشخیص محل درد گیج میشود.
تصور کنید یک ساختمان چند طبقه دارید (گردن) که سیمکشی برق کل ساختمان از طبقه چهارم و پنجم آن بیرون میآید و به تمام اتاقها (شانه، بازو، دست) میرود.
۱. شبکه عصبی براکیال (Brachial Plexus)
تمام اعصابی که به دست شما حس و حرکت میدهند، از بین مهرههای گردنی (C5 تا T1) خارج میشوند. این اعصاب دقیقاً از زیر استخوان ترقوه و از کنار مفصل شانه عبور میکنند.
اگر مشکل در “منبع” (گردن) باشد، درد در طول سیم حرکت میکند و شما آن را در شانه یا انگشتان حس میکنید. به این میگویند درد ارجاعی (Referred Pain).
اگر مشکل در “مسیر” (شانه) باشد، درد معمولاً همانجا میماند.
۲. عضلات دو زیست!
عضلاتی مثل “لواتور اسکاپولا” (Levator Scapulae) و “تراپزیوس” (Trapezius) هم به مهرههای گردن وصل هستند و هم به تیغه کتف. وقتی این عضلات دچار اسپاسم یا التهاب گردن و شانه میشوند، شما نمیتوانید تشخیص دهید درد از بالاست یا پایین؛ چون کل ناحیه مثل یک تکه سنگ سفت و دردناک میشود.
بخش دوم: وقتی مقصر “گردن” است (دیسک و رادیکولوپاتی)
وقتی درد از ستون فقرات گردنی نشأت میگیرد (مثل بیرونزدگی دیسک یا تنگی کانال نخاعی)، درد ماهیت “عصبی” (Neuropathic) دارد.
۱. کیفیت درد (درد چه شکلی است؟)
بیماران ما در فیزیوتراپی دایان، درد گردنی را اینگونه توصیف میکنند:
“یک جریان برق داخل دستم است.”
“دردش مثل سوزش فلفل است.”
“تیر میکشد و ول میکند.”
“دستم مورمور میشود یا خواب میرود.”
۲. الگوی انتشار (درد کجا میرود؟)
درد گردن یکجا نمیماند و جابجا میشود.
ریشه C5: درد را به سطح خارجی شانه میبرد (دقیقاً جایی که واکسن میزنید). این شایعترین دلیل اشتباه با آرتروز است.
ریشه C6: درد و بیحسی به انگشت شست و اشاره میزند.
ریشه C7: درد به انگشت میانی و پشت بازو میزند.
ریشه C8: انگشت کوچک و انگشت حلقه درگیر میشوند.
اگر درد شما تا نوک انگشتان میرود و با بیحسی (Numbness) همراه است، به احتمال ۹۰٪ مشکل از گردن است، نه شانه.
۳. علامت باکودی (Bakody’s Sign)
یک تست جالب! دست دردناک خود را بلند کنید و کف دستتان را روی فرق سرتان بگذارید.
- آیا دردتان آرام شد؟اگر پاسخ مثبت است، احتمالاً دیسک گردن دارید. چرا؟ چون این حالت، کشش را از روی ریشههای عصبی گردن برمیدارد. (برعکس، اگر مشکل شانه باشد، این حرکت باعث درد بیشتر میشود)
بخش سوم: وقتی مقصر “شانه” است (مشکلات مکانیکی)
حالا بیایید به سراغ خود مفصل شانه برویم. شانه یک شاهکار مهندسی است، اما بسیار آسیبپذیر. مشکلاتی مثل آرتروز، پارگی تاندون یا بورسیت، ماهیت “مکانیکی” دارند.
۱. کیفیت درد
درد شانه معمولاً:
“عمقی و سنگین” است (انگار دنداندرد دارید، اما در شانه).
“کوبنده” است.
سوزش و برقگرفتگی ندارد (مگر در موارد حاد بورسیت شانه).
۲. رابطه با حرکت
این کلید طلایی تشخیص است: درد شانه با حرکت شانه بدتر میشود، نه با حرکت گردن.
