آسیب گردن در ورزش ; کدام ورزش ها تاثیر بیشتری دارد؟

فعالیت های ورزشی می توانند باعث بروز آسیب گردن شوند. شدت آسیب های گردن در ورزش متغیر بوده و از جزیی ‌ترین آسیب مثل کشیدگی تا شدید ترین و مهلک ترین ها همچون شکستگی گردن و آسیب به ستون فقرات وجود دارد.

شکستگی گردن موضوعی کاملاً جدی است اما در بیشتر موارد، بیمار بهبودی کامل حاصل می کند و تمامی فعالیت‌های نورولوژیکی اش به قبل برمی گردد.

گاهی اوقات شکستگی گردن منجر به آسیب کامل ستون فقرات می شود و در نهایت به فلج کامل یا مرگ ختم خواهد شد

در حالی که بسیاری از آسیب های وحشتناک گردنی در طی ورزش اتفاق می ‌افتند، با این وجود موارد مهلک و کشنده در طی دهه های اخیر به دلیل استفاده از تجهیزات ایمنی، افزایش آگاهی، آموزش های بهتر و تغییر قوانین بازی بسیار کاهش یافته است.

در عین حال باز هم آسیب هایی برای ورزشکاران رشته های پر برخورد مثل راگبی، فوتبال و حتی ژیمناستیک و دوچرخه سواری به وجود می آید.

آسیب های مربوط به گردن که در طی انجام فعالیت های ورزشی به وجود می ‌آیند به سندروم های بالینی زیر تقسیم بندی می شوند:

• شکستگی  گردن و جابجا شدگی
• در رفتگی مهره های گردن
• آسیب ریشه عصب یا براکیال پلکسوس (شبکه بازویی)
• ضایعات در صفحه بین مهره ای
• انسداد گردنی
• رگ به رگ شدگی های حاد گردن / کشیدگی هایی که ویپلش هم جزوش است
• کوادری پلژی گذرا (فلج چهار اندام)

ستون فقرات بخشی از اسکلت آسه ای است و نگهدارنده اصلی بدن می ‌باشد.

ناحیه گردن، محل استقرار بخش گردنی ستون فقرات است که متشکل از ۷ استخوان (مهره های C1 تا C7) بوده و همگی با دیسک‌ های بین مهره‌ ای از یکدیگر جدا شده ‌اند.

این دیسک ها به ستون فقرات اجازه می ‌دهند آزادانه حرکت کرده و به عنوان گیرنده ضربه در طول انجام فعالیت‌ ها عمل کنند.

همراه با عضلات قوی، تاندون های منعطف و رباط ها، ستون فقرات به ما اجازه می دهد صاف بایستیم، خم شویم و بچرخیم.

نخاع، بافت عصبی بسیار آسیب پذیری است که مغز را به بدن متصل کرده و در مرکز ستون فقرات قرار دارد و با ساختارهای استخوانی مهره ها حفاظت می شود.

ستون فقرات گردنی وزن سر را تحمل کرده و انعطاف لازم جهت انجام حرکات سر در جهات مختلف را فراهم می کند.

حرکت سر را دو مهره اول ( C1 و C2) ممکن می سازد که مستقیماً به جمجمه وصل هستند.

مهره اول (C1) یا اطلس، بالا ترین مهره ای است که باعث بالا پایین رفتن سر می شود و از طریق چرخش در طول مفصل آتلانتو پس سری ( اوسی پیتال) صورت می گیرد.

در حالی که مهره دوم (C2) یا آسه وظیفه به اطراف چرخاندن سر را با چرخش در طول مفصل آتلانتو آسه ای فراهم می ‌کند.

شکستگی و دررفتگی مهره گردن

شکستگی گردن در واقع شکستگی ای در یک یا چند استخوان گردنی یا مهره گردن است.

در رفتگی، به جا به جایی مهره و آسیب رباط موجود در گردن می ‌گویند که سبب می شود دو یا چند مهره گردنی به شکل غیر نرمال از یکدیگر جدا شوند.

چرخش شدید و ناگهانی گردن یا ضربه ای شدید به سر یا گردن سبب ایجاد شکستگی در این ناحیه می‌ شود.

ورزش هایی که در آن برخوردهای فیزیکی خشن وجود دارد ریسک بالایی برای شکستگی گردن دارند مثل فوتبال آمریکایی، فوتبال، هاکی روی یخ و کشتی.

