در این مقاله اطلاعات کاربردی جهت درمان فیزیوتراپی بیماران مبتلا به کرونا یا کووید 19 ارائه می کنیم. اطلاعاتی همچون توصیه هایی به متخصص فیزیوتراپی و ارائه نکته هایی به بیماران مبتلا به ویروس کرونا و تمرین هایی خاص فیزیوتراپی.
همچنین، تفاوتی بین اطلاعات درباره فاز بیمارستانی و فاز بعد از ترخیص قائل می شویم.
از درد و کوفتگی بدن خسته شدی؟
تماس بگیر و وقت معاینه یا فیزیوتراپی تنظیم کن!
نکته های کلیدی جهت کاهش بروز ریسک عفونت و موارد ایمنی، هم برای متخصص فیزیوتراپی و هم برای بیمار مبنلا به ویروس کرونا مطرح خواهد شد.
این که چه مدت عفونت بعد از حذف علائم کرونا در بدن بیماران باقی می ماند مشخص نیست.
موارد متعددی هستند که نشان می دهند عفونت همچنان بعد از حذف علائم در بدن حضور دارد.
نه تنها بیمار، بلکه متخصص فیزیوتراپی هم باعث پخش ویروس می شود چه به صورت مستقیم یعنی زمانی که متخصص فیزیوتراپی هیچ علائمی از ویروس کرونا ندارد و چه غیر مستقیم وقتی که متخصص فیزیوتراپی قبلاً با یک بیمار کووید ۱۹ ملاقات کرده است.
1- تریاژ (اولویت‌بندی بیماران )
تریاژ بیماران از این نظر اهمیت دارد که در مورد میزان سرایت ویروس کرونا و اهمیت ایمنی متخصص فیزیوتراپی ، بیمار و محیطی که در آن هستند هیچ اطمینان و قطعیتی وجود ندارد.
توصیه ما تریاژ کردن بیمار طبق دستورالعمل های کشوری در مورد افراد دارای کووید ۱۹ است.
اصول فاصله اجتماعی (1.5متر) باید مد نظر قرار گرفته و در جلسات فیزیوتراپی به کار برود.
اگر تست کرونای بیمار مثبت بوده و طی ۱۴ روز گذشته علائم ویروس کرونا را داشته، متخصص فیزویتراپی باید تجهیزات شخصی مراقبتی- پوششی ( ماسک جراحی نوع IIR) )، شیلد صورت و دستکش یکبار مصرف) استفاده کند.
متخصص فیزیوتراپی با دستورالعمل های کشوری در مورد مسائل ایمنی، کنترل عفونت و پیشگیری از سرایت ویروس کروتا آشناست.
این ها نشان دهنده نیاز به ارزیابی ریسک عفونتی خاص، فاصله گذاری فیزیکی و تجهیزات مراقبتی شخصی است.
2- محدودیت در عملکرد و توصیه هایی در زمینه فیزیوتراپی کرونا
بیمارانی که به شدت تحت تاثیر بیماری قرار گرفته اند و بستری شده اند (برای مدت طولانی) ممکن است محدودیت های شدیدی در عملکرد های فیزیکی احساسی شناختی و اجتماعی داشته باشند.
فیزیوتراپی نقش مهمی در بازپروری این بیماران داشته و بیشتر روی محدودیت های عملکردی تمرکز می کند.
فیزیوتراپیست باید از این محدودیت ها آگاه شود و در این موارد همکاری های مربوط به رشته های مختلف پزشکی باید در نظر گرفته شوند.
همه بیماران کرونا نیاز به فیزیوتراپی نخواهند داشت. فقط آن هایی که در عملکرد حرکتی مشکل دارند مثل مشکل در انجام فعالیت های روزانه، فعالیت های فیزیکی یا ورزش نیازمند فیزیوتراپی هستند.
برای بیمارانی که شرایط پیچیده ای از نظر بیماری و بالینی دارند، همکاری های بین رشته ای صورت خواهد گرفت.
افرادی که مشکلات متعدد و شدید دارند ( فیزیکی، ذهنی، شناختی و اجتماعی ) از خدمات سایر ارائه کنندگان خدمات بهداشتی در رشته های دیگر در طول بازپروری بهره خواهند برد.
در این بیماران فیزیوتراپی به تنهایی کفایت نمی کند.
