فلج ارب (Erb’s Palsy) به اعصاب درون گردن که حرکات بازو را کنترل میکنند آسیب میزند. این عارضه عضلات را به داخل و به سمت بدن می چرخاند و توانایی تحرک را مختل می کند.
این مشکل ممکن است هنگام زایمان و در بدو تولد در صورتی که هنگام عبور گردن و شانه های نوزد از کانال زایمان، گردن او به طور غیر عادی کشیده شود به وجود آید.
از درد و کوفتگی بدن خسته شدی؟
تماس بگیر و وقت معاینه یا فیزیوتراپی تنظیم کن!
ضربه فیزیکی در چند ماه اول زندگی نیز می تواند منجر به این عارضه شود. نام این بیماری از پزشکی که برای اولین بار آن را ثبت کرد گرفته شده است.
کلمه palsy اشاره به ضعف در بازو دارد، نه فلج شدن آن. تصور می شود که علائم فلج ارب به خودی خود بهبود پیدا می کنند یا حتی از بین بروند.
در حالی که اکثر موارد خفیف هستند، با اینحال هر کودکی واکنش متفاوتی به آسیب عصبی نشان می دهد، بنابراین هر کودک احتمالاً به انواع متفاوتی از درمان نیاز دارد، برای مثال بعضی از خانواده ها شاید فقط نیاز به چند درمان خانگی ساده داشته باشند اما در موارد شدیدتر ممکن است نیاز به فیزیوتراپی و حتی گاهی جراحی پیوند باشد.
این جراحی میتواند به بیمار کمک کند که بخشی از قدرت تحرک شان را بازیابد.
فلج ارب چیست؟
فلج ارب به بخشی از شبکه بازویی آسیب می زند. شبکه بازویی از نخاع ریشه می گیرد و در بازو و بین استخوان های گردن قرار دارد.
این اعصاب در بدن مسیر پیچیدهای از ارتباطات را ایجاد می کنند. فلج ارب توزیع این جریان را مختل میکند.
اعصابی در بالای گردن وجود دارند که انعطاف پذیری را ایجاد کرده و بازو را حمایت می کنند.
این بیماری زمانی اتفاق میافتد که این اعصاب از دسته اعصاب اصلی بریده و جدا می شوند.
اعصاب مختلف در قسمت پایینی گردن، حس و انعطافپذیری در دستها وانگشتان را کنترل می کنند.
به همین دلیل است که نوزادانی را میبینید که نمیتوانند قسمت بالایی بازویشان را حرکت دهند اما قادر به تکان دادن انگشتان شان هستند.
وقتی که فلج، تمام بازو، دست و انگشتان را تحت تاثیر قرار دهد، فلج کلی یا سراسری شبکه بازویی نامیده می شود.
نکات مهمی که باید درباره فلج ارب دانست
حدود یک نوزاد از هر هزار نوزاد با این مشکل به دنیا می آید.
والدین و مراقبین نوزاد نقش بسیار مهمی در اینکه این بیماری چگونه در آینده بر کودک تاثیر خواهد گذاشت دارند.
اگر این اعصاب تنها به صورت جزئی آسیب دیده باشند احتمالاً کمی زمان یا درمان های سبک فیزیوتراپی برای بهبود کافی است.
جراحت های جدی تر که شامل پارگی های کوچک یا بزرگ هستند نیاز به جراحی یا درمان های سنگین دارند.
انواع جراحت های فلج ارب
فلج ارب زمانی که یک عصب کشیده یا پاره شود یا آسیب ببینید اتفاق میافتد. در موارد شدید عصب کاملاً از نخاع جدا خواهد شد.
علائمی که کودک دارد با توجه به نوع جراحت تعیین میشود.
نورواپراکسی
نوروپراکسی هم آسان ترین نوع، برای درمان و هم شایعترین نوع است.
نوروپراکسی زمانی اتفاق میافتد که یک عصب کشیده شده باشد. این عارضه درد سوزناکی را در ناحیه تحت تاثیر ایجاد می کند.
خبر خوب این که این آسیب میتواند به خودی خود خوب شود زیرا عصب خود را تنظیم کرده و به جای اصلی خود باز می گردد.
مشکل این است که کودک ممکن است در طول این مدت ناراحتی بسیار زیادی داشته باشد.
