آرنج تنیس بازان یا تنیس البو (Tennis Elbow) که به نام اپیکوندیلیت جانبی نیز شناخته میشود، یکی از شایعترین مشکلات عضلانی-اسکلتی در ناحیه آرنج است. این عارضه نه تنها ورزشکاران تنیس، بلکه افرادی که حرکات تکراری مچ و آرنج دارند (مانند کارمندان، نجاران، مکانیکها و حتی کاربران دائمی کامپیوتر) را نیز درگیر میکند. درد و ناراحتی ناشی از تنیس البو میتواند انجام کارهای روزمره را مختل کند و در صورت عدم درمان مناسب، منجر به مشکلات جدیتر شود. خوشبختانه، فیزیوتراپی رویکردی بسیار مؤثر برای مدیریت، درمان و پیشگیری از تشدید آرنج تنیس بازان است. در این مطلب سعی شده است اطلاعات کاملی در مورد علل، علائم، روشهای تشخیص، اهداف درمانی و تمرینات فیزیوتراپی آرنج تنیسبازان ارائه شود.
- 1. 1. آرنج تنیسبازان (تنیس البو) چیست؟
- 2. 2. دلایل ابتلا به آرنج تنیسبازان
- 3. 3. علائم و نشانههای آرنج تنیسبازان
- 4. 4. تشخیص آرنج تنیسبازان و اهمیت مراجعه به فیزیوتراپی
- 5. 5. فیزیوتراپی آرنج تنیسبازان: روشهای درمانی اصلی
- 6. 6. تمرینات خانگی برای آرنج تنیسبازان
- 7. 7. پیشگیری از آرنج تنیسبازان با فیزیوتراپی و رعایت ارگونومی
- 8. 8. فیزیوتراپی آرنج تنیسبازان در فیزیوتراپی دایان
- 9. 9. جمعبندی و نحوه تماس با فیزیوتراپی دایان
1. آرنج تنیسبازان (تنیس البو) چیست؟
آرنج تنیسبازان که از نظر علمی با نام Lateral Epicondylitis شناخته میشود، در واقع یک التهاب یا تحریک در محل اتصال تاندونهای عضلات ساعد به قسمت خارجی استخوان بازو (اپیکوندیل جانبی) است. اگرچه این آسیب در میان تنیسبازان رایج است، اما هر فردی که به صورت مکرر مچ و ساعد خود را خم و راست میکند یا درگیر حرکات تکراری دست و ساعد است، میتواند به این عارضه دچار شود.
با بروز آرنج تنیسبازان، فرد احساس درد، ضعف و گاه سوزش در ناحیه خارجی آرنج خواهد داشت. این ناراحتی میتواند در انجام فعالیتهای روزمره یا کارهای سادهای همچون برداشتن یک لیوان آب، چرخاندن دستگیره در یا تایپ طولانیمدت روی کیبورد تأثیر منفی بگذارد. هدف از فیزیوتراپی آرنج تنیسبازان، کاهش درد، تقویت عضلات ساعد و آموزش حرکات صحیح برای جلوگیری از عود مجدد این مشکل است.
2. دلایل ابتلا به آرنج تنیسبازان
برای درک بهتر نقش فیزیوتراپی آرنج تنیسبازان در درمان این عارضه، ابتدا باید بدانیم که چرا این درد و التهاب رخ میدهد. شایعترین علتها عبارتاند از:
- حرکات تکراری مچ و ساعد: تایپ مداوم، کار با ماوس، نقاشی ساختمان، نجاری، آشپزی و هر فعالیتی که در آن حرکات دست بهصورت پشت سر هم و با زاویه نامناسب انجام شود.
- تکنیک ورزشی اشتباه: در ورزشهایی مانند تنیس، اسکواش، بدمینتون و گلف، اگر ضربهزدن درست صورت نگیرد یا راکت/چوب گلف وزن و تعادل نامناسبی داشته باشد، فشار اضافی به تاندونهای ساعد وارد میشود.
- قدرت بدنی نامتعادل: ضعف یا عدم تعادل در عضلات شانه، بازو و ساعد میتواند نیروی بیشتری را به تاندونهای خارجی آرنج منتقل کند.