بیشتر بخوانید: خدمات فیزیوتراپی در دوران شیوع ویروس کرونا
3- توصیه هایی برای فیزیوتراپی
نیازهای شخصی بیمار برای هدایت و راهنمایی علاوه بر درک محدودیت های شان در انجام کارهای فیزیکی، همیشه تمرکز اصلی را در فیزیوتراپی به خود اختصاص داده اند.
هنوز آگاهی کمی درباره روند بهبودی و نقاهت، گنجایش فیزیکی برای فعالیت های سنگین و محدودیت های فیزیکی در بیمارانی که عفونت کووید ۱۹ داشتند داریم.
بیمارانی که قرار است به زودی از بیمارستان مرخص شوند در این مدت تحت ورزش و فعالیتی نمی روند چون قلب و ریه شان یاری نمی کند.
بنابراین اطلاعات بالینی مبنی بر عملکرد فیزیکی بیمار و توانایی او جهت ورزش مشخص نیست.
بنابراین فیزیوتراپیست هیچ اطلاعات بالینی ای برای تعیین پارامترهایی جهت توصیه به ورزش ندارد.
در کل دنیا، مراکز بهداشتی درمانی و پیگیری های بالینی متفاوت هستند.
در برخی کشورها مثل هلند اکثر بیمارانی که بستری شده اند تا شش هفته بعد از ترخیص هم پیگیری هایی در مورد بیماری شان از سوی بیمارستان صورت گرفت.
در طول این پیگیری، عملکرد های فیزیکی فرد (مثل عملکرد ریه ها و قلب) تست شده و سطح فعالیت های فیزیکی فرد سنجیده می شود.
برپایه نتایج این تست ها، متخصص فیزیوتراپی با دقت بیشتری توانایی بیمار مبتلا به کرونا را جهت ورزش ارزیابی کرده و می داند چگونه به مرور، سطح فعالیت ها را افزایش دهد ( با استفاده از اصول ورزشی همچون: تعداد دفعات فعالیت، شدت، مدت زمان و نوع ).
بیمارانی که کووید ۱۹ را در خانه تجربه کرده اند، تست ها را در بیمارستان انجام نمی دهند.
بدون وجود اطلاعات کافی از این افراد، توان ورزشی و سطح تحمل این افراد نامعلوم باقی می ماند.
بیشتر بخوانید: فیزیوتراپی در خانه
4- شش هفته اول بعد از ترخیص از بیمارستان یا بعد از سپری کردن بیماری در منزل
بیمارانی که از بیمارستان مرخص می شوند، اغلب توصیه هایی برای افزایش پله پله فعالیت ها روزانه می گیرند و ورزش های عملکردی فیزیکی برای انجام در منزل به آنها آموزش داده می شود.
وقتی در زمان ترخیص توصیه به فیزیوتراپی می شود، انتظار می رود که بیماران اطلاعات لازم را از بیمارستان دریافت کنند.
در بعضی موارد بعد از دو هفته با بیماران از طریق تلفن تماس برقرار می شود ( از طرف فیزیوتراپیست بیمارستان ).
هدف این مشاوره، ارزیابی روند فعالیت های روزانه این بیماران بعد از ترخیص است. وقتی بیمار هنوز محدودیت های زیادی دارد فیزیوتراپی توصیه نمی شود.
بیمارستان احتمالاً بیمار را به فیزیوتراپیست ارجاع می دهد که بتواند در منزل بیمار به او خدمات لازم را ارائه دهد.
با این وجود، پیگیری های پزشکی و ترتیب دادن ارزیابی هایی از بیمار در بیمارستان های مختلف متفاوت است.
اگر بیمار در بیمارستان بستری بود، اما هیچ انتقال اطلاعاتی از طرف بیمارستان صورت نگرفت، فیزیوتراپیست باید با دپارتمان فیزیوتراپی بیمارستان تماس بگیرد تا کسب اطلاعات کند.
بیمارانی که کووید ۱۹ داشتند و در خانه ماندند، باید با پزشک عمومی خانوادگی خود در تماس باشند.
در مورد بیمارانی که از بیمارستان مرخص شده اند و برای پیگیری های آتی به پزشک عمومی ارجاع داده شدند هم این امر صادق است.
