فیزیوتراپی دایان » روش‌های فیزیوتراپی » طب سوزنی » طب سوزنی چیست و چه فوایدی دارد؟

طب سوزنی چیست و چه فوایدی دارد؟

فیزیوتراپیست علی حیدریان
آخرین به روزرسانی در 20 فروردین 1403

طب سوزنی یک روش درمانی در طب سنتی چینی (TCM) است که ریشه آن به هزاران سال پیش باز می گردد. اساس کار آن بر این فرضیه است که مسدود شدن یا مختل شدن جریان انرژی زندگی بدن یا چی (qi) می‌تواند منجر به مشکلاتی در سلامتی شود.

از درد و کوفتگی بدن خسته شدی؟
تماس بگیر و وقت معاینه یا فیزیوتراپی تنظیم کن!

کارشناسان طب سوزنی برای بازیابی جریان چی، متعادل سازی انرژی بدن، تحریک روند بهبودی و افزایش آرام سازی، سوزن هایی که به باریکی مو هستند را وارد نقاط طب‌سوزنی در سراسر بدن می‌کنند.

طبق تئوری TCM بیش از هزار نقطه طب سوزنی در بدن وجود دارد که هر کدام بر روی یک کانال نامرئی انرژی یا مریدیان قرار گرفته است.

هر مریدیان مرتبط با یک دستگاه زیستی متفاوت است.

روش کار طب سوزنی چگونه است؟

محققان هنوز به طور کامل پی نبرده‌اند که طب سوزنی چگونه کار می کند اما چندین تئوری در این باره وجود دارد.

یکی از تئوری ها این است که طب سوزنی با تحریک آزادسازی اندورفین که ماده شیمیایی مسکن بدن است، کار می کند.

همچنین گفته می شود که طب سوزنی، سیستم عصبی خودکار (که عملکردهای بدن را کنترل می کند) را تحت تاثیر قرار می دهد و مواد شیمیایی را آزاد می‌کند که جریان و فشار خون را تنظیم می کنند، تورم را کاهش می دهند و مغز را آرام می کنند.

موارد استفاده از طب سوزنی

گفته می شود که طب سوزنی برای انواع مختلفی از بیماری ها، از جمله موارد زیر مفید است:

اضطراب
آرتروز
درد مزمن (مانندسردرد کمردرد گردن درد)
افسردگی
بی خوابی
میگرن ها
تهوع
سیاتیک
احتقان سینوس ها
استرس و اضطراب
وزوز گوش
کاهش وزن

بعضی از افراد از طب سوزنی برای افزایش باروری استفاده می کنند.

از آن همچنین برای ترک سیگار و به عنوان بخشی از درمان برای اعتیاد های دیگر استفاده می شود.

طب سوزنی زیبایی یا آرایشی که همچنین با عنوان طب سوزنی صورت نیز شناخته می شود، برای بهبود ظاهر پوست استفاده می شود.

فواید طب سوزنی

در اینجا نگاهی به بعضی از یافته‌های تحقیقات موجود در رابطه با فواید طب سوزنی می‌اندازیم.

درد پایین کمر

در گزارشی که در سال ۲۰۱۷ در ژورنال Annals of Internal Medicine منتشر شد، محققان آزمایش هایی که از قبل در مورد فواید روش های درمانی غیر دارویی (از جمله طب سوزنی) برای درد پایین کمر منتشر شده بودند را آنالیز کردند.

نویسندگان آن گزارش دریافتند که در مقایسه با روش‌های دیگر، طب سوزنی موجب کاهش شدت درد و بهتر شدن سریع عملکرد میشود.

اما در طولانی مدت تفاوت بین این روش ها کم بود یا مشخص نبود.

نویسندگان “شواهد محدودی” را یافتند که نشانگر تاثیر نسبی طب سوزنی در درمان درد حاد در پایین کمر بودند و اشاره کردند که این شواهد قوی نیستند.

میگرن ها

در یک مطالعه مروری در سال 2016 که در Cochrane Database of Systematic Reviews منتشر شد، دانشمندان 22 آزمایشی که قبلا منتشر شده بودند (و شامل 4985 شرکت کننده بودند) را بررسی کردند.

