درد سیاتیک چیست؟ درمان و علائم آن

آخرین به روزرسانی در 19 مرداد 1399

آیا تا به حال دردی داشته اید که از ناحیه باسن تا ساق پای شما پراکنده شده باشد؟ آیا به اختلال عملکردی ازناحیه کشاله ران تا زانو دچار شده اید؟ شاید جالب باشد که هردوی این درد های متنوع ممکن است به خاطر فشار روی بخش های از سیاتیک باشد. بنا براین، درد سایت از کجا منشا میگیرد و چه عاملی باعث آن میشود؟

درد سیاتیک

درد سیاتیک در واقع یک مشکل پزشکی نیست، بلکه تعریفی است از هرگونه درد یا ضعف که باعث درگیری یا آسیب به عصب سیاتیک شما شده است. درد سیاتیک شایع ترین درد در میان افراد 30 تا 50 سال است.

عصب سیاتیک طولانی ترین عصب بدن است که شامل تعدادی عصب درناحیه تحتانی ستون فقرات میشود. عصب سیاتیک از قسمت پایین تنه شروع و از ناحیه گلوتئال وهمسترینگ به پایین پا میرسد.

علائم درد سیاتیک

درد سیاتیک خود به خود به روش های مختلفی ظاهر میشود به طور معمول فقط دراندام تحتانی یک سمت از بدن رخ میدهد.

بعضی از نشانه های رایج درد سیاتیک عبارت اند از:

• ضعف یا بی حسی در حرکت دادن پا یا مچ
• درد ادامه دار درسمت عقب ساق پا
• حس سوزش یا مور مور شدن در پا
• حس سوزن سوزن شدن در پا
• درد تیز در پا که راه رفتن یا ایستان را مشکل میسازد
• درد ادامه دار در باسن که ممکن است تا پایین پا پخش شود
• کاهش درد زمانی که راه میروید یا به یک سمت دراز میکشید اما زمانی که نشسته یا ایستادهایم به مرور زیاد میشود

علائم درد سیاتیک ممکن است در هنگام عطسه، سرفه یا سایر حرکات ناگهانی یا وقتی که موقعیتتان را تغییر میدهید، افزایش یابد.

علل درد سیاتیک

در این قسمت 6 آسیبی که به طور معمول در درد سیاتیک اتفاق میفتد را اشاره کرده ایم:

1. بیماری دیسک بدون عصب: اگرچه با افزایش سن دیسک ها به طور طبیعی آب خود را از دست میدهند، دیسک های ضعیف در بعضی مهره ها باعث گیرافتادن عصب میشوند که باعث درد سیاتیک خواهد شد. از بین رفتن آب دیسک ها ممکن است سبب تیزی استخوان شده در نتیجه باعث فشار به عصب وایجاد درد سیاتیک میشود.
2. تنگی کانال نخاعی در ناحیه کمر: تنگی کانال نخاعی در افراد بالای 60 سال طبیعی است و می تواند باعث فشار روی عصب سیاتیک توسط چندین عامل شود که شامل : شکسته شدن دیسک، افزایش رشد بافت نرم و بزرگتر شدن سطوح مفصلی میشود. آرتریت ستون فقرات اغلب با تنگی کانال نخاعی
   همراه میباشد که میتواند باعث درد سیاتیک بشود.
3. فتق دیسک در ناحیه کمری: فتق دیسک (بیرون زدگی) زمانی که مایع درون دیسک به بیرون نشت میکند و پشت هسته تجمع میکند و اعصاب نزدیک را درگیر میکند باعث درد سیاتیک خواهد شد.
4. اختلال عملکرد مفصل ساکروایلیاک: مفصل ساکروایلیاک که در پایه ستون فقرات قرار گرفته است و هر زمانی که تغیر مکان بدهد، عصبی که روی بالاترین نقطه آن قرار دارد نیز مستعد گیرافتادگی بوده و باعث میشود درد پا شبیه به درد سیاتیک شود.
5. سندروم پیریفورمیس: عصب سیاتیک از قسمت تحتانی عضله پیریفورمیس در ناحیه باسن عبور میکند که ممکن است تحریک یا فشار توسط عضله باعث دردی همانند سیاتیک بشود.
6. لعزش مهره: یک شکستگی کوچک در مهره میتواند سبب لیز خوردگی مهره به سمت جلو روی مهره دیگر شود و خراب شدن فضای دیسک و تحت فشار قرار گرفتن عصب سیاتیک شود.