- سن و فرسایش بافت: معمولاً افراد ۳۰ تا ۵۰ ساله بیشتر در معرض این عارضه قرار دارند، چرا که انعطافپذیری و قدرت تاندونها با افزایش سن کاهش مییابد.
- عدم گرمکردن مناسب: شروع ناگهانی فعالیتهای ورزشی سنگین بدون گرمکردن عضلات و تاندونها، احتمال آسیب را افزایش میدهد.
3. علائم و نشانههای آرنج تنیسبازان
اگر درد و ناراحتی در سمت خارجی آرنج دارید، بهتر است به علائم زیر توجه کنید و در صورت تداوم یا شدتیافتن هر یک از آنها به فیزیوتراپیست یا پزشک متخصص مراجعه نمایید:
- درد و حساسیت در سطح خارجی آرنج: این درد ممکن است تا ساعد و حتی مچ دست گسترش یابد.
- کاهش قدرت در گرفتن اجسام: برداشتن فنجان، چرخاندن دستگیره در یا حتی نگهداشتن کیف دستی میتواند دردناک باشد.
- تشدید درد هنگام خمکردن مچ دست: بهویژه اگر در برابر مقاومت یا وزنه انجام شود.
- درد صبحگاهی: پس از بیدار شدن از خواب، ممکن است سفتی و درد خفیفی در آرنج و ساعد احساس کنید.
- احساس سوزش یا ضعف: برخی از بیماران از مورمور شدن خفیف یا ضعف کلی در ساعد شکایت دارند.
توجه داشته باشید که هر یک از این علائم میتواند با شدت متفاوت بروز کند. در برخی افراد ممکن است درد تنیس البو، ناگهانی و در افراد دیگر، بهصورت تدریجی ظاهر شود.
4. تشخیص آرنج تنیسبازان و اهمیت مراجعه به فیزیوتراپی
تشخیص صحیح آرنج تنیسبازان معمولاً از طریق معاینه فیزیکی و گرفتن شرح حال کامل از بیمار انجام میشود. انجام تستهای بالینی مانند Cozen’s Test یا Mill’s Test به پزشک یا فیزیوتراپیست در تشخیص مشکل کمک میکند. در صورت نیاز، ممکن است از تصویربرداری (رادیوگرافی یا MRI) برای رد سایر مشکلات نظیر آرتریت یا آسیب عصبی استفاده شود.
چرا مراجعه به فیزیوتراپی مهم است؟
- پیشگیری از مزمن شدن درد: اگر در مراحل اولیه درمان مناسب صورت نگیرد، درد میتواند طولانیمدت و مقاوم به درمان شود.
- کاهش نیاز به جراحی: بسیاری از موارد این عارضه با اقدامات غیرجراحی نظیر فیزیوتراپی آرنج تنیسبازان، قابل مدیریت هستند.
- اصلاح عادات حرکتی: یکی از عوامل کلیدی در بروز تنیس البو، استفاده نادرست از عضلات ساعد و بازو است. فیزیوتراپیست با آموزش تکنیکهای حرکتی درست، خطر عود را کاهش میدهد.
- توانبخشی و بازگشت سریعتر به فعالیت: با یک برنامه توانبخشی منسجم، میتوانید زودتر به کار و ورزش روزانه بازگردید و کیفیت زندگی خود را بهبود دهید.
5. فیزیوتراپی آرنج تنیسبازان: روشهای درمانی اصلی
فیزیوتراپی آرنج تنیسبازان مجموعهای از متدها و تکنیکهای درمانی متنوع را در برمیگیرد که به تسکین درد، ترمیم تاندونها و تقویت عضلات ساعد و بازو کمک میکنند. مهمترین روشها عبارتاند از:
5.1. تکنیکهای دستی (Manual Therapy)
- ماساژ عمقی بافت نرم: به کاهش اسپاسم عضلات، بهبود جریان خون و کاهش التهابات کمک میکند.
- موبیلیزیشن مفصلی: هدف این تکنیک، افزایش دامنه حرکتی مفصل آرنج و مچ و بهبود روانی حرکت است.
