فیزیوتراپی ساق پا: آناتومی، آسیب و درمان

در این مطلب با آسیب عضلات ساق پا به خصوص عضلات نرمه ساق پا، آناتومی مربوط به آن و روش های درمان از جمله فیزیوتراپی ساق پا آشنا می شوید.

آناتومی ساق پا

اندام تحتانی بدن از ران، ساق  و کف پا تشکیل شده است.

عضلات ساق پا، ماهیچه های درشت‌نئی پیشین و عضلات نرمه ی ساق پا هستند.

ماهیچه های درشت‌نئی پیشین پا ها و انگشتان پاهایتان را بالا می برند و عضلات نرمه ی ساق پا به شما کمک می کنند که کف پایتان را پایین بکشید.

عضلات نرمه ساق پا از دو عضله به نام های عضله ی سولئوس  و عضله گاستروکنمیوس تشکیل شده است.

این دو عضله با هم ترکیب می شوند و تاندون آشیل را می سازند که به پشت استخوان پاشنه ی پا متصل می شود.

نرمه ی ساق پا اهمیت زیادی برای شما دارد، زیرا آنها اصلی ترین عاملی هستند که هنگام راه رفتن شما را به سمت جلو می رانند و همچنین هنگام دویدن امکان سرعت گرفتن را به شما می دهند. 

علاوه بر این ها حتی در هنگام ایستادن نیز این عضلات هستند که به حفظ تعادل شما کمک می کنند.

به خاطر عملکردهای فراوانی که این عضلات دارند، آسیب دیدگی آنها مورد بسیار شایعی است.

مشاوره درمان آسیب و فیزیوتراپی ساق پا

جراحت نرمه ساق پا

وقتی نرمه ی ساق پا آسیب می بیند، فیبرهای یکی از دو ماهیچه ی سولئوس  یا  گاستروکنمیوس پاره می شوند و آسیب میانه ی سر عضله ی گاستروکنمیوس شایع ترین آسیب در قسمت اتصال ماهیچه به مفصل است.

این پارگی ها می توانند بسیار دردناک باشند و قدرت راه رفتن شما را برای یک تا دو هفته محدود کنند و پس از آن طی یک دوره، ضعف همراه با درد متوسطی را تجربه خواهید کرد.

زمانی که فیزیوتراپیست در فیزیوتراپی ساق پا شما را معاینه کرد، در دوره توانبخشی  تمرین های تقویت عضلات نرمه ساق پا را انجام خواهید داد.

یک برنامه برای کشش ملایم این عضلات خواهید داشت تا به روند ترمیم این فیبرها کمک شود.

با انجام مناسب  تمرین های قدرتی و کششی عضلات ساق پا، معمولا یک جراحت در نرمه ی ساق پا پس از 6 هفته زمان بهبود می یابد.

درمان پارگی ماهیچه های ساق پا

پارگی های ماهیچه های نرمه ی ساق پا بسیار شایع هستند.  

متاسفانه، اگر بعد از یک بار پاره شدن این عضلات، بازتوانی آنها به طور مناسبی انجام نشود و سریع ورزش کردن را شروع کنید، احتمال تکرار شدن این آسیب زیاد خواهد بود.

اصولا در مورد پارگی عضلات ساق پا، سه مرحله ی توانبخشی وجود دارد که برای بازتوانی موثر این پارگی باید گذرانده شوند.

به شما توصیه می کنیم در صورت بروز آسیب های ماهیچه ساق پا با یک فیزیوتراپیست مشورت کنید تا بهترین راه کارهای درمانی از جمله راه کارهای فیزیوتراپی ساق پا را برای شما تشریح و در صورت نیاز تجویز کند.

تماس با کلینیک فیزیوتراپی دایان مشاوره رایگان آسیب های عضلانی

این مراحل عبارتند از:

فاز اول- مراقبت های اولیه پس از جراحت: فاز کاهش درد و از بین بردن التهاب

مانند اغلب جراحات بافت نرم، درمان اولیه RICE  است، یعنی  استراحت، یخ، فشرده سازی و بالا نگه داشتن.

ماهیچه های نرمه ساق پای شما یک گروه عضلانی بسیار قوی و بزرگ از سه ماهیچه  (عضله ی سولئوس  و عضله گاستروکنمیوس میانی و جانبی) هستند.

این عضلات چنان قدرت انقباض بالایی دارند که نیروی لازم برای دویدن، پریدن و جستن را برای شما فراهم می کنند. 