حمله کردن به سمت حریف به صورت نیزه ای در فوتبال آمریکایی (یا همان حرکت نیزه) یا راگبی ممکن است باعث شکستگی گردن شود.

همچنین در ورزش های کم برخورد مثل ژیمناستیک هم، چنین حوادثی به وجود می ‌آید مثلا اگر ژیمناست در حین فرود آمدن میله را نگیرد و زمین بخورد.

ستون فقرات گردنی معمولاً انرژی حاصل از برخورد را از طریق عضلات، دیسک ‌های بین مهره ‌ای و استخوان های ستون فقرات گردنی جذب می ‌کند.

وقتی گردن حین تکل خم می شود، فشار ایجاد شده باعث بروز بار غیرنرمال آسه ای روی ساختارها شده و منجر به پارگی رباط ها یا استخوان می شود.

آسیب های مربوط به ستون فقرات شامل دررفتگی ناقص، در رفتگی با یا بدون علائم نورولوژیکی، شکستگی ها با یا بدون علائم نورولوژیکی می شود.

فردی که دچار آسیب گردن در ورزش و یا تحت تاثیر فشار زیاد نباید بدون مراقبت های لازم پزشکی و درمانی از حرکت کند.

این مسئله بسیار مهم بوده چون ثبات ستون فقرات جهت پیشگیری از آسیب های بیشتر بسیار ضروری است.

در مواقعی که سر یا گردن آسیب می بیند، باید بررسی های لازم جهت تشخیص شکستگی احتمالی صورت بگیرد.

بیشتر بخوانید: فیزیوتراپی دیسک گردن

علائم و نشانه های آسیب گردن

• گردن درد موضعی که ممکن است شدید باشد یا نباشد.
• سفت شدگی گردن
• دردی که از گردن به سمت شانه ها یا دست می زند.
• ورم و کبودی
• احساس درد هنگام لمس
• کاهش حس در دست ها، پاها و یا بدن
• ضعف عضلات یا فلج دست و پا
• مشکل در تنفس

میزان بروز آسیب گردن در ورزش

کمیسیون ایمنی محصولات در آمریکا (CPSC) آسیب هایی که مرتبط با وسایل و محصولات هستند را از طریق سیستم نظارت آسیب های الکترونیکی (NEISS) ارزیابی کرد.

طبق آمارهای این کمیسیون، حدود ۲۳۷۲۰ مورد شکستگی گردن در سال ۲۰۱۸ در بیمارستان ‌های آمریکا درمان شدند.

در این میان، حدود ۳۱۹۴ شکستگی مرتبط با ورزش بود. بروز آسیب گردن دو دلیل عمده دارد.

اول، در طی گزارشی در سال ۲۰۱۸، کمیسیون ایمنی محصولات، داده‌ های حاصل از فعالیت ها و ورزش ها را که در آن حدود ۱۲۰۰ مورد آسیب وجود داشت بیرون کشید.

علاوه بر آن، هر گونه آسیب گردنی که زیاد شدید نبوده و توسط فیزیوتراپیست یا مراکز پزشکی درمان شدند هم در این سیستم ردیابی شدند.

آمارهای ورزشی نه تنها دربرگیرنده آسیب ‌های ورزشی و تفریحی بود بلکه آسیب های حاصل از تجهیزات مورد استفاده در فعالیت ها را هم دربر گرفت مثلا آسیب های مرتبط با شنا، با تخته های شیرجه، تجهیزات و وسایل شناور شدن روی آب، استخر ها و سرسره های آبی در ارتباط بودند.

بین سال های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۵، تعداد شکستگی های گردن مرتبط با ورزش، ۳۰ درصد افزایش یافت و در ورزش دوچرخه سواری به ۳۰۰ درصد رسید.

آسیب در مردان در مورد رگ به رگ شدگی ۱.۷ بیشتر از زنان و شکستگی ۳.۶ بیشتر از زنان بود.

شکستگی گردن شایع ‌ترین آسیب در دوچرخه سواری و در میان مردان است و در رشته اسب سواری زنان بیشترین آسیب را می بینند.

آسیب نخاعی مهره‌های گردن

آسیب شدید گردن می ‌تواند باعث بروز آسیب به بخشی از نخاع یا کل نخاع شود. درجه علایم حاصل از آسیب نخاعی بستگی به بخش درگیر شده نخاع دارد.

