آنچه لازم است درباره سندرم تونل اولنار بدانید، سندرم تونل اولنار زمانی اتفاق می افتد که عصب اولنار در مچ دست توسط کیست یا فشار مکرر فشرده شود. فشردگی عصب در این وضعیت باعث بی حسی یا سوزن سوزن شدن دست یا انگشتان می شود.
درمان سندرم تونل اولنار (ulnar tunnel syndrome) اغلب شامل جراحی یا استفاده از مچ بند با تجویز متخصص فیزیوتراپی است.
تمرینات خانگی نیز می توانند در بهبود علائم این بیماری مؤثر باشند.
در این مقاله با علل و علائم سندرم تونل اولنار و نحوه مدیریت بیماری با درمان های پزشکی و روش های خانگی بیشتر آشنا خواهید شد.
سندرم تونل اولنار چیست؟
عصب اولنار از گردن به سمت مچ امتداد یافته و در این محل از طریق کانال گایون وارد دست می شود. فشردگی عصب در این ناحیه منجر به ایجاد این سندرم خواهد شد.
فشرده شدن عصب در آرنج سندرم تونل کوبیتال نامیده می شود. سندرم تونل اولنار نسبت به سندرم تونل کوبیتال و تونل کارپال کمتر رایج است.
بیشتر بخوانید : سندرم تونل کارپال
با سندرم تونل کارپال و درمان فیزیوتراپی آن یکی از رایج ترین سندرم های دست و مچ دست به دلیل استفاده زیاد به خصوص در کار با کامپیوتر آشنا شوید
استخوان ها و ماهیچه ها از اکثر اعصاب بدن محافظت می کنند اما با این حال عصب اولنار به خوبی محافظت نشده و در نتیجه بیشتر در معرض آسیب است.
علائم سندرم تونل اولنار
علائم سندرم تونل اولنار معمولا در دست و مچ دست، به ویژه انگشت کوچک و انگشت حلقه ایجاد می شود. فرد مبتلا علائم زیر را تجربه خواهد کرد:
- احساس بی حسی یا سوزن سوزن شدن (پارستزی)
- درد سوزشی
- ضعف عضلانی در دست
- مشکل در گرفتن اجسام با انگشتان
- خم شدن دست ها و انگشتان
این علائم دست ها، مچ و انگشتان را تحت تأثیر قرار داده و به خصوص در صورت عدم درمان به مرور زمان بدتر می شوند. شدت علائم با توجه به محل فشردگی تعیین خواهد شد.
علل
سندرم تونل اولنار زمانی رخ می دهد که عصب اولنار در ناحیه کانال گایون فشرده شود. این مشکل اغلب به دلیل ایجاد گانگلیون در مچ دست ایجاد می شود.
گانگلیون یک توده خوش خیم پر از مایع است که به عنوان کیست نیز شناخته می شود. با این حال هر موردی که بر عصب اولنار در مچ دست فشار وارد کند می تواند منجر به سندرم تونل اولنار شود. این موارد عبارتند از:
- تغییر در آرتروز که باعث فشار بر عصب می شود
- وجود تومور در بافت مچ دست
- بزرگ شدن بورس (کیسه های پر از مایع) در مچ دست
- ناهنجاری در ماهیچه ها یا گانگلیون ها
- شکستگی استخوان همیت در مچ دست، نوعی آسیب که گلف بازان یا بازیکنان بیس بال تجربه می کنند
سندرم تونل اولنار گاهی نیز در اثر فشار مکرر یا آسیب ناشی از ورزش هایی است که به مچ دست فشار وارد می کنند. به عنوان مثال می توان به وزنه برداری و دوچرخه سواری اشاره کرد.
در موارد زیر خطر ابتلا به این سندرم بیشتر است:
- به مچ دست آسیب قبلی وارد شده باشد
- انجام دادن کارهای تکراری با دست مانند تایپ کردن
- انجام دادن فعالیت ها یا ورزش هایی که مچ دست را تحت فشار قرار می دهند
- استفاده از ابزارهای ارتعاشی
درمان سندرم تونل اولنار
مشکل در مچ و دست ها مانعی برای زندگی روزمره است. انجام تمرینات و فیزیوتراپی سندرم تونل اولنار به تسریع بهبودی کمک کرده و پزشک نیز می تواند درباره چگونگی کاهش زمان بهبودی شما را راهنمایی کند.