درمان درد عصب سیاتیک با فیزیوتراپی

به منظور درمان درد عصب سیاتیک، فیزیوتراپیست شما باید مشکل اصلی که باعث پیدایش درد شده را پیدا کند.

این تشخیص میتواند سخت باشد زمانی که دو بیمار با درد سیاتیک میتوانند علامت های یکسان اما دلیل های متفاوتی داشته باشد.

امکان نیاز به عکس X-ray  یا CT scan  یا MRI برای ارزیابی مشکلات مهره وجود دارد.

هنگامی که این کار انجام میشود، بهتر است تمرکز روی رها سازی درد و فشار از روی عصب سیاتیک و بازگرداندن دامنه طبیعی حرکت باشد:

یخ

استفاده از یخ در ناحیه درد میتواند سبب کاهش التهاب شود. یخ باید درون یک حوله قرار بگیرد و به مدت 10دقیقه هر سه ساعت مداوم استفاده شود.

NSAIDها

داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مثل ایبوپروفن میتواند به کاهش التهابی که ممکن است منشا گیرافتادگی عصب سیاتیک در اطراف بافت باشد، کمک کند.

فیزیوتراپی

فیزیوتراپیست شما یک دوره از تمرینهای کششی برای آزادسازی عضلاتی که ممکن است باعث فشار روی عصب سیاتیک شده باشند را انجام میدهد.

همانطور که مفاصل و تاندون ها به علاوه تمرینات تقویتی، برای جلوگیری از بازگشت درد کمک میکند. درمان های فیزیوتراپی که برای عصب سیاتیک استفاده میشود شامل:

مگنت درمانی

مگنت تراپی با استفاده ازامواج مغناطیسی و تاثیر بر بافت های آسیب دیده مانند استخوان، عضلات، تاندون ها و اعصاب به فرایند بهبودی و کاهش دوره بهبودی کمک زیادی می کند.

مگنت تراپی یک روش درمانی است که از انرژی طبیعی مغناطیس که برای بقاء و سلامت عمومی انسان ضروری است، استفاده می‌کند.

استفاده از ماساژ برای افزایش گردش جریان خون و آزادسازی اندورفین برای مقابله با درد است.

لیزر درمانی پرتوان

لیزر پرتوان با نفوذ عمیق در بافت، باعث سرعت بخشیدن به تولید مثل و رشد سلولی می شود.

هنگامی که سلول های تاندون ها، استخوان ها، رباط ها و ماهیچه ها در معرض اشعه ی لیزر قرار بگیرند، تولید مثل و ترمیم آن ها چندیدن برابر سریع تر خواهد شد.

لیزر به فرایند وصل شدن دوباره ی اعصاب شتاب داده و و دامنه ی پتانسیل عمل عصب را به جهت بهینه سازی فعالیت عضلات، افزایش می دهد.

اثر لیزر درمانی دیسک گردن بر روی سلول های عصبی جلوی انتقال پیام درد به مغز را گرفته و حساسیت عصب را کم تر می کند.

همچنین مکانیزم تسکین درد طبیعی بدن را تحریک کرده که عبارت است از ترشح مقادیر زیاد اندورفین و انکفالین از مغز و غدد فوق کلیه.

درمان trigger point (یک ناحیه خاص در ماهیچه به در لمس حساس بوده و اعمال فشار روی آن قسمت منجربه حساسیت در همان ناحیه می‌گردد)

متحرک سازی ستون فقرات

 تحریکات الکتریکی یا الکتروتراپی

طب سوزنی

سوزن خشک از طریق آزاد سازی اندورفین‌ ها در سیستم عصبی مرکزی به همراه افزایش جریان خون و اکسیژن رسانی در منطقه تحت درمان موجب کاهش درد و التهاب می شود.