هرچه آسیب گردن در ورزش بالا تر و نزدیک مهره های گردن و مغز باشد، تاثیر بیشتری روی حرکات بدن و حس های فرد دارد.

آسیب های نخاعی مهره‌ های گردنی عموماً شدید ترین انواع آسیب های نخاعی هستند و منجر به فلج کامل از گردن به پایین یا فلج دو دست و دو پا همراه با ضعف عضلات در هر چهار دست و پا خواهد شد.

بر پایه شدت آسیب، آسیب نخاعی مهره های گردن می تواند کامل یا ناقص باشد.

آسیب نخاعی کامل

آسیب نخاعی کامل سبب از بین رفتن کامل تمامی عملکرد های حسی و حرکتی خواهد شد.

حدود ۵۰ درصد از تمامی این آسیب ها روی هر دو طرف بدن به طور یکسان تاثیر می گذارد.

در طی بروز یک آسیب نخاعی کامل، نخاع به ندرت پاره می شود. از دست دادن قدرت عملکردی به علت ضربه به نخاع یا جریان یافتن خون در نقطه آسیب دیده در نخاع رایج ‌تر است.

آسیب نخاعی ناقص

در یک آسیب نخاعی، فردی که آسیب ناقص دیده ممکن است قادر به حرکت دادن یک دست و یک پا باشد یا یک طرف بدنش قدرت حرکتی بیشتری نسبت به طرف دیگر داشته باشد.

ضربه به ستون فقرات

این ضربه می تواند ناقص یا کامل بوده و در چنین مواردی، اختلال عملکردی نخاع گذرا است و عموماً طی یک تا دو روز رفع می‌ شود.

بازیکنان فوتبال بیشتر در معرض این ضربات و کوفتگی ها هستند. کوفتگی ها باعث بروز علائم نورولوژیکی مثل بی حسی، حس برق گرفتگی و سوزش می شوند.

بیشتر بخوانید: فیزیو تراپی آسیب نخاعی

علایم و نشانه ها

• درد شدید یا فشار در گردن، سر و کمر
• سوزش یا از دست رفتن حس دست ها، انگشتان، پاها و شست پا
• از دست دادن جزیی یا کامل کنترل هر قسمت از بدن
• تکرر، بی اختیاری یا نگهداری ادرار یا مدفوع
• مشکل در تعادل و راه رفتن
• حس غیر طبیعی در قفسه سینه مثل درد یا احساس فشار
• تنفس غیر نرمال بعد از آسیب
• توده غیرطبیعی در سر یا ستون فقرات

ورزش هایی که بیشترین آسیب به ستون فقرات، گردن و نخاع را دارند

• شیرجه  ۱۷۷۲ مرد، ۱۶۰ زن
• دوچرخه سواری ۴۹۶ مرد، ۶۸ زن
• موتور سواری  ۲۱۸ مرد، ۳۷ زن
• راگبی  ۱۵۳ مرد
• اسکی روی برف ۱۷۰ مرد، ۱۹ زن
• اسب سواری ۷۶ مرد، ۷۷ زن
• ورزش های زمستانی ۱۳۵ مرد، ۳۰ زن
• سایر ورزش ها  ۱۲۶ مرد، ۲۹ زن
• موج سواری  ۱۴۰ مرد، ۶ زن
• کشتی  ۹۴ مرد، ۲ زن
• ترامپولین  ۶۸ مرد، ۸ زن
• ژیمناستیک  ۳۸ مرد، ۲۱ زن
• اسنوموبیل  ۴۸ مرد، ۹ زن
• شکار،تیراندازی و…  ۴۴ مرد، ۲ زن
• گلایدر دستی  40 مرد، ۲ زن
• بیسبال  23 مرد، ۱ زن
• بسکتبال  ۱۵ مرد
• اسکیت بورد  8 مرد، ۱ زن
• دو میدانی  ۶ مرد

آمار آسیب نخاعی

• حدود ۱۰.۱ درصد از تمامی آسیب های نخاعی مربوط به فعالیت های ورزشی است.
• از۳۳۴۰۶ آسیب نخاعی گزارش شده، در مجموع ۳۳۶۷  مورد مربوط به ورزش بود.
• ۳۰۰۳ مورد در میان مردان و ۳۶۴ در میان زنان رخ داد.
• ۸۴.۹ درصد از تمامی آسیب های نخاعی مرتبط با ورزش منجر به تتراپلژی می شود.