پزشک عمومی با متخصص فیزیوتراپی در خصوص وضعیت بیمار مبتلا به کرونا مشورت کرده و او را مطلع می کند.
بیماران، خانواده های شان یا سایر مراقب های آنها با فیزیوتراپیست هم به صورت مستقیم ارتباط برقرار می کنند.
در مورد دسترسی به فیزیوتراپی شدیداً توصیه می شود قبل از شروع درمان با پزشک عمومی تماس برقرار شود.
ارتباط بین متخصصان مختلف و همکاری آنها از اهمیت ویژه ای در انتقال سرویس های مناسب درمانی برخوردار است.
5- اولین مشاوره‌ها و توصیه به انجام فیزیوتراپی برای بیماران کرونا
طی دو هفته بعد از مرخصی از بیمارستان یا بعد از حذف علائم ویروس کرونا متخصص فیزیوتراپی با بیمار تماس می گیرد.
در صورتی که بیمارستان یا پزشک عمومی فرد را به فیزیوتراپیست ارجاع داده باشد، هدف این اولین برخورد فهمیدن حال بیمار و شناخت محدودیت های فیزیکی اوست.
فیزیوتراپیست باید ترجیحاً از دوردست با بیمار در ارتباط باشد مثلاً از طریق تلفن یا ویدیو کال.
توصیه به انجام فیزیوتراپی در بیماران مبتلا به کرونا که ریه ها و قلب شان درگیر شده ضروری است و باید وضعیت کنونی سلامتی بیمار ارزیابی شود.
وقتی بیمار از جانب بیمارستان یا پزشک به فیزیوتراپیست ارجاع داده می شود، در یادداشت ارجاع، اطلاعات مربوط به وضعیت بیمار ثبت می شود.
برپایه این اطلاعات، فیزیوتراپیست شدت محدودیت های حرکتی فیزیکی بیمار را با استفاده از مدل غالب سازمان بهداشت جهانی ارزیابی می کند.
به همراه نیازهای خاص بیمار و درخواست راهنمایی، فیزیوتراپیست تصمیم می گیرد فیزیوتراپی انجام شود یا خیر.
بیمارانی که در آی سی یو بوده اند، احتمالاً ضعف مربوط به بستری در آی سی یو (ICUAW) و سندروم آی سی یو داشته باشند.
این بیماران احتمالا شرایط بد جسمانی، سوء تغذیه و همچنین مشکلات ذهنی و شناختی فیزیکی را هم تجربه کردند.
توانایی ورزش و اجرای فعالیت های روزانه در این بیماران بسیار پایین است. توصیه اکید به حضور این افراد در مراکز توانبخشی می شود.
وقتی بیمار محدودیت های عملکردی را تجربه کند و نتواند فعالیت های روزانه اش را به خوبی انجام دهد، فیزیوتراپی نیاز خواهد شد.
پرچم های زرد و قرمز
بررسی پرچم های قرمز برای ارزیابی بیشتر و درمان بیماران کرونا بسیار مهم است. برای برخی، پرچم های قرمز یعنی معاینه یا درمان باید به صورت موقت قطع شود.
برای سایر پرچم های قرمز، متخصص فیزیوتراپی باید با پزشک عمومی یا سایر پزشکان ارجاع داده شده مشورت کند.
| پرچم های قرمز: در مورد در موارد زیر معاینه / درمان را قطع کرده و با پزشک مشورت کنید: ضربان قلب در استراحت ۱۳۰ ضربه در دقیقه باشد میزان تنفس کمتر از ۴۰ در دقیقه شود سطح اکسیژن در استراحت کم تر یا مساوی ۹۰ و در زمان فعالیت کم تر یا مساوی ۸۵ باشد نا منظمی ضربان قلب درد و ورم اندام ها (مشکوک به ترومبوز) تنگی نفس حاد ( به علت آمبولی ریه ) ایسکمی میوکاردیالتعریق زیاد، تغییر صورت که نشان از خوب نبودن حال دارد (مثل رنگ صورت) و اضطراب |
| معاینه / درمان را در موارد زیر قطع کرده و سنجش را در صورت بروز موارد زیر تکرار کنید: تب بیش از ۳۸ درجهخستگی ( نمره مقیاس بورگ برای خستگی کمتر یا مساوی ۵ از ۱۰ در زمان استراحت باشد)فشار خون بالا در حال استراحت بیشتر یا مساوی ۱۸ روی ۱۰ |
در طول جلسات ارزیابی و درمان بیمار باید مراقب پرچم های زرد هم بود. این پرچم ها فاکتورهایی هستند که به شکلی منفی روی روند درمان تاثیر می گذارند.