این عصب حدودا طی ۳ ماه خود را اصلاح می کند. این به این معنی است که کودک احتمالاً دامنه حرکتی کامل را خواهد داشت و نرمال رشد خواهد کرد.
نوروم
در نوروم نیز عصب بیش از حد کشیده میشود.
در این مورد آسیب آنقدر شدید است که اثر زخم به جای بگذارد. کودک باز هم همان حس سوزش یا شوک را خواهد داشت.
این حسها در طول آن عصب به سمت بالا و پایین کشیده میشوند. در این نوع نیز اعصب تا میزان زیادی به همان شکل ترمیم خواهند شد اما وزن بافت بر پایداری سلامت عصب تاثیر خواهد گذاشت.
به علت وجود وزن اضافه امکان ریکاوری کامل وجود ندارد. انجام فیزیوتراپی یا جراحی برای برداشتن آن بافت، می تواند حرکت را آسان تر کند.
راپچر یا پارگی
در این نوع، عصب به جای کشیده شدن پاره میشود. در این شرایط عصب نخواهد توانست خود را ترمیم کند.
برای درمان مناسب آن، کودک نیاز به یک متخصص دارد. متخصص احتمالا یک عصب دیگر را از یک عضله سالم دیگر در بدن نوزاد بریده و پیوند خواهد زد.
این کار بخشی از حس، انعطافپذیری و حمایت را برای کودک باز خواهد گرداند اما گاهی با رشد بیشتر کودک چالش هایی به وجود خواهد آمد.
صدمه جداشدگی
یک صدمه جدا شدگی بدترین نوع فلج ارب است. در این مورد عصب کاملاً از نخاع پاره شده و جدا می شود.
اتصال دوباره نمی تواند یک گزینه برای درمان باشد.
این آسیب ممکن است باعث شود که بازو کاملا بی حرکت بماند اما به بعضی از بیماران پس از جراحی پیوند بخشی از قدرت حرکت باز گردانده شد.
دلایل فلج ارب
کودک ممکن است هنگام زایمان به طرق مختلفی کشیده شود. برای متخصصان سخت است که پیش بینی کنند بدن نوزاد چگونه به تولد طبیعی واکنش نشان خواهد داد.
اگر سر کودک هنگام عبور از کانال به یک سمت بچرخد، دست ممکن است به سمت دیگر کشیده شود.
اگر کودک ابتدا با صورت بیرون آید ممکن است هنگام تولد شانه به طور غیرطبیعی کشیده شود.
این مشکل اغلب زمانی اتفاق خواهد افتاد که کودک بسیار بزرگتر از کانال زایمان باشد. به همین دلیل است که مادرانی که جثه کوچکتری دارند بیشتر در خطر هستند.
باید اشاره کرد که در حالی که این آسیب به احتمال زیاد در هنگام تولد رخ می دهد اما فلج ارب همچنین ممکن است.
در نتیجه هر گونه حادثه شدید مانند ضربه فیزیکی یا فشار به گردن در طول چند ماه اول زندگی ایجاد شود.
فلج ارب همچنین ممکن است اگر زایمان بریچ باشد (جنین با پا یا باسن از رحم بیرون آید) رخ دهد. در این شرایط بازوها باید به بالای سر کودک آورده شوند تا کودک بتواند در کانال جا شود.
این وضعیت میتواند موجب آسیب زیادی شود زیرا نوزاد باید از پا بیرون کشیده شود.
اغلب شانه نیز جا به جا شده و در می رود. در بعضی موارد این آسیب ممکن است جزیی باشد اما ممکن است هنگام زایمان بریچ کشیدگی یا پارگی درون شبکه بازویی ایجاد شود.
در برخی از این زایمان های دشوار کودک ممکن است دچار دیستوشی شانه شود. این مشکل در شرایطی به وجود میآید که شانهها سخت از کانال زایمان عبور کنند.
در این شرایط باید تلاش زیادی برای عبور دادن کودک صورت گیرد.
اگر کار خیلی طول بکشد ممکن است زندگی کودک در معرض خطر قرار گیرد زیرا بند ناف تحت فشار شدیدی قرار خواهد گرفت.
با این حال اگر پزشک برای زایمان عجله کند آسیب های گسترده ای به اعصاب و توانایی تحرک وارد میشود.
دیستوشی شانه یک وضعیت اورژانسی است و برای مدیریت آن به کسی نیاز است که در تولدهای غیرطبیعی مهارت لازم را دارد.
