هر آنچه لازم است درباره درد مچ دست و روش های درمان آن بدانید. درد مچ دست یک مشکل مکرر بوده و دلایل بالقوه زیادی دارد که رایج ترین آن ها رگ به رگ شدن مچ دست و تاندونیت هستند.
نحوه تجربه درد مانند درد شدید، درد خفیف، سوزن سوزن شدن یا گرفتگی علت بروز مشکل را تعیین می کند. هرچند به دلیل آناتومی پیچیده مچ دست، تعیین علت درد می تواند یک فرآیند دشوار باشد.
به همین دلیل است که فرآیند تشخیص نیازمند سوابق پزشکی دقیق، معاینه فیزیکی و به دنبال آن یک آزمایش تصویربرداری است.
سپس یک برنامه درمانی طراحی خواهد شد که معمولا شامل دارو برای کنترل درد و التهاب و به ندرت جراحی است.
علائم و نشانه های درد مچ دست
اگر از علت درد مچ دست مطمئن نیستید و یا توصیه های درمانی خاص مرتبط با بیماری خود را نمی دانید باید به دنبال مراقبت های پزشکی باشید.
برخی علائمی که نشان می دهند باید توسط یک پزشک ویزیت شوید عبارتند از:
- ناتوانی در حمل اجسام یا استفاده از بازو
- آسیبی که باعث تغییر شکل مفصل می شود
- درد مچ دست که شب ها یا هنگام استراحت رخ می دهد
- درد مچ دست که بیش از چند روز ادامه دارد
- ناتوانی در صاف یا خم کردن مفصل
- تورم یا کبودی قابل توجه در اطراف مفصل یا ساعد
- علائم عفونت از جمله تب، قرمزی و احساس گرما
- بی حسی و گزگز کردن دست یا مچ دست
چه زمانی به دنبال مراقبت های اورژانسی باشید
در صورت تجربه آسیبی حاد و مشکل در حرکت دادن دست، داشتن درد شدید، بدشکلی، بی حسی و تغییر رنگ دست یا انگشتان به آبی به نزدیکترین اورژانس یا کلینیک مراقبت های اورژانسی مراجعه کنید. حتی یک شب منتظر نمانید.
علل درد مچ دست
استفاده نادرست و یا بیش از حد از مچ دست دلایل اصلی درد مچ هستند، اما دلایل زیاد دیگری نیز وجود دارد و پزشک تمام موارد را بررسی خواهد کرد.
پیچ خوردگی مچ دست
رباط یک بافت سخت و فیبری است که حرکاتت اطراف مفصل را کنترل می کند. رباط‌های اطراف مفصل مچ دست به تثبیت موقعیت دست کمک کرده و امکان حرکات کنترل‌شده را فراهم می‌کنند.
هنگامی که مچ دست رگ به رگ می شود رباط های مچ دست فراتر از حد طبیعی کشیده می شوند. این مشکل اغلب پس از آسیب، مانند افتادن روی دست رخ می دهد.
سایر علائم رایج پیچ خوردگی مچ دست علاوه بر درد همراه با حرکت مچ شامل تورم اطراف مفصل، کبودی یا تغییر رنگ و یا احساس سوزش یا سوزن سوزن شدن است که به عنوان پارستزی شناخته می شود.
تاندونیت مچ دست
تعداد زیادی نوارهای بافتی قوی به نام تاندون وجود دارند که از مچ دست عبور کرده و ماهیچه های ساعد را به استخوان های دست و انگشت متصل می کنند.
تاندون های فلکسور در کف دست قرار دارند و به انگشتان اجازه می دهند برای گرفتن اشیا خم شوند.
تاندون های اکستانسور در روی دست قرار دارند و به انگشتان کمک می کنند تا دست را صاف کرده و اشیا را رها کنید.
التهاب یک یا چند تاندون منجر به تاندونیت مچ دست و در نتیجه بروز درد خفیف و یا دردناک همراه با خشکی هنگام صبح و گاهی تورم یا احساس گرمای خفیف می شود.