به متخصص فیزیوتراپی توصیه می شود با دقت این فاکتور ها را برای بیماران کرونا زیر نظر داشته و در صورت بروز هرگونه علائم، بیمار را به پزشک مربوطه مثل پزشک عمومی، روانشناس، مددکار اجتماعی، کاردرمانگر، متخصص تغذیه یا فیزیوتراپیست تخصصی مثل فیزیوتراپیست سایکوسوماتیک ارجاع دهد.
| پرچم های زرد مشکل در تنفس هذیان گویی ترس از انجام فعالیت های فیزیکی یا ورزش ترس از تنگی نفس مشکل در خواب سندروم استرس بعد از حادثه منبع کنترل خارجی تفکرات منفی یا نگرانی درباره علائم |
بیشتر بخوانید: ویروس کرونا : ۱۰ راه ورزش کردن در خانه
7. پیامدهای بالینی در شش هفته اول
شناسایی فاکتورهایی که روی بهبودی تاثیر گذاشته و می توانند تصمیمات بالینی را هدایت کنند بسیار مهم است.
سازمان بهداشت جهانی به عنوان مدلی برای سازماندهی ساختارهایی متعدد، جهت ارزیابی های ذهنی و واقعی است.
نتایج بالینی برای بررسی و ارزیابی عملکرد بیمار، هدایت تصمیم های بالینی و بهینه سازی درمانی است.
نتایج بالینی اصلی برای شش هفته اول بعد از ترخیص از بیمارستان در منزل متشکل از موارد زیر هستند:
- مقیاس عملکردی بیمار (PSFS) برای تعیین محدودیت های فیزیکی در انجام فعالیت های روزانه
- مقیاس طبقه ای بورگ برای کم تنفسی و خستگی که نشان دهنده تنگی نفس و خستگی بیمار است.حداکثر میزان شدت تمرینات 4 از 10 طبق مقیاس بورگ است که بعد از بیماری به کار گرفته می شود.
- اندازه گیری سطح اکسیژن در زمان استراحت در طول فعالیت و بعد از آن، در زمان ورزش های درمانی.
- اگر فیزیوتراپیست اکسیمتر داشته باشد، در زمان درمان از راه دور با بیمار به خانه برده می شود.
- اندازه گیری ضربان قلب در استراحت، در طول فعالیت فیزیکی و بعد از آن و در زمان انجام ورزش های درمانی.
در زمان مشاوره الکترونیک و از راه دور، ضربان قلب با آموزش بیمار در مورد نحوه استفاده از دستگاه انجام می شود.
توصیه های جهت فیزیوتراپی در بیماران دارای ویروس کرونا برای استفاده از اکسیمتر و آموزش به بیمار درباره نحوه اندازه گیری آن توسط خود فرد بیمار صورت می گیرد.
فیزیوتراپیست باید آگاه باشد که دارو ها روی نتایج تاثیر می گذارند.
- تست SPPB برای تخمین تعادل قدرت عضلانی و توان حرکتی انجام می شود.
این تست متشکل از تست تعادل و سرعت راه رفتن برای ۴ تا ۵ متر بعد از بلند شدن از روی صندلی است.
فیزیوتراپیست باید در طول تمامی این تست ها از امنیت بیمار اطمینان حاصل کند. در زمان مشاوره بهداشتی راه دور (الکترونیک)، SPPB قابل انجام نیست.
- تخمین قدرت در دست گیری اجسام برای تعیین قدرت عضلانی بدن. در صورت ممکن دینامومتری دستی استفاده می شود.
- تست پیاده روی ۶ دقیقه ای (6MWT) برای تخمین توان ورزشی فرد انجام می شود. این تست در زمان مشاوره الکترونیکی و یا در صورتی که بیمار سطح بسیار پایینی از توان ورزشی دارد انجام خواهد شد.
- پرسشنامه مربوط به کمبود تغذیه ای ( SNAQ65t) برای تشخیص زودهنگام سوءتغذیه در بیمارانی که بستری شده اند صورت می گیرد.