در صورتی که بیماری ناشی از گانگلیون یا کیست باشد باید در صورت امکان این موارد برداشته شوند.
جراحی باید درد، بی حسی، ضعف یا سوزن سوزن شدن را تسکین دهد.
با این حال بهبودی از این نوع جراحی به زمان نیاز داشته و بازیابی سلامت کامل عصب گاهی چندین ماه طول خواهد کشید.
اگر شکستگی استخوان همیت باعث این عارضه شود معمولا لازم است از طریق عمل جراحی قطعات استخوانی برای کاهش فشار از روی عصب برداشته شوند.
در موارد دیگر جراح رباط را برای برطرف کردن فشار مچ دست قطع می کند.
در صورتی که فشار مکرر باعث ایجاد سندرم تونل اولنار شده باشد لازم است برای جلوگیری از تحریک بیشتر عصب حرکات تکراری را تا حد امکان کاهش داد.
همچنین برای جلوگیری از حرکت عصب و بهبودی می توان از مچ بند استفاده کرد. دوچرخه سواران اغلب برای برداشتن فشار از روی عصب دستکش می پوشند.
تمرینات فیزیوتراپی
هنگامی که سندرم تونل اولنار ناشی از عواملی باشد که با جراحی قابل درمان نیست تمرینات خانگی می توانند به تسکین علائم کمک کنند.
تمرینات خاصی که برای کشش، لغزش و حرکت عصب طراحی شده اند به حرکت دادن راحت دست و همچنین کاهش درد و ضعف کمک می کنند.
یک بررسی سیستماتیک در سال 2008 نشان داد که یک نوع فیزیوتراپی به نام موبیلیزاسیون عصبی می تواند برای درمان بسیاری از مشکلات مربوط به عصب مفید باشد.
قبل از انجام هرگونه تمرین برای درمان سندرم تونل اولنار باید ابتدا با پزشک مشورت کنید. موارد زیر نمونه هایی از تمرینات توصیه شده هستند:
لمس پیشانی
لمس پیشانی یک تمرین ساده است. برای انجام این کار مراحل زیر را دنبال کنید.
- صاف بایستید و بازوها را دو طرف بدن نگه دارید.
- یک دست را بالا ببرید و کف دست را روی پیشانی قرار دهید.
- دست را چند ثانیه بر روی پیشانی نگه داشته و سپس به آرامی پایین بیاورید.
- تمرین را تکرار کنید.
خم کردن دست
خم کردن دست یکی دیگر از تمریناتی است که باعث کشش عصب اولنار می شود. برای انجام این کار مراحل زیر را دنبال کنید:
- صاف بایستید یا بنشینید، بازو را مستقیم جلوی بدن نگه دارید و آرنج را صاف کنید.
- مچ و انگشتان را به سمت بدن خم کنید.
- سپس دست را از بدن دور کنید تا در مچ دست کشش احساس شود.
- در نهایت آرنج را خم کرده و دست را به سمت بالا ببرید.
- تمرین را تکرار کنید.
نکاتی که هنگام ورزش برای درمان این سندرم باید به آن ها توجه کرد:
- از کشش بیش از حد عصب خودداری کنید. اگر تمرینات دردناک هستند قبل از ادامه با پزشک مشورت کنید.
- استفاده از کیسه یخ می تواند به کاهش درد قبل از ورزش کمک کند.
- با افزایش تعداد تکرارهای هر تمرین، به آرامی قدرت خود را افزایش دهید. متخصص فیزیوتراپی می تواند درباره تعداد تکرارها شما را راهنمایی کند.
- شاید متوجه شوید که جلسات کوتاه و مکرر 5 تا 10 دقیقه ای مفیدتر از یک جلسه طولانی هستند.
برخی از دردها و ناراحتی ها طبیعی هستند اما درد شدید می تواند به این معنا باشد که فرد تمرینات بیش از حد یا با شدت زیاد انجام می دهد.