برخی افراد نیز هنگام حرکت دادن مچ دست کریپتوس (احساس ترکیدن) را تجربه می کنند.
فعالیت‌های شغلی مانند تایپ کردن یا کار با ماشین‌آلات که شامل حرکات مکرر مچ دست است و ورزش‌هایی که به طور مرتب روی مچ فشار وارد می‌کنند (گلف، تنیس) رایج ترین علل تاندونیت مچ دست هستند.
تنوسینوویت مچ دست
اصطلاح تنوسینوویت اغلب به جای تاندونیت استفاده می شود. در تنوسینوویت غلاف تاندون (پوششی پر از مایع که تاندون‌های مچ دست بر روی آن سر می‌خورند) ملتهب شده و علائمی مشابه تاندونیت ایجاد می‌کنند.
یک نوع خاص این بیماری تنوسینوویت دکورون نام دارد که باعث درد مچ دست در سمت شست می شود و گاهی درد به بازو گسترش می یابد.
این وضعیت در زنان بین 30 تا 50 سال رایج تر است. اغلب زنان انجام فعالیت های تکراری مانند بلند کردن کودکان را گزارش می‌کنند.
سندرم تونل کارپال
سندرم تونل کارپال وضعیتی است که در نتیجه اختلال عملکرد یکی از اعصاب مچ دست ایجاد می شود. در این شرایط عصب میانی در مسیر عبور از مفصل مچ دست فشرده می شود.
علاوه بر ناراحتی مچ دست که شب ها بدتر می‌شود، فرد مبتلا به سندرم تونل کارپال در کف دست‌ها و همچنین انگشت شست، اشاره و انگشت میانی بی‌حسی و گزگز را تجربه می کند.
بر اساس گزارش مراکز پیشگیری از بیماری ها، سندرم تونل کارپال یکی از رایج ترین آسیب های مچ دست در ایالات متحده است که 7.8 درصد از کارگران آمریکایی را تحت تاثیر قرار می دهد.
بیشتر بخوانید : سندرم تونل کارپال
هر آنچه لازم از در خصوص سندرم تونل کارپال و درمان های فیزیوتراپی آن بدانید
شکستگی مچ دست
شکستگی مچ دست یک آسیب رایج ارتوپدی است که به دلیل صدمه و یا ضعف استخوان مانند پوکی استخوان رخ می دهد.
یکی از انواع رایج شکستگی مچ دست، شکستگی اسکافوئید است که در اثر افتادن روی دست کشیده اتفاق می افتد.
شکستگی اسکافوئید باعث تورم، درد و حساسیت درست زیر پایه انگشت شست می شود (که به آن اسناف باکس آناتومیک می گویند).
آرتروز مچ دست
آرتروز انواع مختلفی دارد که ممکن است مچ دست را تحت تاثیر قرار دهند. آرتریت روماتوئید معمولا مفصل مچ دست را درگیر کرده و نقرس (نوع دیگری از آرتریت التهابی) نیز گاهی بر روی مفصل مچ دست تاثیر می گذارد.
استئوآرتریت مچ دست کمتر رایج است و به احتمال زیاد در نتیجه آسیب قبلی مچ دست رخ می دهد. آرتریت سپتیک مچ دست (زمانی که مفصل مچ دست دچار عفونت می شود) نیز یکی از شرایط احتمالی اما نادر است.
کیست گانگلیون
کیست‌های گانگلیون توده های خوش‌خیم و پر از مایعی هستند که باعث تورم و یا درد مچ دست می‌شوند. این کیست ها معمولا در پشت دست یا مچ ایجاد شده و اغلب صاف و لاستیکی هستند.
احتمال رشد کیست های گانگلیون وجود دارد اما توده ها به سایر قسمت های بدن سرایت نمی کنند. این کیست ها به ندرت عصب را فشرده کرده و باعث ضعف عضلانی و یا بی حسی و گزگز می شوند.
سندرم تونل کوبیتال
سندرم تونل کوبیتال که تحت عنوان نوروپاتی اولنار نیز شناخته می‌شود زمانی رخ می دهد که عصب استخوان خنده‌دار یا عصب اولنار فشرده شود.