سرتان را ثابت نگه دارید و دستتان را بالا ببرید. درد گرفت؟ احتمالاً مشکل شانه است.
اگر دستتان را پشت کمرتان میبرید (مثل بستن پیشبند) و درد جیغتان را در میآورد، مشکل به احتمال زیاد از تاندونهای روتاتور کاف یا کپسول مفصلی است. (اگر این علائم را دارید، حتماً مطلب فیزیوتراپی روتاتور کاف را بررسی کنید)
۳. خشکی و محدودیت (Stiffness)
در آرتروز شانه یا شانه یخزده، مفصل فیزیکاً قفل میشود. یعنی حتی اگر بخواهید هم نمیتوانید دست را کامل بالا ببرید. اما در دیسک گردن، شانه کاملاً نرم حرکت میکند، فقط ممکن است درد داشته باشد. (اگر احساس خشکی شدید دارید، مطلب فیزیوتراپی شانه یخ زده راهنمای خوبی برای شماست)
بخش چهارم: جدول مقایسه سریع
برای اینکه در یک نگاه بتوانید تشخیص دهید، ما این جدول را بر اساس تجربیات بالینی در فیزیوتراپی دایان آماده کردهایم.
| سوال | نشانه مشکل گردن (دیسک / آرتروز گردن) | نشانه مشکل شانه (آرتروز / تاندونیت) |
|---|---|---|
| درد کجا حس میشود؟ | از پشت سر شروع شده و تا انگشتان تیر میکشد. | روی خود مفصل شانه یا سمت خارجی بازو متمرکز است. |
| آیا دست خواب میرود؟ | بله، گزگز و مورمور شدن انگشتان شایع است. | خیر، بیحسی وجود ندارد (مگر مشکل ترکیبی باشد). |
| چه چیزی درد را بدتر میکند؟ | چرخاندن سر، نگاه به بالا، رانندگی طولانی. | بالا بردن دست، پوشیدن لباس، برداشتن اجسام. |
| وضعیت درد در شب؟ | با بالش مناسب بهتر میشود. | خوابیدن روی شانه دردناک یا غیرممکن است. |
| قدرت دست؟ | ممکن است اشیاء از دست بیفتد (ضعف عصبی). | قدرت وجود دارد اما درد اجازه زور زدن نمیدهد. |
| تست دست روی سر | درد کاهش مییابد. | درد به شدت افزایش مییابد. |
بخش پنجم: تستهای خانگی
توجه: این تستها برای آگاهی اولیه است و جایگزین تشخیص پزشک نیست.
تست ۱: تست اسپرلینگ (برای گردن)
صاف روی صندلی بنشینید.
سرتان را به عقب خم کنید.
سرتان را به سمت شانهای که درد میکند بچرخانید.
آیا درد تیرکشندهای در بازویتان حس کردید؟
نتیجه: اگر بله، احتمال زیاد ریشه عصبی در گردن تحت فشار است.
تست ۲: تست نیر (Neer’s Test) (برای شانه)
بایستید.
فردی دیگر دست دردناک شما را (در حالی که آرنج صاف است) به آرامی از جلو تا کنار گوش بالا ببرد.
آیا در انتهای حرکت درد شدید حس کردید؟
نتیجه: این نشانه “گیرافتادگی تاندون” یا آرتروز شانه است. (مرتبط با مطلب فیزیوتراپی قوس دردناک شانه)
بخش ششم: وقتی هر دو با هم حمله میکنند (سندرم دابل کراش)
بسیاری از مراجعین ما (مخصوصاً کارمندان اداری و کاربران کامپیوتر)، دچار وضعیتی به نام “Double Crush Syndrome” هستند.
در این حالت، به دلیل وضعیت بد نشستن (قوز کردن):
گردن جلو آمده و دیسکها تحت فشارند.
- شانهها گرد شده و فضای تاندونها تنگ شده است.در نتیجه، شما همزمان التهاب گردن و شانه دارید. درمان این موارد پیچیدهتر است و نمیتوان فقط با یک ورزش ساده آن را حل کرد. اگر سابقه آسیب قدیمی دارید، مثلاً سالها پیش زمین خوردهاید، حتماً مطلب فیزیوتراپی شکستگی شانه را بخوانید، چون آسیبهای کهنه میتوانند زمینهساز این دردهای ترکیبی باشند.
