درد و محدودیت حرکتی در انگشتان دست میتواند تأثیر چشمگیری بر کیفیت زندگی افراد داشته باشد و انجام فعالیتهای روزمره، از کارهای ساده مانند بستن دکمه لباس گرفته تا فعالیتهای پیچیدهتر مانند تایپ کردن یا نواختن موسیقی را دشوار سازد. این مشکلات میتوانند ناشی از عوامل متعددی از جمله آرتروز، آسیبهای ورزشی، سندرم تونل کارپال، تاندونیت، بیماری دکرون، شکستگیها، دررفتگیها، آسیبهای ناشی از کار زیاد (Overuse Injuries) و یا جراحی باشند. فیزیوتراپی نقش حیاتی در کاهش درد، بهبود دامنه حرکتی، افزایش قدرت و هماهنگی انگشتان و بازگرداندن عملکرد طبیعی دست ایفا میکند. استفاده از دستگاههای فیزیوتراپی در کنار تمرینات دستی و سایر تکنیکها میتواند به تسریع روند بهبودی و افزایش اثربخشی درمان کمک کند. در این مطلب به بررسی فیزیوتراپی انگشتان دست با دستگاه، انواع دستگاهها، مزایا، کاربردها، نحوه انجام و نکات مهم میپردازیم و همچنین به معرفی کلینیک فیزیوتراپی دایان به عنوان یک مرکز تخصصی در این زمینه خواهیم پرداخت.
- 1. علل شایع درد و محدودیت حرکتی انگشتان دست
-
2.
انواع دستگاههای فیزیوتراپی مورد استفاده برای انگشتان دست
- 2.1. اولتراسوند تراپی
- 2.2. تحریک الکتریکی عصب از راه پوست (TENS)
- 2.3. لیزر تراپی (لیزر کم توان یا سرد)
- 2.4. مگنت تراپی (میدان مغناطیسی)
- 2.5. حمام پارافین
- 2.6. دستگاههای تمرین دستی و تقویتی
- 2.7. دستگاه CPM
- 2.8. یونتوفورزیس (Iontophoresis)
- 2.9. فونوفورزیس (Phonophoresis)
- 2.10. بیوفیدبک (Biofeedback)
- 3. مزایای فیزیوتراپی انگشتان دست با دستگاه
- 4. نحوه انجام فیزیوتراپی انگشتان دست با دستگاه
- 5. نکات مهم در مورد پیشگیری از مشکلات انگشتان دست
- 6. عوارض و نکات احتیاطی در فیزیوتراپی انگشتان دست با دستگاه
- 7. فیزیوتراپی انگشتان دست با دستگاه با فیزیوتراپی دایان
- 8. نتیجهگیری
علل شایع درد و محدودیت حرکتی انگشتان دست
- استئوآرتریت (آرتروز): شایعترین نوع آرتروز که مفاصل انگشتان دست، به ویژه مفاصل بین بند انگشتی دیستال (DIP) و پروگزیمال (PIP) و مفصل قاعده شست (CMC) را درگیر میکند. ساییدگی غضروف مفصلی منجر به درد، تورم، سفتی، محدودیت حرکت و تغییر شکل مفاصل میشود. در موارد پیشرفته، ممکن است گرههای استخوانی (Heberden’s nodes و Bouchard’s nodes) در مفاصل انگشتان ظاهر شوند.
- آرتریت روماتوئید: یک بیماری خودایمنی که مفاصل را ملتهب میکند و میتواند منجر به آسیب دائمی مفاصل انگشتان دست شود. این بیماری معمولاً مفاصل کوچک دست و مچ را به صورت متقارن درگیر میکند.
- سندرم تونل کارپال: فشار بر عصب مدیان در مچ دست که باعث درد، گزگز، بیحسی و ضعف در انگشتان شست، اشاره، میانی و قسمتی از انگشت حلقه میشود. این سندرم اغلب در افرادی که کارهای تکراری با دست انجام میدهند، مانند تایپیستها و کارگران خط تولید، دیده میشود.
