میوپاتی اصطلاح کلی برای اشاره به بیماری هایی است که بر عضلات متصل به استخوان ها (عضلات اسکلتی) تأثیر می گذارند.
میوپاتی گاهی ارثی بوده و یا در مراحل بعدی زندگی (اکتسابی) ایجاد می شود. افراد مبتلا به میوپاتی در انجام فعالیت های روزمره زندگی مانند حمام کردن، شانه کردن موها یا بلند شدن از روی صندلی مشکل دارند.
میوپاتی چیست؟
میوپاتی به بیماری هایی که بر عضلات اسکلتی (عضلاتی که به استخوان ها متصل می شوند) تأثیر می گذارند، اشاره دارد. این بیماری ها به فیبرهای عضلانی حمله کرده و عضلات را ضعیف می کنند.
انواع میوپاتی
این بیماری با توجه به علت ابتلا به بیماری دسته بندی شده و اساسا به دو گروه تقسیم می شود: ارثی و اکتسابی.
میوپاتی ارثی
این بیماری ارثی بیماری هایی هستند که با آن ها متولد می شوید و معمولا از به ارث بردن یک جهش ژنی غیر طبیعی از والدین مبتلا به بیماری به وجود می آیند.
انواع ارثی میوپاتی عبارتند از:
مادرزادی
علائم میوپاتی مادرزادی معمولا از زمان تولد یا در اوایل کودکی شروع شده و گاهی نیز تا سن نوجوانی یا حتی بعد از آن در بزرگسالی ظاهر نمی شود.
میوپاتی های مادرزادی در مقایسه با سایر انواع ارثی بیماری تا حدودی منحصر به فرد هستند؛ زیرا ضعف معمولا تمام عضلات (نه فقط عضلات پروگزیمال نزدیک به مرکز بدن) را تحت تأثیر قرار داده و پیشرونده نیست.
میتوکندریایی
میوپاتی میتوکندریایی ناشی از نقص در میتوکندری یا بخش تولید کننده انرژی سلول ها است.
این بیماری منجر به ضعف عضلانی شده اما علائم دیگری نیز دارد، چراکه اختلال در میتوکندری معمولا بر سایر اندام ها مانند قلب، مغز و دستگاه گوارش نیز تأثیر می گذارد. بیماری های این گروه ناشی از جهش های ژنی با یا بدون سابقه خانوادگی هستند.
متابولیک
علت ابتلا به میوپاتی متابولیک نقص در ژن هایی است که کد آنزیم های مورد نیاز برای عملکرد و حرکت طبیعی عضلات را مشخص می کنند.
عدم توانایی در انجام فعالیت های ورزشی، دردهای عضلانی در شانه ها و ران ها پس از فعالیت و یا رابدومیولیز غیر آسیب زا (شرایط مربوط به فیبر عضلانی) از مشخصه های این بیماری هستند. میوپاتی متابولیک گاهی نیز با دوره های ضعف همراه است.
دیستروفی عضلانی
تخریب پیشرونده بافت عضلانی به دلیل وجود پروتئین های ساختاری غیر طبیعی یا ناکافی از علائم دیستروفی عضلانی است. این بیماری بازوها و پاها و همچنین برخی عضلات چشم یا صورت را در درجات مختلف درگیر می کند.
میوپاتی اکتسابی
میوپاتی اکتسابی در مراحل بعدی زندگی ایجاد شده و علت ابتلا به این بیماری سایر اختلالات پزشکی، عفونت ها، قرار گرفتن در معرض برخی داروها یا عدم تعادل الکترولیت ها و برخی عوامل دیگر است. انواع مختلف میوپاتی اکتسابی عبارتند از:
خودایمنی یا التهابی
میوپاتی خودایمنی یا التهابی نوعی بیماری است که بدن به خود حمله کرده و باعث ایجاد مشکلاتی در عملکرد عضلات می شود.
سمی
میوپاتی سمی زمانی اتفاق می افتد که یک سم یا دارو با ساختار یا عملکرد عضلات تداخل داشته باشد.
- سموم . الکل و تولوئن (بخار موجود در رنگ اسپری و سایر مواد قابل استنشاق که برخی افراد بیش از حد از آن ها استفاده می کنند).
- داروها . بازدارنده های بازرسی ایمنی (پمبرولیزوماب، نیولوماب)، کورتیکواستروئیدها (پردنیزون)، داروهای کاهش دهنده کلسترول (استاتین ها)، آمیودارون، کلشی سین، کلروکین، داروهای ضد ویروسی و مهارکننده های پروتئاز مورد استفاده در درمان عفونت HIV، امپرازول.
غدد درون ریز
میوپاتی غدد درون ریز زمانی اتفاق می افتد که هورمون ها در عملکرد عضلات اختلال ایجاد کنند.