بعد از پارگی این عضلات، در اوایل نمی توانید بدون لنگیدن راه بروید، بنابراین عضلات شما نیاز دارند که مدتی را استراحت کنند و هیچ گونه فشاری به آنها وارد نشود.

استراتژی هایی که برای برداشتن فشار وزن از روی این ماهیچه ها استفاده می شود، میتوانند شامل استفاده از عصا یا استفاده از واکینگ بوت های پاشنه گوه ای باشند.

در این مورد لطفا نظر متخصص فیزیوتراپی را بپرسید تا به شما بگوید که چه روشی مناسب وضعیت آسیب دیدگی شماست.

فاز دو: بدست آوردن دامنه ی حرکتی کامل

در اغلب موارد پارگی ماهیچه ی نرمه ساق پا به خودی خود ترمیم می شود.

این ترمیم با استفاده از رشد بافت اثر زخم کلاژنی در روند طبیعی خود ترمیمی بدن انجام می شود.

نکته ی مهمی که باید بدانید این است که تشکیل کامل جای زخم کلاژنی حداقل 6 هفته طول می کشد.

در طی این شش هفته، بهترین شرایط به این صورت خواهد بود که سطوحی از بافت اثر زخم به طور مناسبی ایجاد شوند تا از به وجود آمدن جای زخم بد شکل و در جای بد جلوگیری شود.

بافت های اثر زخمی که به طور نامناسبی رشد کرده باشند، در صورتی که  تحت فشار بار زیاد یا سرعت زیاد قرار بگیرند، پتانسیال پارگی دوباره در آینده را به وجود می آورند.

توانبخشی در صورتی موفقیت آمیز خواهد بود که بافت های اثر زخم ترمیمی با استفاده از ماساژ و کشش های عضلانی، غلتاندن، حرکات فعال  و تحرک های نورو دینامیک  بلندتر شوند و در جهت مناسبی رشد کنند.  

چند نشانه از اینکه بافت نرم کاملا به خوبی شکل گرفته و کشیده شده است، این است که  بتوانید بدون لنگیدن راه بروید و بتوانید عضلات نرمه ی ساق پایتان را به همان اندازه ی قبل بکشید.

فاز سوم: بدست آوردن دوباره قدرت کانسنتریک ماهیچه ها

قدرت و نیروی عضلات نرمه ی ساق پا باید به تدریج بیشتر شود.

روند بدست آوردن نیرو باید با تمرین هایی شروع شود که فشار وزن را بر این عضلات وارد نکنند و بعد از آن با پیشرفت قدرت بدنی کم کم تمرین هایی انجام می شود که این عضلات را تحت  فشار وزن تان قرار می دهند تا این عضلات بتوانند در نهایت به طور کامل وزن تان را تحمل کنند.

پس از آن، در نهایت تمرین های مقاومتی با وزنه انجام می شود.

چند روز استراحت و ورزش نکردن تاثیر چشمگیری بر بازیابی قدرت عمومی ماهیچه ها دارد.

اگر قرار باشد که به خاطر پارگی عضلات نرمه ی ساق پایتان چند هفته ای ورزش را کنار بگذارید و روی نیمکت بنشینید.

علاوه بر استراحت ممکن است نیاز داشته باشید که هم ماهیچه های  پاهایتان ازجمله ماهیچه های ران و ماهیچه های سرینی و هم ماهیچه های قسمت پایین میان تنه یتان را تقویت کنید.

برای درمان و توانبخشی، فیزیوتراپی ساق پا یکی از بهترین روش های درمانی است که در آن با استفاده از تجهیزات پیشرفته از جمله الکتروتراپی، لیزردرمانی و فیزیوتراپی ورزشی آسیب های شما بهبود پیدا می کند.

لطفا از فیزیوتراپیست تان بخواهید که در این مورد راهنمایی تان کنند.

فاز چهارم: بازیابی قدرت اکسنتریک ماهیچه ها

ماهیچه های نرمه ی ساق پا در دو جهت کارایی دارند.

آنها بدن شما را به سمت بالاهل می دهند (کانسنتریک) و در پایین آمدن کنترل می کنند (اکسنتریک).

محققان می گویند اغلب پارگی های ماهیچه های نرمه ی ساق پا طی مراحل طولانی کردن کنترل شده ی بافت های ترمیمی  یا مرحله ی اکسنتریک رخ می دهند.