این مشکل در حدود یک درصد از زایمان ها رخ می دهد.
تمام این موقعیت ها قطعاً به فلج ارب منجر نمی شوند. اگر کودک دچار دیستوشی شانه باشد خطر افزایش پیدا می کند.
علائم فلج ارب
علائمی برای این بیماری وجود دارد که والدین میتوانند به آنها توجه کنند.
- مشکل در حرکت بازو یا درد هنگام حرکت
- نگه داشتن بازوی خم شده از آرنج در مقابل بدن
- مشکل در نگه داشتن اجسام یا مشت کردن دست در یک طرف
لازم نیست بازوی کودک کاملا بدون حرکت باشد تا بگوییم که کودک دچار این عارضه است. ممکن است فقط ضعیف به نظر برسد یا دردناک و یا بی حس باشد.
والدین می توانند با قرار دادن یخ یا گرما بر روی ناحیه آسیب دیده، عملکرد حسی کودکشان را آزمایش کنند.
نیشگون گرفتن آرام بالای بازوی کودک برای اینکه ببینند آیا کودک می تواند آن را حس کند نیز می تواند یک آزمایش باشد.
اگر کودک واکنش نشان نداد ممکن است فلج جزئی وجود داشته باشد.
هرگونه فقدان عملکرد یا رشد نامناسب در سیستم های عضلانی، عصبی یا گردش خون نیز می تواند یک نشانه باشد.
والدین باید هرگونه مشکل حرکتی یا مشکل در جریان خون که به نظر می رسد به بالای بازو آسیب رسانده است را بررسی کنند.
موارد خطرزا برای فلج ارب
فلج ارب به دلیل استفاده از داروها یا مصرف الکل ایجاد نمیشود بلکه دلیل آن بعضی انواع مشکلات مرتبط با وضعیت قرارگیری بدن نوزاد در هنگام تولد است.
مراجعات به پزشک قبل از تولد از جمله اقدامات پیشگیرانه است. در این ملاقات ها سایز و وضعیت قرارگیری جنین مشخص میشود.
این موارد امکان در نظر گرفتن گزینه های جایگزین مانند سزارین را فراهم میکند تا از یک زایمان دشوار و پرخطر پیشگیری شود.
مشکلات بارداری و زایمان که در پایین تشریح شده است میتوانند در فلج ارب نقش داشته باشند:
- استفاده از ابزارهای خارج سازی وکیوم هنگام زایمان
- وزن زیاد نوزاد در هنگام تولد
- جثه کوچک مادران
- مادرانی که در طول بارداری وزن زیادی اضافه کردند
- زایمان های بریچ
- زایمان هایی که در آنها مرحله ی دوم بیشتر از یک ساعت طول بکشد
- جراحتهای بدو تولد ناشی از کشش بیش از حد شانه ها هنگام زایمان
گزینه های درمانی فلج ارب
در حقیقت یک تیم از متخصصان در رشته های بسیار مختلف می تواند به نوزادی که دچار فلج ارب شده است کمک کند.
فیزیوتراپیست ها، جراحان مشکلات عصبی، نورولوژیست ها، متخصصان اطفال، کاردرمان ها و جراحان ارتوپدی می دانند که چگونه اعصاب شبکه بازویی کار میکنند.
هر کدام از آنها ممکن است دید متفاوتی نسبت به این عارضه داشته باشند. مشورت کردن آنها با یکدیگر می تواند جامعترین برنامه درمانی را حاصل کند.
اگر این کار ممکن نباشد یک نورولوژیست اطفال بهترین پزشک برای تشخیص بهترین مسیر درمان است.
درمان های جراحی برای فلج ارب
نوزاد باید برای انواع جدیتر فلج ارب جراحی شود. عمل باید قبل از اینکه کودک به شش ماهگی برسد انجام شود.
انجام عمل وقتی کودک هنوز بزرگ نشده است، بیشترین تاثیر را خواهد داشت؛ به خصوص اگر کودک نیاز به انجام یک میکرو جراحی داشته باشد.
میکرو جراحی در حدود سن سه ماهگی زیر میکروسکوپی که بر روی بدن کودک قرار گرفته است انجام می شود.
اگر کودک دچار یک پارگی از نوع صدمه جداشدگی باشد شاید بتواند بخشی از عملکرد خود را با جراحی که در شش ماهگی انجام میشود بازیابد.