- تیروئید . کم کاری تیروئید رایج تر است، اما افزایش تیروئید (پرکاری تیروئید) نیز می تواند مشکل ساز باشد.
- پاراتیروئید . پرکاری پاراتیروئید منجر به افزایش سطح کلسیم می شود.
- آدرنال . بیماری آدیسون و سندرم کوشینگ
بیشتر بخوانید : دلیل احساس ضعف عضلانی و ماهیچه ها چیست؟
عفونی
میوپاتی عفونی به دلیل وجود عفونت هایی رخ می دهد که بر عملکرد عضلات تأثیر می گذارند. این عفونت ها عبارتند از:
- عفونت های ویروسی مانند HIV، آنفولانزا، اپشتین بار
- پیومیوزیت باکتریایی
- بیماری لایم
- عفونت های انگلی مانند تریشینوز، توکسوپلاسموز، سیستی سرکوزیس
- عفونت های قارچی مانند کاندیدا و کوکسیدیومایکوزیس
عدم تعادل الکترولیت
سطح بالا یا پایین الکترولیت های زیر در عملکرد عضلات اختلال ایجاد می کند:
- پتاسیم . هیپوکالمی (کم)، هیپرکالمی (بالا).
- منیزیم . هیپرمنیزیمی (بالا).
میوپاتی بیماری بحرانی
میوپاتی بیماری بحرانی یک بیماری مربوط به اندام و عضلاتی است که به تنفس کمک می کنند (عضلات تنفسی).
این بیماری زمانی که در بخش مراقبت های ویژه هستید به وجود آمده و تا حدی به دلیل ماندن در تختخواب برای مدت طولانی (بی حرکتی طولانی) و یا مصرف داروهایی مانند شل کننده های عضلانی، کورتیکواستروئیدها یا آرام بخش ها در طول مراقبت ایجاد می شود.
بیشتر بخوانید : فیزیوتراپی آسیب های اسکلتی عضلانی
چه کسانی به میوپاتی مبتلا می شوند و این بیماری چقدر رایج است؟
هر شخصی ممکن است به میوپاتی مبتلا شود. عواملی که خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می دهند عبارتند از:
- داشتن سابقه خانوادگی میوپاتی . این مورد احتمال به ارث بردن ژن غیر طبیعی که منجر به بیماری های عضلانی می شود را افزایش می دهد.
- افراد مرد تعیین شده در بدو تولد . برخی از میوپاتی ها بر روی کروموزوم X حمل شده و در واقع مردان را بیشتر از زنان مبتلا می کنند.
سایر اشکال ارثی میوپاتی که روی کروموزوم های دیگر حمل می شود، تمام جنس ها را به طور یکسان تحت تأثیر قرار می دهند.
- داشتن اختلال خود ایمنی، متابولیک یا غدد درون ریز .
- قرار گرفتن در معرض برخی داروها یا سموم . (برای مشاهده لیست برخی از داروهای مناسب برای میوپاتی سمی به ادامه مطلب مراجعه کنید).
میزان رایج بودن میوپاتی به نوع آن بستگی دارد. به عنوان مثال در میوپاتی های اکتسابی:
- میوپاتی های التهابی و غدد درون ریز نسبت به انواع دیگر این بیماری رایج تر بوده و در افراد زن تعیین شده در بدو تولد بیشتر از افرادی است که جنسیت آن ها مذکر تعیین شده است.
- تعداد افراد مبتلا به میوپاتی التهابی بین 9 تا 32 نفر در هر 100000 نفر است.
- در 25 تا 79 درصد از بزرگسالان مبتلا به کم کاری تیروئید اختلالات عضلانی دیده می شود. هرچند کمتر از 10 درصد این افراد به میوپاتی مبتلا هستند.
دیستروفی عضلانی رایج ترین نوع میوپاتی ارثی بوده و معمولا در مردان و افراد مرد تعیین شده در بدو تولد بیشتر دیده می شود.
- دیستروفی عضلانی دوشن و بکر با 7 نفر در هر 100000 نفر در سرتاسر جهان رایج ترین نوع میوپاتی هستند.
- اختلالات میتوکندریایی از هر 5000 نفر 1 نفر را تحت تاثیر قرار داده و بیشتر عضلات اسکلتی را درگیر می کنند. سایر اشکال ارثی میوپاتی بسیار نادر هستند.
علائم میوپاتی چیست؟
میوپاتی در اکثر موارد علائم رایجی دارد که عبارتند از:
- ضعف عضلانی معمولا در قسمت بالای بازوها، شانه ها و ران ها (رایج تر و شدیدتر)
- گرفتگی، سفتی و اسپاسم عضلات
- خستگی پس از فعالیت
- کمبود انرژی
بیشتر بخوانید : فیزیوتراپی ضعف عضلات
علائم
در اکثر میوپاتی ها علامت رایج ضعف عضلانی متقارن (بطور یکسان در هر دو طرف بدن) به خصوص در عضلات پروگزیمال دیده می شود.