بخش هفتم: آیا این درد نشانه سکته قلبی نیز هست ؟
ما وظیفه داریم این هشدار را بدهیم. گاهی درد شانه و بازوی چپ، نه ارتوپدی است و نه عصبی، بلکه فریاد قلب شماست.
اگر درد شانه چپ یا گردن شما با علائم زیر همراه شد، فیزیوتراپی را فراموش کنید و فوراً با ۱۱۵ تماس بگیرید:
فشار سنگین روی قفسه سینه (انگار یک فیل روی سینهتان نشسته).
تنگی نفس ناگهانی.
عرق سرد و حالت تهوع.
دردی که با راه رفتن یا فعالیت بدنی بدتر میشود، نه با تکان دادن دست.
درمانهای اشتباه که درد را بدتر میکنند
یکی از بزرگترین اشتباهات بیماران، “خوددرمانی کورکورانه” است.
استفاده از گردنبند طبی: بستن طولانیمدت گردنبند طبی بدون تجویز، عضلات گردن را تنبل کرده و فشار روی دیسک را بیشتر میکند.
ورزشهای کششی شدید: اگر دیسک گردن حاد دارید، برخی حرکات کششی میتواند دیسک را بیشتر بیرون براند.
گرم کردن محل ملتهب: اگر شانه شما در فاز حاد التهابی (مثل بورسیت) باشد، گرم کردن آن مثل ریختن بنزین روی آتش است. (در این موارد استفاده از دستگاههای تخصصی مثل لیزر سرد اولویت دارد).
بخش هشتم: پروتکل درمانی فیزیوتراپی دایان
وقتی با درد مبهم گردن و شانه به فیزیوتراپی دایان در خیابان دولت مراجعه میکنید، رویکرد ما تیراندازی در تاریکی نیست. ما بر اساس تشخیص دقیق درمان میکنیم.
مرحله ۱: کشف منشأ
ما فقط به عکس MRI نگاه نمیکنیم. ما شما را لمس میکنیم، مفاصل را حرکت میدهیم و تستهای فانکشنال میگیریم تا ببینیم درد دقیقاً از کجا تحریک میشود.
مرحله ۲: تکنولوژی علیه درد
بسته به اینکه مشکل گردن باشد یا شانه، از دستگاههای پیشرفته فیزیوتراپی استفاده میکنیم:
الف) اگر مشکل دیسک گردن باشد:
لیزر پرتوان رباتیک: نور لیزر باعث کاهش ورم اطراف ریشه عصب شده و فشار را برمیدارد. این روش جایگزین مدرن جراحیهای باز در موارد خفیف تا متوسط است.
تراکشن (Traction) دیجیتال: دستگاهی که با ظرافت میلیمتری، مهرهها را از هم فاصله میدهد تا دیسک به جای خود برگردد.
آزادسازی دستی: تکنیکهای تخصصی دست برای باز کردن گرفتگی عضلات عمقی گردن.
ب) اگر مشکل آرتروز شانه باشد:
تکارتراپی (Tecar Therapy): این دستگاه با ایجاد گرمای عمقی و افزایش جریان خون، خشکی مفصل را که در آرتروز شایع است، از بین میبرد.
شاک ویو تراپی: اگر در سونوگرافی شما رسوب کلسیم دیده شود، شاک ویو تنها راه حل غیرجراحی برای شکستن این رسوبات است. (برای اطلاعات دقیقتر، صفحه شاک ویو تراپی شانه را ببینید)
درای نیدلینگ: استفاده از سوزن برای باز کردن گرههای عضلانی اطراف کتف.