آکوپانکچر

آکوپانکچر در طولانی مدت از آن برای از بین بردن درد استفاده میشود.

چگونه از درد عصب سیاتیک جلوگیری کنیم

متاسفانه درد سیاتیک گرایش به بازگشت دارد و مقابله با آن حداقل 6 هفته طول میکشد. شما میتوانید یک نقش موثردر جلوگیری از درد دوباره سیاتیک با اهمیت دادن به سلامت خودتان داشته باشید :

• تمرینات منظم: تمرین را بخشی از فعالیت های روزمره خود کنید، تمرکز را روی تمریناتی بگذارید که قدرت را به عضلات پشت و شکم شما برمیگرداند.  شنا و پیلاتس (پیلاتس به مجموعه‌ای از تمرینات ورزشی تخصصی اطلاق می‌شود که بر بدن و ذهن فرد تأثیر گذاشته و ضمن بالابردن قدرت و استقامت تمام اعضای بدن، عمقی‌ترین عضلات بدن را مورد هدف قرار می‌دهد) ایده آل هستند. از فیزیوتراپ خود تمرینات فردی را درخواست کنید.
• نحوه ایستادن: همیشه حواستان به نحوه نشستن و ایستادنتان باشد. از نحوه قرار گیری صحیح میز، کامپیوتر و صندلی در محیط کار اطمینان حاصل کنید.
• نحوه خوابیدن: خوابیدن با یک بالشت بین دوزانو خود یا در کنار خود (زیر یک پا) را در نظر بگیرید، در این صورت پشت و کمر شما نیزحمایت میشود.
• تحرک: اگر شغل شما پشت میز نشینی است، مطمئن شوید که هر 20 تا 30 دقیقه حرکت دارید. به سمت دستگاه فتوکپی یا قهوه جوش یا در طول سالن راه بروید.
• بلند کردن: مطمئن شوید زمانی که اجسام سنگین بلند میکنید، از قدرت پاها و لگن استفاده میکنید.

درد سیاتیک ناخوشایند است، اما حتما به دردهای ناحیه سیاتیک توجه کنید. درمانی که در 48 ساعت ابتدایی انجام میشود میتواند یکی از عوامل کاهش طول درمان به حساب می آید.

انواع درد عصب سیاتیک

درد سیاتیک علائم و ویژگی های متعددی دارد.

با گذر زمان این اختلال بدتر می ‌شود و منجر به ناتوانی حرکتی بیمار خواهد شد.

گاهی اوقات در حالت عود کننده فروکش کننده دارد که در برخی شرایط مدت بیشتری باقی می ‌ماند.

حالات خاص بدن، انجام دادن فعالیت های ورزشی و مصرف برخی داروها به بهبود درد کمک می کند.

درد اولین علامت سیاتیک و به معنای التهاب عصب است.

سیاتیک یک درد رادیکولوپاتی است

منظور از درد رادیکولوپاتی، دردی است که به علت تحت فشار قرار گرفتن ریشه عصب ستون فقرات به وجود می آید.

سیاتیک به علت التهاب یا تحت فشار قرار گرفتن ریشه های عصب ناشی از تنگی کانال نخاعی، دیسک کمر یا تحلیل رفتگی دیسک ایجاد می شود.

 درد رادیکولوپاتی ناشی از ریشه عصب سیاتیک معمولاً در ساق، ران و پاها احساس می شود به عبارتی منبع بروز درد با محل احساس آن فاصله دارد.

درد سیاتیک با علائم دیگری همراه می شود که یک یا چند نقطه از قسمت پایین کمر، ران، ساق و پا را درگیر می کند.

در صورتی که درد سیاتیک کمتر از ۸ هفته طول بکشد به آن درد سیاتیک شدید می گویند.

در مواردی که درد بیش از هشت هفته طول بکشد به آن درد سیاتیک مزمن می گویند.

در بخش زیر به علائم درد سیاتیک و علل بروز آن اشاره می شود:

معمولاً درد اولین علامت سیاتیک و نشان دهنده التهاب عصب است.