دفعات و شدت تمرینات را کاهش دهید و اگر این کار به کاهش درد کمک نکرد با متخصص فیزیوتراپی صحبت کنید.
بیشتر بخوانید : تمرینات سندرم تونل کارپال
با برخی از تمرینات فیزیوتراپی برای درمان سندرم تونل کارپال آشنا شوید
درمان های خانگی
برخی درمان های خانگی و نکات مربوط به سبک زندگی وجود دارد که به فرد مبتلا به سندرم تونل اولنار کمک می کنند. برخی نکات مفید و درمان های خانگی عبارتند از:
- از قرار دادن آرنج بر روی بازوهای صندلی یا روی میز خودداری کنید، چراکه این کار می تواند بر عصب فشار وارد کند. در عوض هنگامی که از دست ها استفاده نمی کنید آن ها را روی پاها قرار دهید.
- بستن مچ بند برای حمایت بیشتر، به ویژه هنگام استفاده از دست یا مچ.
- استفاده از ابزارهای ارگونومیک یا پد دار برای کاهش فشار روی مچ دست
- اجتناب از انجام کارهای تکراری و استراحت منظم هنگام کار.
- گرم نگه داشتن دست و مچ دست.
تشخیص سندرم تونل اولنار
اگر فردی مشکوک به سندرم تونل اولنار است باید به پزشک مراجعه کند. پزشک سؤالاتی درباره سوابق پزشکی و فعالیت های روزانه و همچنین آسیب های قبلی که ممکن است باعث ایجاد سندرم تونل اولنار شده باشند خواهد پرسید.
سپس پزشک آرنج، مچ دست و دست را معاینه کرده و گاهی برای تشخیص محل مشکل بر روی نقاط خاصی از عصب اولنار ضربه می زند.
همچنین آزمایشات تصویربرداری دیگری مانند موارد زیر تجویز خواهد شد:
- اشعه ایکس
- اسکن توموگرافی کامپیوتری (سی تی اسکن) یا تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (ام آر آی)
- الکترومیوگرافی
- مطالعه هدایت عصبی
در ادامه یک مدل سه بعدی و کاملا تعاملی از سندرم تونل اولنار آورده شده است. برای درک بهتر سندرم تونل اولنار مدل را با استفاده از ماوس یا صفحه لمسی حرکت دهید.
پزشک پس از تشخیص دقیق می تواند بهترین برنامه درمانی را ارائه دهد.
بیشتر بخوانید : فیزیوتراپی دست
با انواع آسیب های دست آشنا شوید و راه کارهای درمانی از جمله فیزیوتراپی و تمرینات را برای این آسیب ها بشناسید
چشم انداز
سندرم تونل اولنار می تواند باعث درد، ضعف و بی حسی دست و انگشتان شود. در صورت عدم درمان این علائم بدتر شده و در موارد شدید فرد نمی تواند اجسام را با دست بگیرد.
روش های درمان سندرم تونل اولنار بسته به علت متفاوت خواهد بود. درمان این بیماری ضروری است زیرا عدم درمان منجر به آسیب دائمی مانند فلج یا از دست دادن احساس در برخی از مناطق بازو یا دست می شود.
اغلب وجود کیست یا زائده در ناحیه مچ دست باعث سندرم تونل اولنار می شود که این مشکل با عمل جراحی قابل درمان است.
این وضعیت در موارد دیگر در اثر تحریک عصبی ناشی از حرکات تکراری ایجاد می شود. در چنین مواردی گزینه های غیر جراحی مانند استفاده از بریس مچ دست و انجام تمرینات مشکل را برطرف خواهد کرد.
اگر به بیماری و آسیب سندرم تونل اولنار دچار شده اید برای شروع فرآیند درمان و بهبود این مشکل می توانید از یک متخصص فیزیوتراپی کمک بگیرید. کلینیک فیزیوتراپی دایان واقع در شمال شرق تهران راه کارهای درمانی متعددی را جهت درمان این سندرم ارائه می کند.
در انتها شماره تماسهای کلینیک فیزیوتراپی دایان جهت دریافت نوبت حضوری فیزیوتراپی مچ دست و فیزیوتراپی در منزل : 02122786049 – 09128340536