- تاندونیت (التهاب تاندونها): التهاب تاندونهای خم کننده یا باز کننده انگشتان دست که میتواند ناشی از استفاده بیش از حد، حرکات تکراری یا آسیب باشد. بیماری دکرون (De Quervain’s tenosynovitis) نوعی تاندونیت است که تاندونهای شست را درگیر میکند و باعث درد در سمت شست مچ دست میشود.
- آسیبهای ورزشی: ضربه، پیچ خوردگی، کشیدگی، شکستگی یا دررفتگی انگشتان دست در حین ورزش یا فعالیتهای روزمره.
- بیماری دوپویترن (Dupuytren’s Contracture): ضخیم شدن و سفت شدن بافت زیر پوست کف دست که باعث خم شدن انگشتان، به خصوص انگشت حلقه و کوچک، میشود. این بیماری معمولاً به تدریج پیشرفت میکند.
- آسیبهای ناشی از کار زیاد (Overuse Injuries): حرکات تکراری و استفاده بیش از حد از دست و انگشتان میتواند منجر به آسیبهای مختلفی مانند تاندونیت، سندرم تونل کارپال و آرتروز شود.
انواع دستگاههای فیزیوتراپی مورد استفاده برای انگشتان دست
اولتراسوند تراپی
استفاده از امواج صوتی با فرکانس بالا برای ایجاد گرما در عمق بافتها و کاهش درد، التهاب، اسپاسم عضلانی و تسریع ترمیم بافتی. این روش به ویژه برای درمان تاندونیت، التهاب مفاصل، کشیدگی عضلات و کاهش چسبندگی بافتی مؤثر است.
تحریک الکتریکی عصب از راه پوست (TENS)
ارسال پالسهای الکتریکی خفیف از طریق پوست به اعصاب برای کاهش درد و تحریک عضلات. TENS میتواند به کاهش درد ناشی از آرتروز، سندرم تونل کارپال، دردهای عصبی و دردهای پس از جراحی کمک کند.
لیزر تراپی (لیزر کم توان یا سرد)
استفاده از نور لیزر با طول موج خاص برای تحریک ترمیم بافتی، کاهش التهاب و تسکین درد. لیزر تراپی میتواند در بهبود زخمها، کاهش التهاب تاندونها، کاهش درد مفاصل و بهبود گردش خون موضعی مؤثر باشد.
مگنت تراپی (میدان مغناطیسی)
استفاده از میدان مغناطیسی برای کاهش درد، التهاب، بهبود جریان خون و تسریع ترمیم بافتی. مگنت تراپی میتواند در درمان آرتروز، بهبود جوش خوردگی استخوانها، کاهش درد عضلانی و بهبود عملکرد عصبی مفید باشد.
حمام پارافین
غوطهور کردن دست در پارافین گرم برای کاهش درد، سفتی مفاصل و بهبود گردش خون. حمام پارافین به ویژه برای کاهش درد و سفتی ناشی از آرتروز و بهبود انعطافپذیری مفاصل کوچک دست مؤثر است.
دستگاههای تمرین دستی و تقویتی
شامل توپهای فشاری، گیرههای تقویتی، دستگاههای تمرین انگشتان، تختههای تمرین انگشتان، خمیرهای درمانی (Therapy Putty) و سایر وسایل که برای بهبود قدرت، دامنه حرکتی، هماهنگی و مهارتهای حرکتی ظریف دست استفاده میشوند. این تمرینات باید تحت نظر فیزیوتراپیست انجام شوند تا از آسیب دیدگی بیشتر جلوگیری شود.
دستگاه CPM
دستگاههایی که به طور مداوم و آرام مفصل را در دامنه حرکتی مشخص حرکت میدهند و برای جلوگیری از خشکی مفصل بعد از جراحی، به ویژه بعد از جراحیهای تاندون و رباط، استفاده میشوند.
یونتوفورزیس (Iontophoresis)
استفاده از جریان الکتریکی برای انتقال داروهای ضد التهاب به عمق بافتها. این روش میتواند برای کاهش التهاب و درد در تاندونیت و آرتروز مفید باشد.