این مشکل باعث بروز درد در مچ دست شده و در انگشتان چهارم و پنجم بی حسی و گزگز خواهید داشت.
برجستگی کارپال
در این وضعیت یک برآمدگی محکم و ثابت در پشت دست یا مچ ظاهر می شود. برجستگی کارپال در اثر آرتروزی که محل اتصال استخوان‌های بلند دست و استخوان‌های کوچک مچ را درگیر کرده است ایجاد خواهد شد.
تشخیص درد مچ دست
مچ دست با اینکه کوچک است از چندین استخوان، ماهیچه و بافت تشکیل شده و یک ناحیه کاملا پیچیده از بدن است.
برای تشخیص درد مچ دست، سوابق پزشکی جامع و معاینه فیزیکی لازم است و معمولا در ابتدا آزمایش تصویربرداری مانند اشعه ایکس انجام می شود.
سوابق پزشکی
در طول ملاقات با پزشک از شما چندین سوال درباره درد مچ دست پرسیده می شود. به عنوان مثال پزشک می‌پرسد که آیا درد مچ دست ناگهانی و یا به تدریج ظاهر می شود.
همچنین لازم است درباره وارد شدن ضربه به مچ دست مانند افتادن روی دست کشیده به پزشک اطلاعات دهید.
معاینه فیزیکی
پزشک در طول معاینه فیزیکی ابتدا مچ، دست و بازو را از نظر کبودی، تورم، تغییرات پوستی یا تحلیل عضلانی بررسی می کند.
سپس برای تشخیص حساسیت یا هرگونه ناهنجاری بر روی استخوان‌ها و ماهیچه‌ها فشار می‌آورد و برای ارزیابی دامنه حرکت مچ دست را به اطراف حرکت می دهد.
علاوه بر یک معاینه کامل اسکلتی عضلانی نبض مچ دست نیز کنترل شده و برای تشخیص مشکلات حسی یا ضعف عضلانی یک معاینه عصبی سریع روی دست، مچ دست و بازو انجام می شود.
آزمایش تصویربرداری
معمولا برای تشخیص درد مچ دست از تصویربرداری استفاده می‌شود.
اولین آزمایش تصویربرداری توصیه شده معمولا عکس‌برداری با اشعه ایکس است که برای مثال می‌تواند شکستگی و همچنین آرتروز مچ دست را نشان دهد.
بسته به تشخیص و به خصوص اگر پزشک مشکوک به شکستگی مچ دست باشد که در تصاویر اشعه ایکس نشان داده نشود احتمالا پس از این آزمایش اسکن توموگرافی کامپیوتری (سی تی اسکن) یا تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (ام آر آی) نیز انجام می شود.
به عنوان مثال گاهی شکستگی‌های اسکافوئید فورا در عکس‌برداری با اشعه ایکس ظاهر نمی‌شوند و معمولا تکرار عکس‌برداری پس از چند روز یا انجام آزمایش ام آر آی شکستگی استخوان را نشان می‌دهد.
آزمایشات و روش های خاص
پزشک بسته به یک تشخیص خاص آزمایشاتی ویژه انجام خواهد داد. برای مثال آزمایش تینل می تواند به تشخیص سندرم تونل کارپال کمک کند.
پزشک برای تشخیص التهاب به آرامی روی عصب میانی ضربه می زند. اگر در سه انگشت اول احساس سوزن سوزن شدن داشته باشید نتیجه آزمایش مثبت است.
فینکل اشتاین آزمایش دیگری است که می‌تواند به پزشک در تشخیص تنوسینوویت دکورون کمک کند.
در این آزمایش فرد دست خود را به دور انگشت شست مشت می کند.
سپس پزشک از یک دست برای ثابت نگه داشتن ساعد و از دست دیگر برای حرکت دادن مچ به سمت انگشت کوچک استفاده می کند.
اگر این حرکت باعث درد در امتداد انگشت شست شود نتیجه آزمایش مثبت است.
اگر پزشک نگران عفونت مفصل مچ دست (آرتریت سپتیک) یا نقرس مچ دست باشد، نمونه‌ای از مایع سینوویال داخل مفصل را برمی‌دارد.