فیزیوتراپیست از این تست برای شناسایی وضعیت تغذیه بیمار استفاده می کند. متخصص تغذیه باید مشاوره انجام دهد و علائم سوء تغذیه را شناسایی کند.
همکاری فیزیوتراپیست و متخصص تغذیه بسیار مهم است.
در طول شش هفته اول، گام شمار( پدومتر) و شتاب سنج برای تعیین و نظارت روزانه در سطح فعالیت های فیزیکی استفاده می شود.
همچنین تست حداکثر یک تکرار (1RM) هم برای تعیین میزان قدرت عضلات و شدت اولیه ورزش هایی که باعث افزایش قدرت عضلانی می شوند هم مورد استفاده قرار می گیرد.
به غیر از ارزیابی ها و درمان های فیزیوتراپی، فیزیوتراپیست نقش مهمی در تشخیص فاکتورهایی که محدود کننده درمان و سرعت نقاهت هستند دارد.
مخصوصاً وقتی که بیمار توسط پزشک یا بیمارستان نظارت نشود. فاکتورهایی که باید از آنها آگاه شد شامل وضعیت تغذیه، عملکردهای شناختی و احساسی و فیزیولوژیکی است.
برای تشخیص بهتر، دخالت متخصص های مختلف ضروری است.
استفاده از نتایج بالینی مختلف توسط متخصصان متفاوت برای یک مشکل، توصیه نمی شود تا ارتباط چند رشته تخصصی با هم و نظارت روی بیمار تسهیل شود.
| ساختار | بیمارانی که سطح تحمل ورزش در آن ها پایین و بسیار پایین است | بیمارانی که سطح تحمل ورزش در آن ها زیاد است |
| فعالیت و شرکت در کارهای روزانه | PSFS مقیاس عملکردی بیمار | PSK |
| خستگی | مقیاس بورگ CR10 برای کاهش تنفس و خستگی | مقیاس بورگ CR10 برای کاهش تنفس و خستگی |
| تنگی نفس | مقیاس بورگ CR10 برای کاهش تنفس و خستگی | مقیاس بورگ CR10 برای کاهش تنفس و خستگی |
| سطح اکسیژن | اشباع اکسیژن وراپوستی (SPO2) | اشباع اکسیژن وراپوستی ( SPO2) |
| ضربان قلب | اندازه گیری ضربان قلب | اندازه گیری ضربان قلب |
| قدرت عضلات در اندام های تحتانی | SPPB،تمرین مداوم بلند شدن از روی زمین (5بار) | SPPB،تمرین مداوم بلندشدن از روی زمین(5بار) 1RMS |
| قدرت عضلات در اندام های فوقانی | قدرت به چنگ گرفتن اجسام | قدرت به چنگ گرفتن اجسام |
| تعادل | SPPB، تست تعادل | SPPB، تست تعادل |
| تحرک | SPPB،تست راه رفتن 4متری | SPPB،تست راه رفتن 4متری |
| سطح فعالیت فیزیکی | پدومتر/ اکسلومتر | پدومتر / اکسلومتر |
| توان ورزش | – | 6MWT |
| وضعیت تغذیه | SNAQ65t | SNAQ65t |
کلینیک فیزیوتراپی دایان در دوران کرونا با توجه به نیاز مراجعه کنندگان و بعضی از بیماران به درمان های فیزیوتراپی ، با رعایت کلیه پروتکل های بهداشتی و همچین تمیز نگه داشتن و ضد عفونی کلیه تجهیزات کلینیک سعی خواهد کرد که محیطی مطمئن و بهداشتی را برای مراجعه کنندگان به ارمغان آورد.
در صورتی که امکان حضور در کلینیک را ندارید خدمات فیزیوتراپی در منزل تهران نیز توسط متخصصین با تجربه ما در کلینیک فیزیوتراپی دایان با رعایت کلیه نکات و پروتکل های بهداشتی انجام می شود.
برای اطلاع از آدرس و راه های ارتباطی ما جهت مراجعه حضوری و مشاوره غیر حضوری به صفحه تماس با ما مراجعه کنید.
شماره تماس های کلینیک فیزیوتراپی دایان: 02122764555 – 09128340536 – 02122786049
پیشرفته ترین فیزیوتراپی در پاسداران