فونوفورزیس (Phonophoresis)
استفاده از امواج اولتراسوند برای انتقال داروهای موضعی به عمق بافتها. این روش نیز میتواند برای کاهش التهاب و درد مورد استفاده قرار گیرد.
بیوفیدبک (Biofeedback)
استفاده از دستگاههای الکترونیکی برای نمایش فعالیت عضلات و کمک به بیمار در کنترل و تقویت عضلات ضعیف. این روش به بیمار کمک میکند تا آگاهی بیشتری از نحوه عملکرد عضلات خود پیدا کند و بتواند آنها را به طور مؤثرتری منقبض و رها کند.
مزایای فیزیوتراپی انگشتان دست با دستگاه
کاهش درد و التهاب
دستگاههای فیزیوتراپی مانند اولتراسوند، TENS، لیزر و مگنت تراپی میتوانند به طور مؤثری درد و التهاب ناشی از عوامل مختلف را کاهش دهند. به عنوان مثال، اولتراسوند با ایجاد گرما در عمق بافتها، باعث افزایش جریان خون و کاهش التهاب میشود. TENS با تحریک اعصاب، سیگنالهای درد را مسدود میکند و لیزر تراپی با تحریک ترمیم بافتی، به کاهش التهاب و درد کمک میکند.
بهبود دامنه حرکتی و انعطافپذیری
تمرینات دستی و دستگاههای CPM میتوانند به بهبود انعطافپذیری مفاصل و افزایش دامنه حرکتی انگشتان کمک کنند. تمرینات کششی و حرکتی، عضلات و تاندونها را انعطافپذیرتر میکنند و دستگاه CPM از خشکی مفصل بعد از جراحی جلوگیری میکند.
افزایش قدرت و استقامت عضلات
تمرینات تقویتی با استفاده از دستگاهها و وسایل مختلف مانند توپهای فشاری، گیرههای تقویتی، خمیرهای درمانی و وزنههای کوچک میتوانند قدرت و استقامت عضلات دست و انگشتان را بهبود بخشند. این امر به ویژه برای افرادی که دچار ضعف عضلانی ناشی از آسیب یا بیماری هستند، بسیار مهم است.
بهبود هماهنگی و مهارتهای حرکتی ظریف
تمرینات و فعالیتهای خاص میتوانند به بهبود هماهنگی بین انگشتان و مهارتهای حرکتی ظریف مانند گرفتن اشیاء کوچک، نوشتن، تایپ کردن، نواختن موسیقی و انجام کارهای دستی کمک کنند. این تمرینات شامل حرکات دقیق و کنترل شدهای هستند که به بهبود عملکرد سیستم عصبی-عضلانی کمک میکنند.
تسریع روند بهبودی پس از آسیب یا جراحی
فیزیوتراپی میتواند روند بهبودی پس از آسیبهای ورزشی، شکستگیها، دررفتگیها و جراحیهای دست و انگشتان را تسریع کند. با کاهش درد و التهاب، بهبود دامنه حرکتی و افزایش قدرت عضلات، فیزیوتراپی به بازگشت سریعتر بیمار به فعالیتهای روزمره و ورزشی کمک میکند.
کاهش وابستگی به داروهای مسکن و ضد التهاب
فیزیوتراپی با ارائه روشهای درمانی غیردارویی، میتواند به کاهش نیاز به داروهای مسکن و ضد التهاب کمک کند. این امر به ویژه برای افرادی که به دنبال روشهای درمانی طبیعیتر هستند یا نمیتوانند داروهای خاصی مصرف کنند، بسیار مهم است.
بهبود کیفیت زندگی و توانایی انجام فعالیتهای روزمره
با بهبود عملکرد دست و انگشتان، فیزیوتراپی میتواند به بهبود کیفیت زندگی افراد و توانایی آنها در انجام فعالیتهای روزمره، شغلی و تفریحی کمک کند.
نحوه انجام فیزیوتراپی انگشتان دست با دستگاه
ارزیابی
بررسی تاریخچه پزشکی، معاینه فیزیکی و ارزیابی دامنه حرکتی، قدرت، حس و عملکرد دست. در این مرحله، فیزیوتراپیست به دنبال علت اصلی مشکل، شدت آن و تأثیر آن بر زندگی بیمار است.