این روش آسپیراسیون مفصل نامیده شده و اغلب در مطب پزشک انجام می شود.
در صورت ابتلا به نقرس در مایع سینوویال کریستال ها و تعداد نسبتا زیادی گلبول سفید نشان داده می شود. اگر به آرتریت سپتیک مبتلا باشید تعداد گلبول های سفید خون بسیار بالا خواهد بود.
تشخیص های افتراقی
در صورت بروز ناگهانی درد مچ دست و یا تجربه درد برای مدت طولانی لازم است برای ارزیابی مچ دست به پزشک مراجعه کنید.
اگر شرایط فوق رد شده باشند و یا پزشک به عنوان منبع درد مچ دست به آن ها مشکوک نباشد تشخیص های زیر در نظر گرفته می شوند. برخی از این موارد بیماری های کلی و برخی دیگر مشکلات مربوط به ناحیه خاصی از بدن هستند.
آرتریت روماتوئید
در صورت ابتلا به آرتریت روماتوئید اغلب نتیجه آزمایش آنتی بادی پروتئین ضد سیترولینه مثبت بوده و فرد علائم فیزیکی دیگری مانند خستگی غیرمعمول، کاهش وزن غیرمنتظره و درد در سایر مفاصل را تجربه می کند.
همچنین آرتریت روماتوئید معمولا مفاصل را به طور متقارن تحت تاثیر قرار می دهد، در حالی که این موضوع در موارد رگ به رگ شدن مچ دست یا تاندونیت غیر معمول است.
تمام این سرنخ‌ها می‌توانند به پزشک در تشخیص صحیح کمک کنند.
بیشتر بخوانید : فیزیوتراپی آرتریت روماتوئید
بیماری تیروئید یا دیابت ملیتوس
علاوه بر آرتریت روماتوئید، بیماری تیروئید یا دیابت (که می توانند ساختارهای تاندون را تغییر دهند) نیز باعث بروز درد مچ دست و یا تحریک آن می شوند.
پزشک برای رد تشخیص های فوق آزمایش های خون زیر را تجویز می کند:
- هورمون محرک تیروئید (غربالگری تیروئید)
- هموگلوبین C1A (غربالگری دیابت)
رادیکولوپاتی گردنی
یکی دیگر از شرایطی که پزشک هنگام ارزیابی درد مچ دست در نظر می گیرد گرفتگی ریشه عصبی 6C یا 7C در گردن است (که رادیکولوپاتی گردنی نامیده می شود).
گرفتگی یا فشرده شدن این ریشه های عصبی گاهی در نتیجه تنگی استنوزیس (تنگی کانال نخاعی در گردن)، فتق دیسک گردن یا آرتروز رخ می دهد.
فشردگی ریشه عصبی 6C نیز مانند سندرم تونل کارپال منجر به درد خفیف و همچنین گزگز و یا بی حسی کف دست و سه انگشت اول می شود.
برای تشخیص این مشکل علاوه بر یک معاینه عصبی کامل آزمایش الکترومیوگرافی و یا ام آر آی گردن نیز انجام می شود.
تومورهای بافت نرم
به خاطر داشته باشید اگرچه کیست گانگلیون رایج ترین علت ظاهر شدن برآمدگی های لاستیکی روی مچ دست است، اما سایر توده های بافت نرم مانند موارد زیر نیز باید در نظر گرفته شوند:
- تومور سلولی غول پیکر تنوسینوویال
- کیست اپیدرموئید
- لیپوم
- توفوس
- ندول روماتوئید
- سارکوم سینوویال
خبر خوب این است که پزشک معمولا با ترکیبی از ترانس ایلومیناسیون (عبور نور از بافت)، سونوگرافی و یا ام آر آی می تواند مشکل را تشخیص دهد.
در صورت وجود هر گونه شک می توان جراحی بیوپسی (برداشتن نمونه بافتی) انجام داد.
درمان درد مچ دست
درمان درد مچ دست کاملا به علت مشکل بستگی دارد. بنابراین بسیار مهم است که قبل از شروع یک برنامه درمانی علت علائم را پیدا کنید.
