تاندینوپاتی کشکک که تحت عنوان زانوی جامپر نیز شناخته می شود، یک بیماری شایع و بالقوه جدی است که تاندون پاتلا در مفصل زانو را تحت تأثیر قرار می دهد.
تاندون پاتلا از عضله چهار سر ران (در قسمت جلوی ران) شروع شده، به سمت پایین امتداد می یابد و قسمت پشتی کشکک (کاسه زانو) و جلوی استخوان درشت نی (استخوان ساق پا) را به یکدیگر متصل می کند.
با انقباض عضلات چهارسر ران این تاندون کشیده شده و ساق پا صاف می شود و حرکاتی مانند لگد زدن، دویدن یا راه رفتن را امکان پذیر می کند.
زانوی جامپر در ورزشکارانی که نیاز به پرش سریع یا توقف با سرعت بالا دارند رایج بوده و در مردان بیشتر از زنان دیده می شود.
عوامل خطر مرتبط با زانوی جامپر
ورزشکارانی که زانوی آن ها به طور منظم در تمرینات سخت تحت فشار قرار می گیرد، در معرض خطر ابتلا به زانوی جامپر هستند. عوامل دیگری از جمله موارد زیر نیز احتمال ابتلای ورزشکاران به زانوی جامپر را افزایش می دهد:
- عدم آمادگی برای انجام تمرینات : ورزشکارانی که زمان لازم را به آمادگی برای انجام تمرینات سنگین اختصاص نمی دهند، در اثر شوک غیرمنتظره بیشتر در معرض ابتلا به زانوی جامپر هستند.
- اضافه وزن : در ورزشکارانی که اضافه وزن دارند، نسبت به ورزشکاران دیگر نیروی بیشتری به زانوها وارد می شود. حفظ وزن سالم به کاهش فشار و تأثیر بر روی تاندون پاتلا در طول فعالیت های ورزشی کمک می کند.
- آسیب قبلی : زمان ناکافی برای بهبودی صحیح تاندون پاتلا پس از مشاهده علائم اولیه باعث افزایش احتمال ابتلا به زانوی جامپر مزمن می شود.
لازم است ورزشکاران برای کاهش خطر ابتلا به زانوی جامپر حتما به سرعت انجام تمرینات، سوابق پزشکی و وزن خود توجه داشته باشند.
علت ابتلا به زانوی جامپر چیست؟
تاندون پاتلا با هر بار خم یا صاف شدن زانو حرکت می کند. استفاده بیش از حد از زانو با گذشت زمان باعث ایجاد پارگی های ریز در تاندون پاتلا و در نتیجه ابتلا به زانوی جامپر می شود.
به عنوان مثال در یک بسکتبالیست که هر روز روی پارکت بالا و پایین می پرد به تاندون پاتلا فشاری مکرر وارد شده و این مشکل در نهایت منجر به بروز علائم دردناک در زانو می شود.
به طور معمول زانوی جامپر توسط یکی از عوامل زیر ایجاد می شود:
- استفاده مکرر از تاندون پاتلا در طول فعالیت های ورزشی
- زمان ناکافی برای بهبودی تاندون پاتلا در طول تمرینات
ادامه دادن فعالیت پس از تجربه علائم اولیه زانوی جامپر (التهاب و تورم خفیف) باعث تبدیل شدن آسیب حاد به یک بیماری مزمن می شود.
با در نظر گرفتن این موضوع، ورزشکارانی که متوجه می شوند علائم اولیه زانوی جامپر با چند روز استراحت رفع نمی شود، باید برای تعیین روش های درمانی مناسب و جلوگیری از آسیب های بیشتر به دنبال ارزیابی پزشکی باشند.
بیشتر بخوانید : آسیب های شایع زانو
تشخیص زانوی جامپر و علائم بیماری
زانوی جامپر گاهی در اثر وارد شدن فشار بیش از حد، ناگهانی و غیرمنتظره به تاندون پاتلا (زانوی جامپر حاد) رخ می دهد؛ اما این وضعیت معمولا به عنوان یک مشکل عودکننده در طول زمان (زانوی جامپر مزمن) شناخته می شود.
افراد مبتلا به تاندینوپاتی کشکک برخی یا تمام علائم زیر را تجربه خواهند کرد:
درد هنگام انجام حرکات ورزشی
ورزشکاران مبتلا به تاندینوپاتی کشکک گاهی هنگام تمرین یا در طول مسابقات در زیر کاسه زانو دردی شدید و کوبشی احساس می کنند.