- آزادسازی میوفاشیال: برای از بینبردن چسبندگیهای بافتی و تسهیل حرکت طبیعی عضلات استفاده میشود.
5.2. مدالیتههای درمانی
- اولتراسوند تراپی: با ارسال امواج صوتی، بافتهای عمقی را گرم کرده و فرایند بهبود را تسریع میکند.
- لیزر پرتوان (LLLT): با تحریک سلولهای بافت آسیبدیده، به کاهش درد و ترمیم سریعتر کمک میکند.
- شاک ویو تراپی (Shockwave Therapy): امواج شوکی باعث تحریک رگزایی، بهبود گردش خون و کاهش تنش در تاندونها میشوند.
5.3. تمرینات کششی و تقویتی
برنامهای که شامل کشش عضلات خمکننده و بازکننده مچ دست و تقویت تدریجی آنها باشد، پایه و اساس فیزیوتراپی آرنج تنیسبازان را شکل میدهد. این تمرینات باید به شکل تدریجی افزایش یابند تا از وارد شدن فشار ناگهانی بر تاندون ملتهب جلوگیری شود.
5.4. بریس و ساپورتهای تخصصی
گاهی اوقات استفاده از بریس مخصوص تنیس البو توصیه میشود. این بریسها، فشار مستقیم روی تاندون آسیبدیده را کاهش میدهند و امکان ترمیم بهتر بافت را فراهم میکنند.
5.5. اصلاح ارگونومی و آموزش
فیزیوتراپیست با مشاهدهی نحوهی کار یا ورزش شما، ایرادات احتمالی در تکنیک و فرم حرکت را شناسایی کرده و آموزشهای لازم را ارائه میدهد. علاوه بر آن، اصلاح وضعیت نشستن پشت میز، ارتفاع صندلی، نحوه گرفتن موس و کیبورد و حتی نحوه حمل ابزار کار در جلوگیری از تشدید و عود عارضه بسیار مؤثر است.
6. تمرینات خانگی برای آرنج تنیسبازان
در کنار جلسات حضوری فیزیوتراپی آرنج تنیسبازان، انجام تمرینات خانگی نیز اهمیت زیادی دارد. چند نمونه از تمرینات متداول عبارتاند از:
- کشش عضلات اکستانسور مچ
- بازوی خود را جلو آورده، کف دست رو به پایین باشد.
- با دست دیگر، انگشتان دست مقابل را به آرامی به سمت بدن بکشید تا در ساعد خارجی احساس کشش کنید.
- ۲۰ تا ۳۰ ثانیه نگه دارید و ۳ تا ۵ بار تکرار کنید.
- کشش عضلات فلکسور مچ
- بازوی خود را جلو نگه دارید، کف دست رو به بالا باشد.
- با دست مخالف، انگشتان را به آرامی به سمت پایین بکشید تا در قسمت داخلی ساعد کشش ایجاد شود.
- مانند حرکت قبل، ۲۰ تا ۳۰ ثانیه نگه دارید و چند بار تکرار کنید.
- تمرین اکستنشن مچ با وزنه سبک
- ساعد را روی یک سطح (میز یا زانوی خود) تکیه دهید.
- کف دست رو به زمین باشد و یک دمبل سبک (حداکثر ۱ کیلوگرم) در دست بگیرید.
- مچ دست را به آرامی بالا و پایین ببرید. ۱۲ تا ۱۵ تکرار در ۲ تا ۳ ست انجام دهید.
- پیچاندن حوله یا Flex-Bar
- یک حوله را رول کنید یا از میلهی فومی انعطافپذیر (Flex-Bar) استفاده کنید.
- با دو دست، حوله یا میله را در جهت مخالف بپیچانید تا عضلات ساعد درگیر شوند.
- این حرکت باعث تقویت عضلات و تاندونهای بازکننده و خمکننده مچ میشود.
- ماساژ با توپ یا فوم رول
- یک توپ تنیس یا توپ ماساژ را روی عضلات ساعد قرار داده و با فشاری ملایم، ساعد را ماساژ دهید.
- این کار به آرام کردن اسپاسم عضلات و بهبود گردش خون کمک میکند.