این اختلال باعث بروز درد شدید و تیر کشنده در یک پا خواهد شد.

درد سیاتیک به اشکال زیر نیز احساس خواهد شد:

• درد تیر کشنده یا شبیه شوک الکتریکی
• درد ضربان دار
• درد مبهم مداوم
• درد عود کننده فروکش کننده

 به ندرت درد سیاتیک هر دو پا را درگیر می کند اما احتمال عود و فروکش کردن درد بین هر دو پا وجود دارد.

نواحی که درد در آنها احساس میشود

درد سیاتیک در ناحیه شروع عصب سیاتیک و شاخه های اطراف آن احساس می ‌شود.

معمولا این درد در قسمت پشت  پا و بخش خارجی ران و ساق به وجود می آید.

احتمال بروز درد سیاتیک در سایر نقاط بدن از قبیل قسمت پایین کمر، جلوی ران و ساق پا، قسمت فوقانی و جانبی پا، کف پا و فاصله بین انگشت اول و دوم پا وجود دارد.

درد پا ناشی از التهاب عصب سیاتیک در مقایسه با درد کمر شدیدتر است.

علائم نورولوژیکی ناشی از درد سیاتیک

در صورتی که عصب‌ سیاتیک فشرده شود بیمار علاوه بر درد دچار علائم نورولوژیکی نیز خواهد شد.

برخی از این علائم عبارتند از:

• در صورتی که عضلات ران درگیر شده باشند بیمار دچار ضعف این ناحیه خواهد شد.
• در مواردی که عضلات ساق درگیر شده‌ اند بیمار برای خم کردن زانو یا حرکت دادن انگشتان پای خود به سمت بالا و پایین مشکل خواهد داشت. این موارد باعث اختلال در راه رفتن، بالا آوردن پا و تغییر وضعیت از حالت نشسته به ایستاده خواهند شد.
• اختلال در فرایند ارسال پیام های عصبی به عصب سیاتیک باعث بی حسی در ناحیه ساق پا، پاشنه، کف پا و قسمت فوقانی آن خواهد شد.
• اختلال در هدایت عصبی باعث ایجاد حس های مختلف از قبیل بی حسی، سوزن سوزن شدن و سوزش در قسمت پشت ساق و پا خواهد شد.
• فشرده شدن عصب سیاتیک و علائم نورولوژیکی باعث کاهش توانایی عملکرد پا خواهد شد.

چه موقع درد سیاتیک یک اختلال اورژانسی محسوب می شود؟

در موارد نادر درد سیاتیک آنقدر شدید می شود که بیمار توانایی راه رفتن خود را از دست خواهد داد.

بروز موارد زیر به معنای علامت خطر است:

• درد شدید سیاتیک یا افزایش ناگهانی درد
• از دست دادن کنترل مثانه یا روده
• بروز درد به همراه تب، تهوع و استفراغ یا کاهش درد

این علائم نشان دهنده یک اختلال کاملاً جدی مانند سندروم دم اسب، عفونت یا تومورهای ستون فقرات است.

در صورت بروز علائم فوق بیمار باید برای انجام ارزیابی ‌های اولیه به پزشک مراجعه کند.

در این حالت پزشک علاوه بر تسکین علائم بیمار به درمان علت بروز علائم آن نیز خواهد پرداخت.

بیشتر بخوانید: فیزیوتراپی دیسک گردن

بیشتر بخوانید: فیزیوتراپی سیاتیک برای درمان دردهای سیاتیکی

برای هر کسی که درد سیاتیک نسبتاً زیادی دارد، درمان های فیزیوتراپی و یک  برنامه ورزشی کنترل شده و با پیشرفت تدریجی یک گزینه خوب برای کنترل درد است. شما می توانید برای مشاوره و شروع درمان های فیزیوتراپی یک قرار ملاقات با متخصصین ما در کلینیک دایان تنظیم کنید.

شماره تماس های کلینیک دایان: 02122764555 – 02122786049 – 09128340536

برای کسب اطلاعات بیشتر درباره خدمات کلینیک و دریافت نوبت با ما تماس بگیرید.

فیزیوتراپی شریعتی