عضلات چهارسر ران گروهی متشکل از چهار عضله هستند که قسمت جلویی و کناری لگن را پوشانده و عملکرد اصلی آن ها ثابت نگه داشتن زانو و کمک به صاف کردن آن است.
عضلات چهارسر ران یکی از بزرگ ترین و قوی ترین عضلات بدن هستند و نیروی مورد نیاز برای دویدن، پریدن و انجام اکثر حرکات پایین تنه را فراهم می کنند.
از درد و کوفتگی بدن خسته شدی؟
تماس بگیر و وقت معاینه یا فیزیوتراپی تنظیم کن!
این عضلات با توجه به میزان فشاری که به آن ها وارد می شود مستعد آسیب هستند.
در این مقاله درباره آناتومی و عملکرد عضلات چهارسر ران و همچنین برخی از رایج ترین آسیب هایی که این عضلات را تحت تاثیر قرار می دهند، همراه با نحوه درمان آسیب ها توضیح داده شده است.
آناتومی عضلات چهارسر ران
عضله چهارسر ران در زبان لاتین به معنای “چهار عضله سر استخوان فمور” است. این نام بر اساس چهار عضله مجزا در هر یک از ران ها که جلو و کناره های استخوان فمور (استخوان ران) را می پوشانند انتخاب شده است.
هر کدام از این عضلات بصورت جداگانه عبارتند از:
- واستوس اینترمدیوس
- واستوس مدیالیس
- واستوس لترالیس
- رکتوس فموریس
محل قرارگیری
رکتوس فموریس در وسط ران قرار گرفته و بخش زیادی از سه عضله دیگر را پوشانده است. رکتوس فموریس سطحی ترین عضله چهارسر ران بوده و به این معناست که نزدیک ترین عضله به سطح پوست است.
این عضله از قسمت بالای استخوان ایلیوم (استخوان لگن) شروع شده و به سمت پایین ران کشیده می شود، اما سایر عضلات هر کدام از قسمت های مختلف استخوان ران شروع می شوند.
واستوس لترالیس در قسمت بیرونی ران قرار داشته و بزرگ ترین و قوی ترین عضله چهارسر ران است. واستوس مدیالیس در قسمت داخلی ران قرار گرفته و کوچک ترین عضله چهارسر ران است.
واستوس اینترمدیوس میان عضلات واستوس لترالیس و واستوس مدیالیس قرار داشته وعمیق ترین عضله است که به طور کامل توسط عضله رکتوس فموریس پوشانده شده است.
هر چهار عضله درست بالای استخوان پاتلا (کاسه زانو) به یکدیگر رسیده و از طریق تاندون چهارسر ران به سر استخوان پاتلا متصل می شوند.
تاندون چهارسر ران در قسمت انتهایی استخوان پاتلا به تاندون کشکک رسیده و کاسه زانو را به توبروزیته تیبیا، ساختار استخوانی جلوی زانو که به عنوان اهرم زانو عمل می کند متصل خواهد کرد.
بیشتر بخوانید : فیزیوتراپی برای گیرافتادگی مفصل ران
ساختار عضلات چهارسر ران
عضلات چهارسر ران نیز مانند تمام عضلات بدن از فیبرهای عضلانی محکم ساخته شده اند.
فیبرهای عضلانی خود از پروتئین ساخته شده و این توضیح می دهد که چرا بدنسازان و ورزشکاران پروتئین بیشتری برای ساخت و حفظ عضلات خود مصرف می کنند. فیبرهای عضلانی را می توان به دو نوع تقسیم کرد:
- فیبر کند انقباض . انرژی را به آرامی و پیوسته سوزانده و می توانید برای مدت طولانی بایستید، راه بروید و سایر فعالیت های کم شدت را انجام دهید.
- فیبر تند انقباض . انرژی زیاد مورد نیاز برای انجام حرکات شدیدی مانند دوی سرعت و پریدن را فراهم کرده و در نتیجه سریع تر خسته می شود.