آنها در نتیجه گیری شان دریافتند که اضافه کردن طب سوزنی به درمان علائم میگرن می تواند تکرار دوره های درد را کم کند اما در مقایسه با درمان با طب سوزنی شم، میزان این تاثیراندک است.

سردردهای تنشی

در یک مطالعه مروری در سال 2016 ( که شامل ۱۲ آزمایش و ۲۳۴۹ شرکت کننده بود) نشان داده شد که طب سوزنی، در صورتی که حداقل در ۶ جلسه انجام شود، ممکن است به افرادی که مکرراً دچار سردردهای تنشی می شوند، کمک کند.

در دو مطالعه، طب سوزنی تنها در زمان شروع درد به مراقبت ها و درمان های معمولی (معمولا داروهای مسکن) اضافه شد و در مقایسه با مواردی که در آنها تنها از مراقبت‌های معمولی استفاده شده بود، تکرار سردردها کاهش پیدا کرد.

محققان میگویند، اهمیت نقاط خاص مورد استفاده در طول درمان احتمالاً کمتر از حدی است که قبلا فکر می شد و آن میزان تاثیر مطلوب ممکن است به دلیل تاثیرات وارد کردن سوزن باشد.

درد زانو

در یک تحلیل و بررسی از مطالعات منتشر شده قبلی مشخص شد که طب سوزنی عملکرد فیزیکی افرادی که به دلیل پوکی استخوان دچار درد مزمن زانو هستند را در کوتاه مدت و طولانی مدت بهبود می بخشد.

اما به نظر می‌رسد که تأثیر آن در کاهش درد تنها کوتاه مدت باشد (بیش از ۱۳ هفته).

در یک مطالعه مروری دیگر که در JAMA Surgery منتشر شد، مطالعات قبلی که در مورد روش های درمانی غیر دارویی جایگزین برای کنترل درد پس از تعویض کامل زانو انجام شده بودند، مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت و شواهدی یافت شد که نشان می دادند طب سوزنی موجب شده است که بیمار استفاده از داروهای مخدر برای تسکین درد را به تعویق بیندازد.

یک روش درمانی معمول با طب سوزنی چگونه است؟

قبل از قرار ملاقات اولیه از شما خواسته خواهد شد که سوابق پزشکی تان را آماده کنید.

متخصص طب سوزنی صحبت را با سوال کردن درباره مشکلات سلامتی، رژیم غذایی، خواب، میزان استرس و دیگر عادات سبک زندگی شروع می کند.

ممکن است از شما درباره احساسات تان، اشتهایتان، غذاهای که دوست دارید و ندارید و واکنش شما به تغییرات دمایی و تغییر فصل ها پرسیده شود.

در طول زمان ویزیت، متخصص طب سوزنی ظاهر شما را به دقت بررسی خواهد کرد و به چهره، صدا، رنگ زبان و رنگ پوست شما توجه می کند.

او نبض شما را در سه نقطه بر روی هر مچ دست، می‌گیرد و به قدرت، کیفیت و ریتم آن توجه می کند.

در طب چینی زبان و نبض بازتاب دهنده سلامت سیستم های زیستی و مریدیان هستند.

معمولاً در طب سوزنی در هر جلسه درمانی از ۶ تا ۱۵ سوزن کوچک استفاده می شود (تعداد سوزن ها شدت درمان را مشخص نمی کند)

سوزن ها اغلب ۱۰ تا ۲۰ دقیقه در آن نقاط می مانند. کارشناس طب سوزنی ممکن است برای بیشتر کردن تاثیر آنها، سوزن ها را بچرخاند.

متخصص طب سوزنی ممکن است در طول جلسه درمانی از تکنیک های بیشتری مانند موارد زیر استفاده کند:

فتیله گذاری. در این روش که با عنوان Moxa نیز شناخته می شود، چوب های گرم شده (ساخته شده از گیاهان خشک شده) در نزدیکی سوزنهای طب سوزنی نگه داشته می‌شوند تا نقاط طب سوزنی را گرم و تحریک کنند.