عضلات پروگزیمال مانند شانه، بازو، باسن و ران نزدیک ترین عضلات به مرکز بدن هستند و اختلال در هر یک از آن ها منجر به موارد زیر می شود:
- مشکل در انجام فعالیت های روزمره مانند حمام کردن، لباس پوشیدن یا شانه کردن موها
- مشکل در بلند شدن از روی صندلی، بالا رفتن از پله ها یا انجام کارهایی مانند تعویض لامپ سقفی که نیاز به بالا بردن دست ها دارد
- گرفتگی یا اسپاسم عضلانی
- خستگی عضلانی پس از فعالیت
- تنگی نفس
عضلات دست یا پا معمولا تحت تأثیر قرار نمی گیرند و سایر علائم بسته به نوع میوپاتی متفاوت هستند.
- ضعف عضلانی که می تواند غیر پیشرونده یا پیشرونده با سرعت بسیار کم باشد.
- در برخی از اختلالات، ضعف عضلانی متناوب همراه با دوره های طبیعی قدرتمندی است.
- در کودکان اختلال آهسته در مهارت هایی که نیاز به استفاده از عضلات دارند (مانند راه رفتن، پریدن، بالا رفتن از پله ها یا گرفتن قاشق یا مداد).
- کودکانی که در طول ورزش یا فعالیت هایی مانند دنبال بازی نمی توانند با همسالان خود همگام باشند.
- مشکل در عضلاتی که بلع و گفتار را کنترل می کنند. این وضعیت منجر به خفگی و بیان غیر واضح کلمات می شود.
بیشتر بخوانید : درمان دردهای عضلانی
در صورت مشکوک بودن به میوپاتی چه اقداماتی انجام دهیم؟
ابتدا باید با پزشک مراقبت های اولیه تماس بگیرید و او را از علائمی که نگران آن ها هستید آگاه کنید. بسته به ماهیت علائم، احتمالا به متخصص مغز و اعصاب یا روماتولوژی ارجاع داده خواهید شد.
تشخیص
پزشک در مورد سوابق پزشکی و خانوادگی، داروهای تجویزی و علائم سؤالاتی پرسیده و برای بررسی پوست، رفلکس ها، قدرت عضلانی، تعادل و احساس معاینه فیزیکی انجام می دهد. آزمایشاتی که پزشک تجویز خواهد کرد عبارتند از:
- آزمایش خون:
- در برخی از موارد میوپاتی آنزیم های عضلانی مانند کراتین کیناز یا آلدولاز در نتیجه تجزیه فیبرهای عضلانی افزایش می یابند.
- سطح الکترولیت مانند سدیم، منیزیم، پتاسیم، کلسیم و فسفر.
- آزمایش بیماری های خود ایمنی مانند آنتی بادی های ضد هسته ای، فاکتور روماتوئید، سرعت رسوب و پروتئین واکنشی سی.
- آزمایش غدد درون ریز مانند هورمون تیروئید.
- الکترومیوگرافی (مطالعه هدایت عصبی)، از جمله آزمایش هدایت الکتریکی اعصاب و معاینه با سوزن برای ارزیابی نوع و درجه آسیب عضلانی.
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (ام آر آی)
- آزمایشات ژنتیکی
- بیوپسی عضلانی، که پزشک یک قطعه کوچک از بافت عضلانی را برای آزمایش برمی دارد.
میوپاتی چگونه درمان می شود؟
پزشک پس از تعیین نوع خاص میوپاتی یک برنامه درمانی متناسب با علائم ارائه می دهد. اکثر درمان ها شامل فیزیوتراپی، کاردرمانی و ورزش بوده و درمان های خاص تری بر اساس نوع میوپاتی نیز وجود دارد.
به طور کلی می توان اکثر میوپاتی های اکتسابی را به خوبی کنترل و درمان کرد و ضعف و علائم را به حداقل رساند. برخی از انواع میوپاتی ارثی را نیز می توان با روش هایی خاص درمان کرد و پیشرفت بیماری را کاهش داد.
در حال حاضر اکثر میوپاتی های ارثی درمان خاصی ندارند، اما فیزیوتراپی و ورزش می تواند به مدیریت علائم کمک کند.