در عضلات چهارسر تمام افراد ترکیبی از فیبرهای کند و تند انقباض وجود دارد. اما برخی افراد به طور طبیعی از یکی از این فیبرها مقدار بیشتری دارند.
به عنوان مثال یک دونده فیبرهای عضلانی تند انقباض بیشتری در عضلات چهار سر ران دارد، در حالی که یک دونده استقامتی حرفه ای فیبرهای عضلانی کند انقباض بیشتری دارد.
امکان تولید بیشتر یک نوع فیبر خاص با آموزش هدفمند وجود دارد. حدود دو سوم فیبرهایی که عضله واستوس لترالیس را تشکیل می دهند تند انقباض هستند، که مشخص می شود چرا این عضله قوی ترین عضله چهارسر است.
از نظر عملی، اگر بخواهید این عضله را تقویت کنید باید تمرینات انفجاری بیشتری مانند دوی سرعت و پرش اسکات انجام دهید.
عملکرد
اگر روی یک صندلی بنشینید و چند بار زانو را صاف کنید، حرکت عضلات چهارسر را در قسمت جلوی ران مشاهده و احساس خواهید کرد.
انقباض این عضلات، پا را در قسمت مفصل زانو صاف کرده و به شما امکان می دهد بدوید، راه بروید، بپرید، از پله ها بالا بروید، از حالت نشسته بایستید و بسیاری حرکات دیگر انجام دهید.
از آنجایی که عضله چهارسر ران روی کاسه زانو قرار گرفته است به حفظ زانو در شیاری در انتهای استخوان ران کمک می کند.
مسئولیت تمام عضلات چهارسر ران ثابت نگه داشتن زانو در محل صحیح است. رکتوس فموریس تنها عضله ای است که از مفصل ران گذشته و می تواند به خم شدن لگن به سمت بالا کمک کند.
واستوس مدیالیس به ویژه برای تثبیت مفصل زانو و کنترل نحوه حرکت کشکک مهم است. اگر این عضله ضعیف باشد یا به درستی کار نکند، کشکک بر روی شیار ساییده می شود.
این ساییدگی با گذشت زمان به غضروف زانو آسیب رسانده و باعث التهاب پوشش مفصل می شود.
بیشتر بخوانید : آسیب چهار سر ران ، پارگی یا کشیدگی
شرایط مرتبط
بسیاری از ورزش‌ها و فعالیت‌های بدنی فشار زیادی به عضلات چهارسر ران وارد کرده و این عضلات را مستعد آسیب می کنند. رکتوس فموریس تنها به دلیل اینکه نزدیک پوست است و سایر عضلات را می پوشاند بیشتر آسیب می بیند.
آسیب دیدگی هر یک از عضلات چهارسر ران تحرک عملکردی یا توانایی انجام وظایف روزمره را دشوار می کند.
برای مثال، شاید از دانستن این موضوع تعجب کنید که عضلات چهارسر ران به شما کمک می کنند در رختخواب حرکت کنید.
این عضلات منقبض شده و به شما اجازه می دهند در حالی که دراز کشیده اید لگن را بچرخانید و از یک طرف به طرف دیگر بغلتید.
از آنجایی که عضلات چهارسر ران کاسه زانو را در موقعیت صحیح نگه می دارند، ضعف یا آسیب دیدگی این عضلات کاسه زانو را نیز در معرض خطر آسیب دیدگی قرار می دهد.
آسیب‌هایی که بر عضلات چهارسر ران یا کاسه زانو تأثیر می گذارند عبارتند از:
کوفتگی عضله چهارسر ران : کوفتگی رایج ترین آسیب عضله چهارسر ران است و زمانی اتفاق می افتد که وارد شدن یک ضربه شدید به ران باعث پاره شدن و خونریزی عضلات شده و در نتیجه عضلات اطراف ملتهب می شوند.