استراتژی های خود مراقبتی
برای شروع چند استراتژی خودمراقبتی وجود دارد که به خصوص اگر پیچ خوردگی مچ دست تشخیص داده شده باشد و یا دچار تاندونیت شده باشید درد مچ دست را تسکین می دهند.
استراحت : اولین درمان برای بسیاری از بیماری‌های رایج که باعث درد مچ دست می‌شوند استراحت دادن به مفصل تا زمان فروکش کردن التهاب حاد است.
با این حال مهم است که هنگام استراحت دادن به مفصل احتیاط کنید، چراکه بی حرکتی طولانی مدت می تواند باعث خشکی مفصل شود.
استفاده از یخ : اگر رگ به رگ شدن مچ دست تشخیص شده است و یا دچار تاندونیت شده اید بهتر است در دو روز اول هر سه تا چهار ساعت یک بار به مدت بیست دقیقه روی مچ دست یخ بگذارید.
شاید وسوسه شوید زمان استفاده از یخ را افزایش دهید اما انجام این کار به بهبود سریعتر مچ دست کمک نکرده و در واقع می تواند باعث آسیب دیدن بافت ها شود.
کمپرس : پزشک گاهی کمپرس مچ دست را توصیه می کند. با استفاده از یک نوار الاستیک، مچ دست را از پایه انگشتان تا بالای ساعد ببندید.
نباید نوار را به حدی محکم ببندید که گردش خون در دست و مچ قطع شود (گزگز نشانه بیش از حد سفت بستن نوار است).
بی‌حرکتی : بریس‌ها یا آتل‌های پشتیبان به افرادی که اخیرا آسیب رگ به رگ شدن مچ دست را تجربه کرده‌اند یا سندرم تونل کارپال و یا تاندونیت دارند کمک می کنند.
پوشیدن آتل در حین فعالیت های دردناک برای افراد مبتلا به آرتروز مچ دست مفید خواهد بود. در صورت شکستگی نیاز به گچ است که البته باید توسط یک پزشک متخصص بسته شود.
درمان های تخصصی فیزیوتراپی برای درد مچ دست بسیار مفید بوده و می توانند باعث بهبود و کنترل درد و تقویت عضلات برای درمان قطعی درد مچ دست شود. درمان هایی از جمله:
- تمرین درمانی
- طب سوزنی
- الکتروتراپی
- کامپرشن تراپی
- لیزر پرتوان یا لیزر درمانی
درمان با داروها
داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی برخی از رایج ترین داروهای تجویزی هستند که به ویژه برای بیماران مبتلا به درد مچ دست ناشی از مشکلاتی مانند رگ به رگ شدن، تاندونیت و آرتروز توصیه می شوند.
داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی در درمان سندرم تونل کارپال استفاده نمی شوند.
کورتیزون یک داروی قدرتمند بوده و التهاب و درد مچ دست که یک مشکل رایج در بیماران مبتلا به تاندونیت است را درمان می‌کند.
تزریق کورتیزون برای برخی افراد مبتلا به آرتروز مچ دست یا سندرم تونل کارپال نیز مفید است.
عمل جراحی
درمان برخی از بیماری های مچ دست مانند انواع خاصی از شکستگی ها، کیست های گانگلیون (در صورتی که برداشتن آن ها بهتر باشد) و همچنین رفع فشار عصب میانی یا عصب اولنار نیاز به عمل جراحی دارد.
اگر به جراحی مچ دست نیاز دارید با پزشک درباره یک جراح دست، جراح ارتوپد یا پلاستیک متخصص در انجام عمل های دست، مچ و ساعد صحبت کنید.
بیشتر بخوانید : فیزیوتراپی مچ دست
پیشگیری درد مچ دست
ورزشکاران هنگام انجام برخی فعالیت ها در معرض خطر قابل توجه آسیب دیدگی مچ دست هستند.
استفاده از آتل محافظ مچ دست در ورزش هایی مانند اسکیت سواری، هاکی خیابانی و اسنوبورد سواری می تواند به جلوگیری از پیچ خوردگی مچ دست کمک کند.