میوپاتی التهابی و خود ایمنی
هدف از درمان این نوع میوپاتی کاهش التهاب و پاسخ خود ایمنی بدن بوده و اغلب از روش های زیر استفاده می شود:
- داروهای تعدیل کننده یا سرکوب کننده ایمنی مانند متوترکسات، سیکلوسپورین، تاکرولیموس، آزاتیوپرین، مایکوفنولات، ریتوکسیماب و ایمونوگلوبولین داخل وریدی یا زیر جلدی.
- کورتیکواستروئیدها مانند پردنیزون یا متیل پردنیزولون.
میوپاتی ارثی و ژنتیکی
اکثر میوپاتی های ارثی و ژنتیکی درمان خاصی نداشته و هدف بطور کلی کنترل علائم با ارائه روش های درمانی مختلف است. چندین آزمایش بالینی در زمینه های مختلف درمانی و ژن تراپی در حال انجام است.
دیستروفی عضلانی دوشن و بیماری پمپ اختلالاتی هستند که با مصرف برخی داروهای خاص درمان می شوند.
بیشتر بخوانید : درمان دیستروفی عضلانی با فیزیوتراپی
سایر انواع میوپاتی اکتسابی
پزشکان انواع اکتسابی میوپاتی از جمله میوپاتی غدد درون ریز، سمی و عفونی را با درمان مشکلات زمینه ای که منجر به بروز بیماری می شوند مدیریت می کنند.
میوپاتی های سمی با از بین بردن عامل ابتلا به بیماری (برای مثال الکل یا تولوئن) یا دارو (به عنوان مثال استاتین ها) درمان می شوند.
علائم عضلانی ناشی از عفونت های باکتریایی، ویروس ها یا سایر ارگانیسم های عفونی با درمان مستقیم عفونت با استفاده از آنتی بیوتیک ها بهبود می یابند.
چگونه از خود مراقبت کنیم؟
اگرچه میوپاتی یک بیماری طولانی مدت (مزمن) است، در صورت ابتلا به نوع ارثی و یا اکتسابی این بیماری می توانید اقداماتی برای بهبود سلامت و کنترل بیماری انجام دهید. این اقدامات شامل موارد زیر هستند:
- یک رژیم غذایی سالم و متعادل پر از انواع میوه ها و سبزیجات داشته باشید.
- با انجام ورزش های ملایم قلبی عروقی فعال بمانید. بسته به نوع میوپاتی گاهی توصیه می شود از وزنه برداری خودداری کنید و لازم است قبل از شروع هر نوع برنامه ورزشی با پزشک مشورت کنید.
- وزن سالم داشته باشید.
- در صورت وجود راش های درماتومیوزیت از پوست خود در برابر نور خورشید که می تواند علائم را بدتر کند محافظت کنید.
در صورت امکان از لباس های پوشیده و کلاه استفاده کرده و قبل از بیرون رفتن حتما از کرم ضد آفتاب با فاکتور محافظ در برابر آفتاب (اس پی اف) حداقل 30 استفاده کنید.
- اگر در بلع مشکل دارید، غذاهای نرم یا نیمه جامد بخورید یا غذاها را پوره کنید. اگر نمی توانید از تختخواب خارج شوید غذا را نشسته روی تخت بخورید.
- تمام داروها را طبق دستور پزشک مصرف کنید.
- در صورت توصیه در برنامه های درمانی فیزیکی، شغلی یا گفتاری شرکت کنید.
سخن نهایی
از آنجایی که میوپاتی انواع مختلفی دارد، پزشک باید برای رفع علائم یک روش درمانی خاص ارائه دهد. بنابراین مهم است که دستورالعمل های پزشک را به دقت دنبال کنید.
همچنین مراقب بدن خود باشید و هر گونه تغییر در بیماری و شدت علائم را یادداشت کنید.
در فواصل زمانی منظم و برنامه ریزی شده (یا زودتر، در صورت مشاهده تغییر در علائم) به پزشک مراجعه کنید تا هنگام بروز علائم بتوان سریعا در برنامه درمانی تغییرات لازم را ایجاد کرد.
میوپاتی عارضه ای است که فرد به صورت ارثی و یا اکتسابی به آن مبتلا می شود. این بیماری می توانند در فعالیت های روزمره فرد مشکلاتی را به وجود بیاورد که باید قبل از وخیم شدن حال بیمار به متخصص مراجعه کند.
میوپاتی عارضه ای است که فرد به صورت ارثی و یا اکتسابی به آن مبتلا می شود. این بیماری می تواند در فعالیت های روزمره فرد مشکلاتی را به وجود بیاورد که باید قبل از وخیم شدن حال بیمار به پزشک متخصص مراجعه کند. برای تشخیص و درمان میوپاتی در تهران به کلینیک تخصصی فیزیوتراپی دایان مراجعه کنید.
شماره تماس های کلینیک فیزیوتراپی دایان جهت دریافت نوبت حضوری : 02122786049 – 09128340536