اگر کودک در اثر نوروم بافت جای زخم داشته باشد، جراحی اکتشافی یا پیوند انجام میشود. این جراحی می تواند عصب را ترمیم کرده و فشار وزن بافت را کم می کند.
تاثیر جراحی پیوند برای بازگرداندن مقدار قابل توجهی از عملکرد معلوم شده است، اگرچه تاثیر واقعی برای هر کودک متفاوت خواهد بود.
درمانهای غیر جراحی فلج ارب
فیزیوتراپی و ماساژ درمانی میتوانند به بهبود قدرت بازو و اعصاب کمک کنند. نتیجه این درمان ها معمولاً رضایت بخش است.
در فیزیوتراپی با انجام تمرینات کششی متناسب نوزاد و انواع درمان های دستی و همچنین گاهی استفاده از تحریکات الکتریکی تعدیل شده به درمان فلج ارب کمک می کنند.
اکثر موارد خفیف، شامل مراقبت های خانگی و تخصصی خواهد بود. والدین باید بدانند که دقیقاً چه کاری در این جلسات در حال انجام است.
روتین ها باید به رشد کودک و پیشرفت کودک کمک کنند، نه اینکه در آن اختلال ایجاد کنند.
این امکان وجود دارد که بوتاکس برای بعضی از کودکان مفید باشد. بوتاکس موجب تحریک بازوی کودک شده و به ریکاوری اعصاب کمک میکند.
درمان های بوتاکس معمولاً در طول بیش از دو ماه انجام می شوند. اگر هیچ بهبودی حاصل نشد زمان آن میرسد که جراحی در نظر گرفته شود.
تاثیرات کلی و طولانی مدت فلج ارب
خبر خوب این است که بیش از چهار مورد از هر پنج مورد فلج ارب در طی یک سال که مدت زمانی است که درمان مداوم و مراقبتهای در نظر گرفته شده برای کودک طول خواهد کشید، کاملاً از بین می رود.
موارد خفیف ممکن است تنها به چند ماه درمان نیاز داشته باشند. این به این معنی است که این مشکل تاخیری در رشد کودک به وجود نمی آورد.
هرچه درمان زودتر شروع شود احتمال بیشتری وجود دارد که بدون برجای ماندن هیچ اثری از درمان های جراحی و غیر جراحی برطرف شود.
والدین باید دقت کنند و ببینند که کودک از همان روزهای اول پس از تولد چقدر خوب می تواند دستش را مشت کند یا هر چقدر هم ضعیف، آیا انگشتان یا اسباب بازی ها را با دست بگیرد.
اگر مشکل یک کودک جدی تر باشد شاید به طور کامل عملکرد بازوهایش را برای همیشه از دست بدهد.
فلج ارب میتواند مشابه افراد مبتلا به فلج مغزی، موجب انقباض بازو شود. مقابله با این مشکل نیز می تواند به شدت برای یک کودک ناامید کننده باشد.
به طوری که انجام حرکات و کارهای عادی برایشان طاقت فرسا می شود.
این مسئله انواع فعالیت هایی که آنها میتوانند انجام دهند را محدود میکند و این برای اعتماد به نفس کودک مضر است.
هرچقدر که والدین در طول هر مرحله از بیماری توجه و مراقبت بیشتری داشته باشند، احتمال بیشتری وجود دارد که کودک بتواند با آنچه در پیش دارد روبرو شود.
کودکان و بزرگسالانی که نمی توانند به طور کامل از بازوهایشان استفاده کنند قطعا میتوانند با ایجاد کمی تغییرات و با گذشتن از بعضی چیزها زندگی رضایت بخشی را پیش بگیرند.
بیشتر بخوانید: فیزیوتراپی سکته مغزی
شما می توانید برای استفاده از خدمات فیزیوتراپی مناسب برای فلج ارب از جمله ماساژ درمانی و حرکات کششی توسط فیزیوتراپیست متخصص و در محیطی آرام و دوستانه برای کودک شما به کلینیک فیزیوتراپی دایان در شمال تهران مراجعه کنید.
برای دریافت نوبت جهت و کسب اطلاعات بیشتر درباره خدمات کلینیک با ما تماس بگیرید.
شماره تماس های کلینیک دایان: ۰۲۱۲۲۷۶۴۵۵۵ – ۰۲۱۲۲۷۸۶۰۴۹ – ۰۹۱۲۸۳۴۰۵۳۶