کوفتگی های شدید کشش زانو را بسیار دردناک خواهند کرد.
کشیدگی عضله چهارسر ران : این آسیب زمانی اتفاق می افتد که کشیدگی بیش از حد عضله باعث پارگی فیبرهای عضلانی شود.
گاهی اوقات بجای کشیدگی از عبارت فشار نیز استفاده می شود چراکه هنگام بروز این اتفاق در قسمت جلوی ران این فشار را احساس خواهید کرد.
کشیدگی باعث درد و تورم عضله شده و در برخی موارد در عضله تحت فشار کبودی و کاهش موقت قدرت را نیز مشاهده می کنید.
اگر پارگی به اندازه کافی شدید باشد، عضله از کاسه زانو جدا شده و صاف کردن زانو غیرممکن می شود.
تاندونیت چهارسر ران : تاندونیت التهاب تاندون یا همان بافت همبندی است که عضلات را به استخوان ها متصل می کند. این وضعیت منجر به التهاب عضلات و تاندون چهارسر ران می شود.
تاندونیت آسیبی متداول در نتیجه استفاده بیش از حد است و در طول زمان به دلیل وارد شدن فشار زیاد به مفاصل زانو و یا عضلات چهارسر ایجاد می شود.
این مشکل باعث درد و تورم قسمت بالایی کاسه زانو شده و با حرکت دادن زانو بدتر می شود.
بیشتر بخوانید : تمرینات فیزیوتراپی برای تاندونیت عضله تیبیال خلفی
دررفتگی کاسه زانو : در این آسیب، عضله چهارسر از استخوان زیر کاسه زانو جدا شده و باعث می شود کاسه زانو از شیار خود خارج شود. این وضعیت تقریبا همیشه نتیجه تروما، مانند آسیب ورزشی یا افتادن است.
هنگام آسیب دیدگی احتمالا صدایی شنیده و در زانو دردی شدید احساس می کنید. زانو به سرعت متورم شده و صاف کردن مفصل بسیار دشوار (و دردناک) خواهد بود.
سندرم استرس کشککی رانی : دویدن و پریدن بیش از حد به مفصل زانو فشار مزمن وارد کرده و باعث ایجاد التهاب در زیر کاسه زانو می شود.
در صورت بروز چنین اتفاقی عضلات چهارسر نمی توانند کاسه زانو را ثابت نگه دارند و در نتیجه کاسه زانو روی شیار خود ساییده می شود.
این آسیب مزمن و استفاده بیش از حد منجر به درد و تورم در جلوی زانو و زیر کاسه زانو شده و علائم هنگام بالا رفتن از پله ها یا سرازیری بدتر می شود.
سندرم باند ایلیوتیبیال : باند ایلیوتیبیال یک تاندون بلند است که از قسمت بیرونی ران و استخوان لگن تا استخوان ساق پا کشیده شده است.
در این وضعیت تاندون به استخوان های لگن یا زانو ساییده شده و باعث بروز درد و التهاب در قسمت خارجی زانو می شود.
به طور ویژه اگر عضلات چهارسر سفت یا ضعیف باشد و یا عضلات همسترینگ ضعیف تر از عضلات چهارسر باشند این اتفاق می افتد. خم کردن بیش از حد زانو، برای مثال هنگام دویدن یا دوچرخه سواری منجر به این وضعیت می شود.
پارزی و فلج عضله چهارسر ران : پارزی (ضعف عضلانی) یا فلج (از دست دادن کامل عملکرد عضلانی) معمولا به دلیل آسیب نخاعی یا سکته مغزی رخ می دهد.
فشردگی عصب در قسمت تحتانی ستون فقرات، مانند مهره L3 نیز گاهی منجر به فلج عضله چهارسر ران و در نتیجه بی ثباتی و ناتوانی شدید در زانو می شود.
سندرم کمپارتمان : این وضعیت نادر، دردناک و احتمالا مرگبار بیشتر در اثر آسیب های ورزشی ایجاد می شود.