در ابتدا درد با انجام فعالیت ورزشی بدتر شده و با استراحت کاهش یابد؛ اما در صورت عدم درمان بیماری این درد ماندگار شده و حتی در زمان استراحت نیز وجود خواهد داشت.
درد هنگام لگد زدن، دویدن یا خم کردن زانو بسیار شدید است چراکه این حرکات باعث درگیر شدن تاندون پاتلا می شوند.
تورم
زانوی جامپر نیز مانند بسیاری از آسیب های کشکک زانو منجر به تورم خفیف مفصل زانو می شود. ورزشکاران گاهی متوجه می شوند زانوی آن ها متورم به نظر می رسد و دامنه حرکتی کاهش یافته است.
کبودی یا قرمزی
در موارد شدید بیماری و یا بلافاصله پس از آسیب های حاد، تغییر رنگ مفصل زانو نیز مشاهده می شود.
ناراحتی در طول فعالیت های روزانه
تاندون پاتلا به کشیده شدن زانو و صاف شدن پا در طول فعالیت های روزانه مانند لگد زدن، بالا رفتن از پله ها یا خم شدن کمک می کند.
ورزشکاران مبتلا به تاندینوپاتی کشکک پیشرفته هنگام انجام فعالیت های روزانه متوجه افزایش درد در زانو می شوند.
برخی ورزشکاران با وجود علائم اولیه تاندینوپاتی کشکک می توانند به رقابت های ورزشی ادامه دهند.
اگرچه این کار وسوسه انگیز است اما ضروری است که فعالیت های ورزشی متوقف شوند و ورزشکار قبل از بازگشت به استرس فیزیکی ورزش به دنبال ارزیابی پزشکی باشد.
ادامه رقابت ها یا تمرینات در صورت وجود علائم اولیه زانوی جامپر باعث بدتر شدن وضعیت فرد خواهد شد.
بیشتر بخوانید : فیزیوتراپی آرتروز زانو
نحوه تشخیص دقیق درد زانو
ورزشکارانی که مشکوک به آسیب دیدگی زانو هستند باید به دنبال مشاوره پزشکی باشند. تشخیص آسیب زانو اغلب شامل موارد زیر است:
- معاینه فیزیکی : پزشک قسمت آسیب دیده زانو را برای تعیین وجود تورم، محدودیت دامنه حرکتی، ساییدگی، کبودی یا سایر علائم رایج آسیب زانو ارزیابی می کند.
در طول این فرآیند احتمالا درباره نحوه آسیب دیدگی، میزان درد و علائم شناسایی شده سوالاتی پرسیده خواهد شد.
- در نظر گرفتن سابقه پزشکی بیمار : آسیب قبلی در ورزشکاران خطر آسیب دیدگی مجدد زانو را افزایش می دهد.
پزشک با در نظر گرفتن این موضوع احتمالا سوابق پزشکی ورزشکار را ارزیابی کرده تا تعیین کند که آیا شرایط قبلی احتمال بروز یک نوع آسیب خاص را افزایش داده اند یا خیر.
- تصویربرداری پزشکی : پس از اتمام معاینه فیزیکی زانو برای کمک به تشخیص نهایی تصویربرداری پزشکی مانند تصویربرداری با اشعه ایکس یا رزونانس مغناطیسی (ام آر آی) انجام می شود.
ارزیابی جامع زانو به پزشک در رد سایر احتمالات، تشخیص صحیح و تجویز یک برنامه درمانی مناسب کمک خواهد کرد.
درمان زانوی جامپر
برای درمان زانوی جامپر بلافاصله پس از آسیب دیدگی و ارائه توصیه های پزشکی شروع شده و در صورت لزوم نیز عمل جراحی انجام می شود.
درمان فوری
اولین درمان های رایج زانوی جامپر شامل موارد زیر است:
- داروهای مسکن : مصرف داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی رایج از جمله ایبوپروفن (ادویل یا موترین) یا ناپروکسن (الیو) در صورت تجربه درد مرتبط با زانوی جامپر به کاهش ناراحتی کمک خواهد کرد.
- R.I.C.E : این برنامه (استراحت، استفاده از یخ، کمپرس و بالا بردن) برای کاهش درد و تورم اطراف ناحیه آسیب دیده مفید است.