مرحله ۳: بازگشت به زندگی (تمرین درمانی)
درد که ساکت شد، کار ما تمام نشده. ما باید عضلات شما را طوری تربیت کنیم که دوباره این اتفاق نیفتد. اگر مشکل آرتروز دارید، ما تمریناتی را به شما میدهیم که فشار را از روی غضروف بردارد. (یک نمونه از این برنامهها را در مطلب ۷ تمرین برای آرتروز شانه قرار دادهایم که پیشنهاد میکنیم حتماً ببینید)
☎️ برای دریافت مشاوره و نوبتدهی، با شماره تلفنهای ۰۲۱۲۲۷۸۶۰۴۹ – ۰۹۱۲۸۳۴۰۵۳۶ تماس بگیرید.
بخش نهم: سوالات متداول شما
اینها سوالاتی هستند که احتمالاً همین الان در ذهن دارید و شاید بخواهید در گوگل جستجو کنید:
۱. آیا عکس رادیولوژی (X-Ray) نشان میدهد دردم از گردن است یا شانه؟
رادیولوژی فقط استخوانها را نشان میدهد (آرتروز، شکستگی، خار استخوانی). اما دیسک گردن، تاندونها و اعصاب در عکس ساده دیده نمیشوند. برای تشخیص دقیق بافت نرم، معمولاً به MRI یا معاینه بالینی دقیق فیزیوتراپیست نیاز است.
۲. من هم گردن درد دارم هم شانه درد، اول کدام را درمان کنم؟
قانون طلایی فیزیوتراپی این است: اول ستون فقرات، بعد اندامها. معمولاً درمان را از گردن شروع میکنیم، چون اگر عصب گردن آزاد شود، بسیاری از دردهای شانه خودبخود محو میشوند.
۳. آیا استفاده از گوشی موبایل باعث این دردها شده؟
بله، پدیدهای به نام “گردن متنی” وجود دارد. هر سانتیمتر که سرتان را جلو میآورید تا به گوشی نگاه کنید، فشار روی گردن و شانهها دو برابر میشود. اصلاح پوزیشن استفاده از گوشی، بخشی از درمان در کلینیک دایان است.
۴. برای درد گردن و شانه، کیسه آب گرم بهتر است یا یخ؟
برای درد تیرکشنده و حاد گردن (ناشی از دیسک تازه): معمولاً یخ بهتر التهاب عصب را کم میکند.
برای درد خشک و گرفتگی عضلات شانه (آرتروز مزمن): گرما بهتر است چون عضلات را شل میکند.
کلام آخر: به بدن خود گوش دهید، قبل از اینکه فریاد بزند
بدن شما باهوش است. درد، زبان بدن شماست که میگوید: “یک جای کار میلنگد”. نادیده گرفتن تفاوت درد گردن و شانه و خوردن مسکنهای رنگارنگ، مثل چسب زدن روی چراغ خطر ماشین است. مشکل حل نمیشود، فقط دیده نمیشود تا زمانی که کار از کار بگذرد.
چه دردتان از ساییدگی آرتروز باشد و چه از فشار دیسک گردن، خبر خوب این است که راه حل وجود دارد. در فیزیوتراپی دایان در پاسداران، ما هر روز شاهد لبخند رضایت بیمارانی هستیم که فکر میکردند تا آخر عمر باید با این درد بسازند.
اجازه ندهید درد برای شما تصمیم بگیرد که چطور زندگی کنید.
همین حالا برای یک ارزیابی دقیق و پیدا کردن مقصر اصلی دردتان، با ما تماس بگیرید. شاید فقط چند جلسه درمان با آرامش فاصله داشته باشید.
بفرست برای کسی که نیاز داره ببینه . . .
بیشتر در این رابطه بخوانید
آخرین مقالات در فیزیوتراپی دایان
درمورد درد آرنج که بی دلیل مشخصی عارض شده وبه تنیس آلیوو معروف است ودرمان آن هم لطفن توضیح کامل بدعید واینکه چه کار فیزیوتراپی ای باید انجام بدهم
در صورت امکان برایم ایمیل کنید
نزدیکترین مرکز شما به میدان جمهوری اسلامی تهران کدام نرکز است وآدرسش چیست؟
باسلام و احترام
لطفا مطلب فیزیوتراپی تنیس البو را مطالعه فرمایید.
همچنین مرکز فیزیوتراپی ما در پاسداران میباشد.