در سندرم کمپارتمان عضله چهارسر ران و یا عروق ساعت ها پس از ضربه مستقیم به ران دچار آسیب و کوفتگی می شوند.
با افزایش فشار در عضلات چهارسر، جریان خون محدود شده و عضله و عصب دچار آسیب می شوند. آسیب دیدگی در موارد شدید غیر قابل درمان خواهد بود.
اگر در قسمتی از ران یا زانو مشکل دارید و احساس می کنید که عضله چهار سر ران آسیب دیده است به پزشک یا متخصص فیزیوتراپی مراجعه کنید.
درمان عضلات چهارسر ران
درمان به مشکل خاصی که عضلات چهارسر ران را به خطر می اندازد بستگی دارد. روش های درمان از استراحت و تمرینات توانبخشی گرفته تا دارو و جراحی متفاوت است.
کوفتگی چهارسر ران : اکثر کوفتگی های عضلات چهارسر جزئی هستند و در عرض چند هفته به خودی خود بهبود می یابند. بهبودی کوفتگی های شدید معمولا تا شش هفته طول می کشد، اما اگر همچنان به عضله کبود شده فشار وارد کنید این زمان طولانی تر خواهد شد.
کوفتگی با روش RICE که مخفف استراحت، استفاده از یخ، کمپرس و ارتفاع و موثرترین راه برای کاهش تورم، درد و کوفتگی است درمان می شود.
کشیدگی عضله چهار سر ران : کشیدگی های خفیف و متوسط تنها در صورتی که از فعالیت های بدنی خودداری کرده و به عضلات استراحت دهید تا سه هفته بهبود می یابند.
روش RICE نیز برای کاهش درد و تورم و سرعت بخشیدن به روند بهبودی مفید خواهد بود. در صورتی که فشار شدیدتر باشد احتمالا پزشک فیزیوتراپی را توصیه می کند.
تاندونیت چهارسر ران : درمان اولیه تاندونیت شامل برنامه RICE و مصرف داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مانند ادویل (ایبوپروفن) و الیو (ناپروکسن) است.
معمولا در این وضعیت برای کاهش درد و به حداقل رساندن آسیب، فیزیوتراپی توصیه می شود. بستن کشکک زانو با نوار یا بریس درد را در طول فعالیت های روزانه کاهش می دهد.
گاهی نیز برای کمک به نگه داشتن زانو در تراز صحیح از ارتزهای سفارشی (که در کفش قرار می گیرند) استفاده می شود.
بیشتر بخوانید : فیزیوتراپی کشیدگی عضلات بین دنده ای + علائم و درمان
دررفتگی کاسه زانو : کاسه زانو در صورت دررفتگی معمولا به جای خود بازمی‌گردد. با این حال برای اطمینان بیشتر باید به پزشک مراجعه کنید.
اگر کاسه زانو خود به خود به محل صحیح بازنگردد، پزشک این کار را انجام خواهد داد. برای بررسی شکستگی یا پارگی رباط زانو تصویربرداری انجام می شود.
احتمالا علاوه بر فیزیوتراپی، یک بریس برای تثبیت زانو تجویز می شود. اگر زانو چندین بار دررفته است و یا شکستگی و پارگی رباط وجود دارد به جراحی نیاز خواهید داشت.
پس از عمل نیز لازم است در جلسات فیزیوتراپی شرکت کرده و از زانوبند استفاده کنید.
سندرم استرس کشککی رانی : درمان این بیماری با برنامه RICE شروع می شود. باید به زانو استراحت دهید و از انجام فعالیت هایی که درد را تشدید می کنند اجتناب کنید.
در صورت نیاز برای کاهش درد و تورم می توان داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی نیز مصرف کرد. معمولا برای تقویت عضلات حمایت کننده از زانو و جلوگیری از بروز مشکلات دیگر فیزیوتراپی توصیه می شود.