 آسیب های نخاعی ناشی از ورزش، دسته بندی شده بر اساس سن در زمان آسیب

• سن ۰ تا ۱۵ سال: ۲۴.۱ درصد
• سن ۱۶ تا ۳۰ سال: ۱۴.۲ درصد
• سن ۳۱ تا ۴۵ سال: ۷.۳ درصد
• سن ۴۶ تا ۶۰ سال: ۴.۵ درصد
• سن ۶۱ تا ۷۵ سال: ۲.۸ درصد
• سن ۷۶ تا ۹۸ سال: ۰.۹ درصد

آزمایشات و تشخیص

هر آسیب به گردن که در طی فعالیت های مرتبط با ورزش رخ دهد باید با دقت بالا جهت تشخیص هرگونه بیماری شدید مثل شکستگی بررسی شود.

شکستگی گردن یا آسیب نخاعی یک موقعیت اورژانسی است. یک ورزشکار نباید تا بهبودی کامل و بازگشت قوا دوباره به ورزش برگردد.

بیمار باید تحت بررسی کامل پزشکی نورولوژیکی قرار گرفته تا عدم ثبات و آسیب نخاعی تشخیص داده شود.

پزشک متخصص بر پایه نوع حادثه و علایم، معاینه فیزیکی و عکس ‌های رادیولوژی تجویز می ‌کند. عکسبرداری شامل موارد زیر می باشد:

• سی تی اسکن: تصویری تشخیصی است که بعد از خواندن اشعه ایکس توسط کامپیوتر حاصل می شود و می تواند شکل و سایز کانال نخاعی، محتوایش و ساختار اطراف آن را نشان دهد.
• ام.آر.آی: تستی تشخیصی است که تصاویر سه بعدی از ساختار های بدن با استفاده از مگنت های قوی و تکنولوژی کامپیوتر تولید می کند و می تواند نخاع، ریشه های عصبی و ناحیه اطراف را علاوه بر بزرگ شدگی ها فرسایش ها و تومورها نشان دهد.
• اشعه ایکس: استفاده از امواج برای تولید فیلم یا عکس هایی از بخشی از بدن که می تواند ساختار و تراز مهره ها و مفصل ها را نشان دهد.

بیشتر بخوانید: فیزیوتراپی گردن؛ مقاله جامع درد گردن، علائم و روش های درمان

درمان آسیب گردن

درمان به عوامل زیر بستگی دارد:

• شدت شکستگی
• در رفتگی احتمالی مهره یا بی ‌ثباتی
• این که کدام استخوان گردنی شکسته شده
• این که آیا آسیب نخاعی یا عصبی به همراه ضعف عضلات یا فلج است یا خیر

شکستگی جزیی اغلب با گردن بند طبی یا بریس به مدت ۶ تا ۸ هفته درمان می شود یعنی تا زمانی که استخوان خود به خود جوش بخورد.

شکستگی شدید تر ممکن است نیازمند مداخلات جراحی مثل تعبیه تجهیزات خاص داخل ستون فقرات یا فیوژن با یا بدون دیکمپرشن جراحی باشد.

دیکمپرشن جراحی نخاع، بعد از بروز آسیب انجام می ‌شود و زمانبندی این مداخلات درمانی متفاوت است.

جراحی، بافت ها یا تکه های استخوان را که به نخاع فشار وارد می آورند بر می دارد.

بسته به شرایط خاص جراحی، دیکمپرشن از طریق روش های مختلف جراحی انجام می شود.

روش‌ هایی مثل نزدیک شدن به نخاع فشرده شده هم از روبه رو و هم از عقب. مشخص شده که دیکمپرشن و استابیلیزیشن در بیماران ضایعه نخاعی باید سریع و ایمن باشد.

ورزش های خاص

دوچرخه سواری

در ورزش دوچرخه سواری، آسیب های وارد شده به سر، بیشتر از شکستگی گردن گزارش شده اما برای یک بیمار وقوع هر دو آسیب با هم غیر ممکن نیست.

از ۲۶۹۲ شکستگی سر مربوط به ورزش در آمریکا در سال ۲۰۰۹، ۵۳۶ مورد مربوط به دوچرخه سواری بود.