تمرینات دستی
تمرینات کششی، تقویتی و حرکتی برای بهبود انعطافپذیری، قدرت و هماهنگی. این تمرینات به صورت اختصاصی برای هر بیمار و با توجه به شرایط او طراحی میشوند.
استفاده از دستگاههای فیزیوتراپی
با توجه به شرایط بیمار و اهداف درمانی، از دستگاههای مناسب مانند اولتراسوند، TENS، لیزر، مگنت تراپی، حمام پارافین و دستگاههای CPM استفاده میشود.
آموزش
آموزش نحوه انجام تمرینات در منزل، نکات ارگونومیک، نحوه پیشگیری از آسیبهای بعدی و استفاده صحیح از وسایل کمکی.
نکات مهم در مورد پیشگیری از مشکلات انگشتان دست
رعایت اصول ارگونومی
رعایت اصول ارگونومی در محیط کار و زندگی، مانند تنظیم صحیح ارتفاع میز و صندلی، استفاده از کیبورد و ماوس ارگونومیک و انجام حرکات کششی منظم.
انجام حرکات کششی و تقویتی به صورت منظم
انجام حرکات کششی و تقویتی به صورت منظم میتواند به حفظ انعطافپذیری و قدرت عضلات و مفاصل دست کمک کند.
استفاده از وسایل حفاظتی
استفاده از وسایل حفاظتی در هنگام انجام فعالیتهای ورزشی و کارهای سنگین، مانند دستکشهای محافظ و مچبند.
استراحت کافی
استراحت کافی و پرهیز از استفاده بیش از حد از دست و انگشتان، به ویژه در هنگام انجام کارهای تکراری.
کنترل وزن و داشتن رژیم غذایی سالم
کنترل وزن و داشتن رژیم غذایی سالم میتواند به کاهش فشار بر مفاصل و پیشگیری از آرتروز کمک کند.
عوارض و نکات احتیاطی در فیزیوتراپی انگشتان دست با دستگاه
اگرچه فیزیوتراپی انگشتان دست با دستگاهها معمولاً ایمن است، اما در برخی موارد ممکن است عوارض جانبی جزئی مانند التهاب موقت، قرمزی پوست یا احساس سوزش در نواحی تحت درمان مشاهده شود. همچنین، استفاده نادرست یا افراطی از دستگاهها میتواند منجر به آسیب بیشتر یا بدتر شدن وضعیت فعلی بیمار شود. به ویژه افرادی که دچار مشکلاتی مانند عفونتهای پوستی، بیماریهای مزمن مانند دیابت یا بیماریهای قلبی و عروقی هستند، باید پیش از شروع درمان با دستگاهها، با پزشک خود مشورت کنند. همچنین، بیماران باید به دقت دستورالعملهای فیزیوتراپیست را دنبال کرده و از خوددرمانی یا افزایش بیش از حد تعداد جلسات درمانی خودداری کنند تا از بروز عوارض غیرضروری جلوگیری شود.
فیزیوتراپی انگشتان دست با دستگاه با فیزیوتراپی دایان
مرکز فیزیوتراپی دایان با بهرهگیری از دستگاههای پیشرفته و فیزیوتراپیستهای مجرب، آماده ارائه خدمات تخصصی فیزیوتراپی دست و انگشتان به شما عزیزان است. شما میتوانید برای دریافت مشاوره، ارزیابی و تعیین نوبت با شماره تلفنهای ۰۲۱۲۲۷۸۶۰۴۹ – ۰۹۱۲۸۳۴۰۵۳۶ تماس حاصل فرمایید.
نتیجهگیری
فیزیوتراپی انگشتان دست با استفاده از دستگاههای پیشرفته و تمرینات تخصصی، روشی مؤثر برای کاهش درد، بهبود دامنه حرکتی، افزایش قدرت و بازگرداندن عملکرد طبیعی دست است. انتخاب یک مرکز مجهز فیزیوتراپی در کنار فیزیوتراپیستهای مجرب میتواند تأثیر بسزایی در روند بهبودی داشته باشد.