متخصص فیزیوتراپی یک زانوبند تجویز کرده و به شما آموزش می دهد چگونه برای کاهش درد هنگام ورزش زانوی خود را ببندید. قرار دادن ارتز در کفش نیز می تواند به ثابت نگه داشتن زانو کمک کند.
سندرم باند ایلیوتیبیال : درمان این وضعیت با استراحت دادن به زانو، خودداری از انجام فعالیت های تشدید کننده درد و قرار دادن یخ بر روی قسمت بیرونی زانو آغاز می شود.
مصرف داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی نیز به کاهش التهاب و درد کمک می کند. اگر درد شدید باشد، پزشک برای کاهش التهاب تزریق کورتیزون و در برخی موارد فیزیوتراپی را توصیه می کند.
در صورتی که سایر روش های درمانی در عرض شش ماه وضعیت را بهبود نبخشند، عمل جراحی توصیه می شود. در عمل جراحی بخشی از باند ایلیوتیبیال که به استخوان ران ساییده می شود برداشته خواهد شد.
پارزی یا فلج چهارسر ران : بهبودی از پارزی یا فلج تا حد زیادی به علت و شدت آسیب بستگی دارد. برای به حداقل رساندن اثرات فلج و بازیابی عملکرد عصب و عضلات فیزوتراپی توصیه می شود.
یک روش درمانی تحت عنوان تحریک الکتریکی عصبی عضلانی نیز وجود دارد که در آن تکانه های الکتریکی عضلات چهارسر را برای انقباض تحریک کرده و به افزایش عملکرد عضلات کمک می کند.
اغلب برای تثبیت زانو از زانوبند و ارتزهای پا استفاده می شود. استفاده از وسایل کمکی مانند عصا یا واکر نیز به افرادی که دچار فلج عضلات چهارسر هستند کمک می کند تا با خیال راحت حرکت کنند.
گاهی برای درمان آسیب مغزی لازم است جراحی اورژانسی انجام شود.
سندرم کمپارتمان : سندرم کمپارتمان حاد از طریق یک جراحی اورژانسی به نام فاشیوتومی درمان می شود. در این روش، جراح پوست و بافت های اطراف عضلات آسیب دیده را باز کرده و به سرعت فشار ایجاد شده را کاهش می دهد.
پس از جراحی برای بازیابی قدرت، انعطاف پذیری و دامنه حرکتی پا لازم است در جلسات فیزیوتراپی شرکت کنید.
همچنین باید از انجام فعالیت های فیزیکی خودداری کرده و مرتبا از برنامه RICE پیروی کنید. بهبودی کامل سندرم کمپارتمان احتمالا تا چهار ماه طول خواهد کشید.
فیزیوتراپی برای عضلات چهار سر ران شامل چه اقداماتی است؟
تمرینات اصلی فیزیوتراپی که برای کمک به بهبود عملکرد و سلامت عضلات چهارسر ران استفاده می شوند عبارتند از:
- قدرت : از آنجایی که عضلات چهارسر هم از ران و هم از زانو عبور می کنند لازم است تمریناتی برای بهبود قدرت این عضلات انجام دهید.
برخی تمرینات تقویتی ساده عضلات چهارسر ران را هدف قرار داده و تمرینات پیشرفته لگن نیز تا حد زیادی این عضلات را تقویت می کنند.
- انعطاف پذیری : تمرینات کششی آسان و مختلفی برای افزایش انعطاف پذیری عضلات چهارسر ران وجود دارد. لازم است تمرینات ملایم انجام دهید و به درد توجه داشته باشید تا با کشش اضافه به زانو آسیب بیشتر وارد نکنید.
- تعادل و حس عمقی : تمرینات تعادل و حس عمقی (آگاهی از موقعیت بدن) در ایستادن و تعادل نقشی مهم داشته و بر روی عضلات چهارسر ران متمرکز هستند.