حدود ۸۰ درصد از تصادفات مرگبار دوچرخه و وسایل نقلیه موتوری در بین بچه های ۱۴ ساله و جوان تر رخ می دهد و دلیل اش هم دوچرخه سواری در خیابان بدون دست انداز، رفتن داخل ترافیک، رد شدن از علائم توقف و یا دوچرخه سواری در جهت مخالف ماشین هاست.

فوتبال آمریکایی

آسیب به سر در ورزش فوتبال، علی الخصوص ضربه، از شکستگی گردن رایج تر است. این احتمال هم وجود دارد که ورزشکار هر دو را هم زمان تجربه کند.

از میان ۲۶۹۲ شکستگی گردن در فعالیت‌ های ورزشی در آمریکا در سال ۲۰۰۹، حدود ۲۶۸ مورد مربوط به فوتبال بود.

آسیب به گردن معمولا مرتبط با ضربه ای با سرعت بسیار بین بازیکنان است که باعث می شود سر با شتاب روی گردن حرکت کند.

این شتاب اغلب سبب ویپلش گردن شده در حالی که کاسته شدن سرعت، اغلب منجر به انحنا می شود.

حرکت نیزه که در فوتبال آمریکایی از سال ۱۹۷۶ منع شده، وقتی اتفاق می ‌افتد که یک بازیکن از سر / کلاه ایمنی به عنوان اولین نقطه برخورد با حریف استفاده می کند.

حرکت نیزه یکی از شاخص ترین علت های آسیب مهره های گردنی و کوادروپلژی هست.

• آسیب های گردنی- نخاعی در ۱۰ تا ۱۵ درصد از بازیکنان فوتبال رخ می ‌دهد و بیشتر بازیکنان خط دفاعی و خط حمله آسیب می بینند.
• داده های گذشته و کنونی هر دو نشان می ‌دهند که کلاه ایمنی سبب بروز آسیب نخاعی نمی شود و بیشتر، اجرای ناقص تکل و تکنیک های سد کردن مهاجم عامل اصلی بروز آسیب ها هستند
• در طی ۳۰ سال گذشته، ۳۰۷ بازیکن فوتبال با عدم بهبودی کامل نورولوژیکی گزارش شدند: ۲۵۰ نفر دانش آموز دبیرستانی، ۳۴ نفر دانشجوی کالج، ۱۴ نفر حرفه ای و ۶ نفر هم غیر حرفه ای بودند.

این داده ها حاکی از کاهش تعداد آسیب های نخاعی با بهبودی ناقص نورولوژیکی بودند آن هم وقتی که با داده های مشابه در سال ۱۹۷۰ مقایسه شدند.

• طی ۳۳ سال از سال ۱۹۹۷ تا ۲۰۰۹،  ۲۱۶ نفر از ۳۷۰ بازیکن دارای آسیب نخاعی گردنی در خط دفاع قرار داشتند.
• در فصل فوتبال سال ۲۰۰۹، ۹ آسیب نخاعی گردنی با بهبودی ناقص نورولوژیکی گزارش شد که در مقایسه با سال ۲۰۰۸، ۱۴ مورد کمتر شده بود..

 ۷ مورد از این آسیب ها در سطح دبیرستان، یک مورد در سطح کالج و یک مورد هم در سطح حرفه‌ ای بود.

• اکثر آسیب‌ های فاجعه‌ بار نخاعی گردنی در طول بازی رخ می دهند. در فصل ۲۰۰۹، ۵ آسیب طی بازی رخ داد، ۲مورد در زمان تمرین و ۲مورد هم در زمان بازی های تدارکاتی.
• حدود ۱۰ درصد از آسیب های شدید نخاعی گردنی در حین تکل شدن رخ می دهند.

ورزش های آبی

• مردی ۴۷ ساله در حال موج سواری بود که افتاد و سرش به دیوار ماسه ‌ای دریا برخورد کرد و دچار شکستگی کمپرشن در مهره C1 و شکستگی کمپرشن توراسیک در T1 شد.
• پسری ۱۱ ساله که مشغول تیوب سواری در پارک آبی بود، طی ضربه سختی دچار شکستگی مرگبار گردن شد.
• پسری ۶ ساله داخل استخر حیاط خانه ‌شان شیرجه زد و سرش به کف بتنی استخر برخورد کرد و گردنش در مهره های C2 و C3 شکست.
• مردی ۳۲ ساله در خانه در حال شنا بود که سرش به کنار استخر برخورد کرد و گردنش شکست.