دوره ی توانبخشی باید شامل یک برنامه ی تمرینی اکسنتریک در مرحله ی آماده سازی برای بازشگشت به ورزش باشد تا ورزشکار سرعت قبلی ر و تمام توانایی های خود برای انجام فعالیت های کاربردی یا خاص یک ورزش را بدست آورد.

فیزیوتراپیست شما در تجویز تمرین ها متخصص است و می تواند شما را در مورد یک برنامه ی تقویتی اکسنتریک برای بهبودی عضلات نرمه ساق پایتان طوری راهنمایی کند که مناسب جراحت شما باشد.

فاز پنجم: بازیابی سرعت، قدرت، حس عمقی و چابکی

اغلب جراحت ها در نرمه ی ساق پا طی انجام فعالیت هایی رخ می دهند که نیاز به سرعت بالایی دارند.

این فعالیت ها فشار های زیادی را بر ساختارهای انقباضی و غیر انقباضی ماهیچه های نرمه ی ساق پا وارد  می کنند.

فیزیوتراپیست شما بهترین استراتژی پیشگیری کننده ای که می توانید برای جلوگیری از پارگی دوباره ی این عضلات به کار بگیرید را به شما آموزش خواهد داد.

بسته به نوع احتیاجات یک ورزش خاص یا یک سبک زندگی خاص، فیزیوتراپیست شما تمرین ها و فعالیت هایی را به شما آموزش می دهد که هدف شان افزایش سرعت، چابکی، حس عمقی و قدرت شماست تا طوری آمادگی پیدا کنید که احتمال اینکه دوباره هنگام انجام تمرین های ورزشی خاص مجروح شوید، کم شود.

فاز ششم: بازگشت به ورزش

ورزش ها متفاوت هستند.

بسته به ورزشی که انتخاب می کنید، فیزیوتراپیست مشخص خواهد کرد که آن ورزش به چه توانایی های فیزیکی ای احتیاج دارد و تمرین های مرتبط با آنها را در برنامه ی تمرینی که برای بازگشت شما به ورزش تنظیم شده است، می گنجاند.

برنامه ی تمرینی پیشرفته یتان که  شامل تمرین های عصبی عضلانی است، این شانس را برای شما  افزایش می دهند که بتوانید بی خطر و بدون اینکه دوباره مجروح شوید به ورزش بازگردید.

فیزیوتراپیست شما درباره ی اهداف مشخصی که دارید، چارچوب های زمانی برای دوره ی توانبخشی و زمان بندی تمرین هایتان  با شما صحبت خواهد کرد تا بتواند دوره ی درمانی را طوری تنظیم کند که بازتوانی ماهیچه های پاره شده در نرمه ی ساق پا بهترین نتیجه را داشته باشد و بتوانید بدون هیچ مشکلی به ورزش بازگردید.

بهترین نتیجه وقتی حاصل می شود که بتوانید بیشترین سرعت تان، بیشترین قدرت تان و بیشترین چابکی و عملکردتان را اجرا کنید، به اضافه ی اینکه یک برنامه ی توانبخشی دقیق خطر دوباره آسیب دیدن را برای شما حداقل می کند.

نتیجه گیری آسیب و درمان ساق پا

در حالی که درجه ی پارگی عضلات نرمه ی ساق پای شما مشخص می کند که مدت زمان دوره ی توانبخشی شما می تواند چند روز، چند هفته یا چند ماه باشد، نمی توان مشخص کرد که  برای پیشرفت از یک مرحله به مرحله ی دیگر چه مدت زمانی نیاز است.

وضعیت شما در دوره ی توانبخشی با فاکتورهای زیادی مشخص می شود، مانند قابلیت های عملکردی شما و رشد بافت های ترمیمی.

اینها چیزهایی هستند که فیزیوتراپیست ها در طول ارزیابی های بالینی شان از شما در نظر می گیرند.

هر گونه پیشرفت شما توسط فیزیوتراپیست ملاحظه می شود. بدترین کاری که می توانید انجام دهید این است که بدون اینکه یک مرحله را به طور کامل گذرانده باشید، مرحله ی بعد را شروع کنید. 

این کار موجب می شود که دوباره از آن ناحیه آسیب ببینید و از نتیجه ی یک  دوره ی توانبخشی طولانی  نا امید شوید.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد فیزیوتراپی ساق پا با کلینیک فیزیوتراپی دایان در محدوده خیابان دولت تهران تماس بگیرید.