7. پیشگیری از آرنج تنیسبازان با فیزیوتراپی و رعایت ارگونومی
- گرمکردن صحیح: قبل از هر فعالیت ورزشی یا کاری سنگین، حتماً ۵ تا ۱۰ دقیقه عضلات و تاندونها را با حرکات کششی دینامیک گرم کنید.
- افزایش تدریجی شدت تمرین: هیچگاه بهیکباره حجم تمرینات یا شدت حرکات را بالا نبرید.
- تقویت عمومی عضلات بازو و شانه: وقتی کل زنجیره عضلانی (شانه، بازو، ساعد) قوی باشد، فشار کمتری به تاندونهای آرنج وارد میشود.
- رعایت اصول ارگونومی: ارتفاع صندلی و میز، نحوه نگهداشتن ماوس و کیبورد، یا اندازه راکت ورزش خود را با مشورت یک متخصص بررسی کنید.
- استفاده از بریس در مراحل ابتدایی: در صورتی که مستعد تنیس البو هستید یا نشانههای اولیه این عارضه را احساس میکنید، استفادهی موقت از بریس میتواند فشار وارده به تاندونها را کاهش دهد.
8. فیزیوتراپی آرنج تنیسبازان در فیزیوتراپی دایان
فیزیوتراپی دایان با بهرهمندی از کادری مجرب و استفاده از روشهای پیشرفته، در راستای تشخیص و درمان تخصصی آرنج تنیسبازان فعالیت میکند. این مرکز با ارزیابی دقیق میزان آسیب و در نظر گرفتن فعالیت شغلی یا ورزشی، یک برنامه منحصربهفرد فیزیوتراپی آرنج تنیسبازان را برای هر بیمار طراحی میکند.
ویژگیهای فیزیوتراپی دایان:
- کادر حرفهای: فیزیوتراپیستهای باتجربه و آشنا به جدیدترین متدهای درمانی.
- دستگاههای فیزیوتراپی پیشرفته: از جمله شاک ویو، مگنت، لیزر پرتوان و … برای تسریع روند بهبود.
- برنامه اختصاصی: متناسب با نیازهای حرکتی و سطح فعالیت فرد.
- آموزش مداوم: ارائه تمرینات خانگی و توصیههای ارگونومیک برای پیشگیری از عود دوباره مشکل.
9. جمعبندی و نحوه تماس با فیزیوتراپی دایان
فیزیوتراپی آرنج تنیسبازان (تنیس البو) راهکاری مؤثر و علمی برای کنترل درد، کاهش التهاب و بازگرداندن عملکرد طبیعی ساعد و آرنج است. با توجه به این که بسیاری از فعالیتهای روزمره ما به حرکات مچ و ساعد وابسته است، نادیدهگرفتن درد و تاخیر در درمان میتواند عواقب ناخوشایندی داشته باشد. در مقابل، تشخیص سریع و بهرهگیری از متدهای فیزیوتراپی نظیر تمرینات کششی و تقویتی، تکنیکهای دستی، مدالیتههایی مانند شاک ویو و اصلاح ارگونومی، به شما کمک میکند تا مجدداً به فعالیتهای عادی و ورزش مورد علاقهتان بازگردید.
اگر در جستجوی یک مرکز معتبر برای فیزیوتراپی آرنج تنیسبازان هستید، فیزیوتراپی دایان در خدمت شماست. تیم متخصص ما با ارائه برنامههای اختصاصی و استفاده از تجهیزات بهروز، درد آرنج شما را در کمترین زمان ممکن مدیریت کرده و عملکرد ساعد را به حالت طبیعی بازمیگرداند.
برای مشاوره یا دریافت نوبت، میتوانید با شماره زیر تماس بگیرید:
۰۲۱۲۲۷۸۶۰۴۹ – ۰۹۱۲۸۳۴۰۵۳۶
با ما در تماس باشید تا قدم به قدم در کنار شما باشیم تا در کوتاهترین زمان ممکن از درد و محدودیت حرکتی آرنج خلاص شوید و به فعالیتهای روزمره و ورزشی خود بازگردید.