بیشتر بخوانید: فیزیوتراپی گردن چگونه آسیب های گردن را درمان کنیم؟

نکته هایی جهت پیشگیری از آسیب گردن در ورزش

دوچرخه سواری

در حالی که بسیاری از آسیب های وارد شده در ورزش دوچرخه سواری به سر و گردن است، استفاده از کلاه ایمنی های استاندارد می تواند تا حد زیادی مانع از بروز آسیب های گردنی شود.

کلاه ایمنی باید خوب روی سر قرار بگیرد و گیره اش به خوبی چفت شود. سایر نکات عبارتند از:

• بچه های کم تر از یک سال را سوار دوچرخه نکنید.
• حین دوچرخه سواری حداقل یک متر از ماشین های پارک شده دورتر باشید.
• هدفون استفاده نکنید.
• قوانین راهنمایی و رانندگی را رعایت کنید.
• هیچ وقت دست خود را به وسیله نقلیه در حال حرکت نگیرید.
• در زمان چرخش به راست یا چپ با دست خود علامت دهید.

فوتبال

• بازیکنان فوتبال باید پیش شرط های لازم جهت مراقبت از سر و گردن را دریافت کنند.
• مربیان و مقامات باید بازیکنان را در عدم استفاده از نوک کلاه ایمنی خود در زمان سد کردن بازیکن مقابل، ضربه زدن، تکل و حمل چوب تشویق کنند.
• مربیان و پزشکان باید مطمئن شوند تجهیزات ایمنی بازیکنان به خوبی قرار گرفته اند مخصوصا کلاه ایمنی و سگک اش.
• مربیان برای آسیب های احتمالی نخاعی گردنی وحشتناک آماده اند. نیروهای امدادی هم باید بدانند در چنین مواقعی باید چه کنند.

آمادگی و آگاهی کافی سبب می ‌شود آسیب دائمی نباشد.

• الزامات جهت رعایت قوانین مخصوصاً عدم استفاده از ضربه نیزه باید جدی گرفته شوند.
• حمل کنندگان توپ آموزش داده شده اند تا در برخورد مستقیم با تکل کننده سر خود را پایین نیاورند تا کلاه ها به هم برخورد نکنند.

اسکیت بورد و اسکیت

• اسکیت بورد و کفش های اسکیت را کامل چک کنید تا مشکلی نداشته باشند.
• همیشه از کلاه ایمنی استفاده کنید و سگک اش را محکم ببندید.
• منطقه ‌ای که قصد اسکیت دارید جهت هرگونه چاله، گودال، سنگ یا غیره بررسی کنید.
• لباس هایی اندازه تن خود بپوشید و از زانوبند، آرنج بند، مچ بند و دستکش استفاده کنید.

 شنا و شیرجه

• در نقطه‌ ای که کمتر از ۳.۵ متر عمق دارد شیرجه نزنید. اول عمق را چک کنید.
• قوانین پارک های آبی، استخر ها و ساحل های عمومی را رعایت کنید.
• برای اولین ‌بار، آرام در آب قدم بزنید و با شیرجه شروع نکنید.
• هیچ وقت هیچ کس را داخل آب هل نداده و به بچه ‌ها هم اجازه این کار را ندهید.

ورزش های دیگر

• همیشه روی بچه های کوچک نظارت داشته باشید و اجازه ندهید بچه ها در زمین هایی با کف سفت بازی کنند.
• وقتی مریض یا خسته هستید ورزش نکنید.
• تجهیزات ورزشی و محافظتی و ایمنی خراب را تعویض کنید.
• در بازی بیسبال هنگام دویدن به بیس دیگر با سر شیرجه نزنید.

لطفاً با گذاشتن کامنت نظرات خود را با ما در میان بگذارید و جهت دریافت مشاوره فیزیوتراپی انواع آسیب های مرتبط با ورزش از جمله آسیب گردن و شروع برنامه درمانی جامع زیر نظر متخصصین فیزیوتراپی با کلینیک فیزیوتراپی دایان تماس بگیرید.

شماره تماس های کلینیک فیزیوتراپی دایان جهت دریافت نوبت حضوری : ۰۲۱۲۲۷۸۶۰۴۹ – ۰۹۱۲۸۳۴۰۵۳۶

کلینیک فیزیوتراپی دایان در قلهک