در حین اسکی از چوب هایی استفاده کنید که در قسمت پایینی گیره دارند و همچنین چوب های اسکی را با نوار محکم دور مچ دست نپیچید.
افرادی که قبلا مچ دست آن ها آسیب دیده است و به خصوص اگر توانایی حرکت دادن کامل مچ را به دست نیاورده باشند بیشتر در معرض آسیب هستند.
به همین دلیل برای افراد فعال و به ویژه ورزشکاران مهم است که قبل از شروع مجدد فعالیت های رقابتی اطمینان حاصل کنند که عملکرد کامل مچ دست بازگشته است.
فیزیوتراپی و به ویژه درمان های مخصوص دست می توانند برای تقویت مفصل مچ دست مفید باشند.
در نهایت اجتناب از انجام حرکات تکراری، استراحت و استفاده از وسایل ارگونومیک مانند تکیه گاه مچ دست یا پد ماوس برای جلوگیری از ابتلا به سندرم تونل کارپال یا بدتر شدن شرایط مفید خواهد بود.
سخن نهایی
تمام بیماران مبتلا به درد مچ دست با درمان های بالا تسکین پیدا نمی کنند.
با این حال اقداماتی ساده مانند استفاده از یخ، استراحت و حمایت از مچ دست برای اکثر افراد مبتلا به بیماری های رایج مچ دست از جمله پیچ خوردگی یا تاندونیت مؤثر خواهند بود.
اگر متوجه شدید که علائم با وجود درمان مناسب همچنان ادامه دارند بهتر است درباره اقدامات بعدی با پزشک صحبت کنید.
جراحی یک گزینه درمانی است اما اکثر افراد تنها در صورتی که با مراحل ذکر شده در بالا بهبود نیابند این روش را انتخاب می کنند.
سوالات متداول
هنگام چرخاندن دست چه چیزی باعث درد در قسمت بیرونی مچ دست می شود؟
شرایطی وجود دارد که باعث می‌شود زمانی که مچ دست را می چرخانید در قسمت بیرونی مچ احساس درد داشته باشید.
این وضعیت درد مچ دست اولنار نامیده می شود که می تواند ناشی از آرتروز، آسیب های عصبی یا شکستگی مچ دست باشد.
مشکلات ساختاری استخوان، آسیب غضروف یا رباط ها و وجود کیست های کوچک پر از مایع از دیگر دلایل بروز این نوع درد هستند.
چرا مچ دست هنگام ورزش یا بلند کردن اجسام سنگین درد می کند؟
درد می تواند ناشی از قرار نگرفتن دست در موقعیت صحیح باشد. هنگام بلند کردن اجسام سنگین مطمئن شوید که دست و بازو را در یک راستا نگه می دارید و مچ دست را بیش از حد نمی کشید.
اگر تمرینات تحمل وزن مانند شنا روی زمین انجام می دهید زیر دست ها یک بالشتک قرار دهید. همچنین می‌توانید برای حمایت بیشتر دور مچ دست ها چسب یا نوارهای ورزشی ببندید.
چگونه می توانم بفهمم مچ دستم پیچ خورده است؟
اگر مچ دستتان رگ به رگ شده باشد احساس درد خواهید داشت. در واقع حتی اگر از مچ دست استفاده نکنید ممکن است درد داشته باشد. علائم دیگر عبارتند از:
- تورم
- کبودی
- احساس گرما
- درد هنگام لمس مچ دست
- احساس پاره شدن یا ترکیدن چیزی در مچ دست
برای تشخیص و درمان درد های مچ دست یک متخصص فیزیوتراپی می تواند به شما راهنمایی های لازم و راه کارهای درمانی را ارائه کند. برای درمان و فیزیوتراپی درد مچ دست در تهران با کلینیک فیزیوتراپی دایان تماس بگیرید.
شماره تماس های کلینیک فیزیوتراپی دایان جهت دریافت مشاوره و نوبت حضوری : 02122764555 – 02122786049 – 09128340536