کاپینگ. در این روش لیوان های کوچک شیشه ای بر روی پوست گذاشته می شوند تا مکشی را ایجاد کنند. در تئوری TCM از کاپینگ برای برطرف کردن سکون و عدم جریان انرژی چی و جریان خون استفاده می شود.

گیاهان دارویی. گیاهان دارویی چینی ممکن است به صورت چای ها و کپسولها به بیمار داده شوند.

طب سوزنی الکتریکی. یک وسیله الکتریکی به دو تا چهار سوزن طب سوزنی وصل میشود و یک جریان الکتریسیته ضعیف را به آنها منتقل می کنند تا در طول درمان سوزن های طب سنتی را تحریک کند.

طب سوزنی لیزری. گفته می شود که این روش نقاط طب سوزنی را بدون استفاده از سوزن تحریک می کند.

طب سوزنی گوش که با عنوان auricular acupuncture نیز شناخته می‌شود، گاهی اوقات در طول درمان برای کاهش وزن، ترک سیگار، اعتیادها و کاهش اضطراب مورد استفاده قرار می گیرد.

اگرچه مدت زمان جلسات طب سوزنی ممکن است از چند دقیقه تا بیش از یک ساعت متفاوت باشد، اما این مدت زمان، به طور معمول ۲۰ تا ۳۰ دقیقه است.

اولین ملاقات شما ممکن است بیش از ۶۰ دقیقه طول بکشد.

پس از درمان بعضی از افراد احساس آرامش (یا حتی خواب آلودگی) می‌کنند در حالی که بعضی دیگر ممکن است احساس انرژی کنند.

اگر هرگونه علائم غیر معمول دیگری را دارید، باید با پزشک تان مشورت کنید.

آیا طب سوزنی درد دارد؟

مانند هر روش درمان دیگری، طب سوزنی نیز خطراتی را دارد. معمول ترین آنها درد و خونریزی ناشی از وارد شدن سوزن ها است.

تاثیرات منفی دیگر آن شامل قرمزی و تحریک پذیری پوست، واکنش های آلرژی، کبودی، درد، خونریزی، تهوع، سرگیجه از حال رفتن و عفونت است.

برای کاهش خطر تاثیرات منفی و جدی آن، طب سوزنی همیشه باید توسط یک درمانگر دارای مدرک و آموزش دیده که از سوزن های استریل و یکبار مصرف استفاده می کند، انجام شود.

طبق یک گزارش منتشر شده در Scientific Reports طب سوزنی می تواند موجب تاثیرات منفی جدی مانند عفونتها، جراحت رگ های خونی و اعصاب، عوارض جانبی ناشی از شکستن سوزن یا باقی ماندن قسمت هایی از سوزن در بدن، خونریزی، سوراخ شدن بعضی بافت ها، جراحت نخاع یا سیستم عصبی مرکزی یا جراحت های دیگری دربافتها و ارگانهای دیگری شود که ممکن است منجر به مرگ شوند.

سوراخ شدن غشای جنبی اطراف شش ها می تواند منجر به از کار افتادن شش ها شود.

افرادی که تفاوت آناتومی نادری به نام سوراخ جناغی یا sternal foramen (سوراخی در استخوان جناغ سینه) دارند، بیشتر در معرض خطر سوراخ شدگی شش یا قلب (پریکارد یا التهاب پرده دور قلب) هستند.

تا به حال چند مورد درباره باقی ماندن سوزن در بدن، پس از درمان گزارش شده است.

در گزارشی که در Bulletin of the World Health Organization منتشر شد، خلاصه ای از تاثیرات منفی طب سوزنی که در مطالعاتی که به زبان چینی عنوان شده بود، ارائه داده شد.

طب سوزنی ممکن است برای افرادی که دچار بیماری های خاصی هستند، مناسب نباشد.

اگر بیمار دچاراختلالات خونریزی باشد یا داروهای رقیق کننده خون مانند وارفارین (کمادین) را مصرف کند، خطر خونریزی یا کبودی افزایش پیدا می کند.

طب سوزنی نباید جایگزین درمان های استاندارد شود. کنار گذاشتن یا به تعویق انداختن استفاده از درمانهای استاندارد ممکن است عواقب جدی را به دنبال داشته باشد.