تمرینات تعادل اولیه به جلوگیری از زمین خوردن کمک کرده و تمرینات تعادلی پیشرفته برای درمان آسیب عضلات و درد زانو مفید هستند.
متخصص فیزیوتراپی درباره بهترین تمرینات برای کمک به وضعیت خاص شما پیشنهاداتی ارائه خواهد داد. قبل از شروع هر گونه تمرین ورزشی حتما با پزشک یا متخصص فیزیوتراپی مشورت کنید.
بیشتر بخوانید : ۱۴ تمرین کششی برای درد لگن و مفصل ران (ناحیه هیپ)
خلاصه
عضلات چهارسر ران گروهی متشکل از چهار عضله هستند که در هر یک از ران ها قرار دارند.
این عضلات بسیار قوی بوده و در اکثر فعالیت های بدنی مانند دویدن، پریدن، بالا رفتن از پله ها و غیره که پایین تنه را درگیر می کنند نقشی کلیدی دارند.
از آنجایی که این عضلات به صاف شدن و تثبیت زانو کمک می کنند، آسیب دیدن یک یا تعداد بیشتری از آن ها باعث بی ثباتی کاسه زانو می شود.
بی ثباتی زانو اغلب ناشی از آسیب دیدگی عضلات چهارسر ران است، بنابراین درمان بر بازیابی قدرت این عضلات و ثبات زانو متمرکز خواهد بود.
سخن نهایی
اگر پس از یک حادثه در قسمت جلوی ران احساس درد دارید احتمالا عضله چهارسر ران دچار آسیب شده است.
صدمات وارد شده به عضلات چهارسر ران معمولا به راحتی قابل درمان هستند. کمی استراحت و انجام حرکات کششی تمام چیزی است که نیاز دارید.
آسیب دیدگی عضله چهارسر ران در برخی مواقع نیز جدی خواهد بود، بنابراین درباره آسیب قسمت جلوی ران با پزشک مشورت کنید.
سوالات متداول
چهار عضله تشکیل دهنده چهار سر ران چیست؟
عضلات چهار سر ران گروهی متشکل از چهار عضله به نام واستوس اینترمدیوس، واستوس مدیالیس، واستوس لترالیس و رکتوس فموریس هستند که جلوی ران قرار گرفته اند.
چه تمریناتی عضلات چهار سر ران را تقویت می کنند؟
هر بار هنگام صاف کردن زانوی خم شده از عضله چهار سر ران استفاده می شود. برخی از فعالیت های روزانه که برای انجام آن ها از این عضلات استفاده می شود عبارتند از: بلند شدن از روی صندلی، راه رفتن، دویدن، بالا رفتن از پله ها و لگد زدن به توپ.
اکستنشن پا، اسکات، لانژ و پرس پا تمریناتی هستند که عضلات چهار سر ران را تقویت می کنند.
چگونه عضلات چهارسر ران را کشش دهیم؟
می توان با عقب کشیدن پا به سمت باسن، عضلات چهار سر ران را کشش داد. کشش ایستاده تمرینی راحت است که می توان آن را در هر مکانی انجام داد.
روی یک پا ایستاده، زانوی پای دیگر را خم کرده و مچ پا را با دست بگیرید. پا را تا جایی که ممکن است به عقب بکشید و حدود 30 ثانیه نگه دارید. این تمرین را روی پای دیگر نیز تکرار کنید.
عضلات چهارسر ران در ثابت نگه داشتن زانو و صاف کردن آن کمک می کند و این عضلات به عنوان بزرگ ترین و قوی ترین عضلات در بدن شناخته شده اند. برای درمان مشکلات عضلات چهارسر ران به کلینیک تخصصی فیزیوتراپی دایان مراجعه کنید.
شماره تماس های کلینیک فیزیوتراپی دایان جهت دریافت نوبت حضوری فیزیوتراپی مچ دست و فیزیوتراپی در منزل : 02122786049 – 09128340536