این درمان‌ها معمولا پس از آسیب اولیه بکار برده می شوند؛ اما گاهی نیز پس از تشخیص مشکل برای کمک به کاهش علائم و درد در طول فرآیند بهبودی توصیه خواهند شد.
درمان های توصیه شده برای زانوی جامپر
شاید علاوه بر توقف فعالیت های ورزشی تا زمان رفع علائم زانوی جامپر برای اطمینان از سلامت تاندون پاتلا نیاز به درمان های دیگری نیز داشته باشید.
پزشک پس از ارزیابی، روش درمان مناسب را ارائه خواهد داد. درمان های رایج برای زانوی جامپر عبارتند از:
- تمرینات ورزشی : پزشک یا متخصص فیزیوتراپی برای تقویت تاندون پاتلا و کاهش علائم زانوی جامپر تمرینات ورزشی و استفاده از بریس را توصیه می کند. این برنامه معمولا شامل انجام برخی تمرینات تقویتی زانو خواهد بود.
- استفاده از بریس : پزشک برای تثبیت کشکک زانو در طول تمرینات ورزشی استفاده از یک بریس یا نوار ورزشی را توصیه می کند.
- درمان های تزریقی : پزشکان معمولا در موارد پیشرفته تر تاندینوپاتی کشکک، درمان های تزریقی را توصیه می کنند.
در این روش ها برای کاهش التهاب و تسریع بهبودی تاندون پاتلا داروهایی (معمولا پولیدوکانول یا کورتیکواستروئید) به ورزشکار تزریق می شود.
- درمان با پلاسمای غنی از پلاکت : در این عمل که تحت عنوان پی آر پی نیز شناخته می شود برای تسریع بهبودی به محل آسیب پلاسمای غنی از پلاکت خود بیمار تزریق می شود.
- سوزن خشک : در این روش درمانی یک سوزن بدون سرنگ با هدایت دوربین آرتروسکوپی وارد ناحیه آسیب دیده شده و ساختارهای دژنراتیو داخل زانو که منجر به آسیب شده اند از بین برده می شوند.
- گرما درمانی یا هایپرترمی : در این فرآیند از یک منبع گرمایشی برای افزایش دمای بافت های آسیب دیده داخلی (در این مورد تاندون پاتلا می باشد) و در عین حال یک منبع خنک کننده برای خنک نگه داشتن بافت های سطحی استفاده می شود.
- شاک ویو درمانی برون بدنی : در این روش برای رساندن نیرو به بافت های آسیب دیده، به سایر بافت های عضلانی اطراف کشکک زانو تکانه های الکتریکی منتقل می شود.
نیروی ناشی از امواج الکتریکی به از بین بردن بافت های نرمی که دچار آسیب یا پارگی شده اند کمک می کند.
پزشک قبل از انتخاب گزینه جراحی برای درمان زانوی جامپر چندین درمان غیرجراحی را امتحان خواهد کرد.
بیشتر بخوانید : فیزیوتراپی شکستگی کشکک زانو (پاتلا)
مداخلات جراحی برای زانوی جامپر
پزشک در صورت شدید بودن آسیب و مؤثر نبودن درمان های غیرتهاجمی احتمالا برای کمک به کاهش علائم عمل جراحی را توصیه می کند. برخی از رایج ترین جراحی ها برای زانوی جامپر عبارتند از:
- دبریدمان از طریق آرتروسکوپی : یک دوربین کوچک و چندین ابزار جراحی در مفصل زانو قرار داده شده و بافت آسیب دیده برداشته می شود.
- برداشتن آرتروسکوپیک قسمت تحتانی کشکک زانو : از این روش برای برداشتن یا هم ترازی قطعات آسیب دیده در قسمت تحتانی کشکک زانو که به تاندون پاتلا فشار وارد می کنند استفاده می شود.
ورزشکارانی که مشکوک به آسیب تاندون پاتلا هستند باید فعالیت ورزشی را تا زمان تکمیل ارزیابی پزشکی متوقف کنند.
بیشتر بخوانید : زانو دوندگان چیست؟
افرادی که زانوی آنها به طور منظم تحت فشار قرار می گیرد، احتمال ابتلا به زانوی جامپر را دارند. برای تشخیص و درمان زانوی جامپر در تهران به کلینیک تخصصی فیزیوتراپی دایان مراجعه کنید.
شماره تماس های کلینیک فیزیوتراپی دایان جهت دریافت نوبت حضوری : 02122786049 – 09128340536
