فیزیوتراپی سندرم تونل کارپال

سندرم تونل کارپال از رایج ترین آسیب های مچ دست دست است و برای افراد مبتلا علائمی همچون درد، بی حسی و ضعف عمومی در دست و مچ را به همراه خواهد داشت.

تغییرات سبک زندگی مانند آتل گرفتن مچ دست و ایجاد تغییراتی در محیط از درمان‌ های احتمالی هستند. جراحی نیز گزینه دیگری است که برای درمان تونل کارپال در نظر گرفته می شود.

سندرم تونل کارپال چیست؟

سندروم تونل کارپال یک اختلال دردناک در دست است که به دلیل وارد شدن فشار بر روی عصب میانی (عصب مدین) در مسیر عبور این عصب در تونل کارپال مچ دست ایجاد می شود.

علائم این بیماری شامل بی حسی، سوزن سوزن شدن و درد به خصوص در شب است.

در مراحل پیشرفته موجب ضعف عضلات و از بین رفتن حس سرما و گرما می شود.

هر چیزی که باعث تورم در داخل مچ شود، از جمله حرکات تکراری دست، درگیری ریشه های عصبی گردن، بارداری و آرتروز ممکن است سبب ایجاد سندرم تونل کارپال نیز بشود.

بیماری رایج سندرم تونل کارپال زمانی اتفاق می‌ افتد که فشار داخل مچ بر روی عصبی به نام مدیان افزایش می یابد و در نتیجه باعث درد، بی حسی، گزگز و ضعف دست و مچ می شود.

این عصب بجز انگشت کوچک، احساس انگشتان شست، اشاره و میانی و نیمی از انگشت حلقه را تأمین می کند.

سندرم تونل کارپال اولین بار در اواسط دهه 1800 شناخته شد و اولین عمل جراحی برای آزادسازی تونل کارپال در دهه 1930 صورت گرفت. جراحان ارتوپدی بیش از 40 سال است که به خوبی با این وضعیت آشنایی دارند.

 تونل کارپال چیست؟

تونل کارپال یک کانال یا لوله باریک در مچ دست است و همانند تونلی که ماشین از آن عبور می کند، عصب مدیان و تاندون ها نیز با گذر از این قسمت از مچ، دست و ساعد را به یکدیگر متصل می کنند.

بخش های مختلف این تونل عبارتند از:

• استخوان های کارپال : این استخوان ها کف و کناره های تونل را تشکیل داده و به شکل نیم دایره هستند.
• رباط : رباط یک بافت قوی است که تونل را ثابت نگه می دارد.

عصب مدیان و تاندون ها در داخل تونل قرار دارند.

• عصب مدیان : این عصب احساس اکثر انگشتان دست ( بجز انگشت کوچک ) را فراهم کرده و به ثبات پایه انگشت شست و اشاره کمک می کند.
• تاندون ها : این ساختارهای شبیه طناب عضلات ساعد را به استخوان های دست متصل می کنند و به انگشتان اجازه خم شدن می دهند.

 دلیل سندروم تونل کارپال چیست؟

 علائم سندرم تونل کارپال وقتی شروع می شود که فشار درون این تونل بیش از حد زیاد شود.

این مشکل منجر به فشرده شدن عصب میانی در مسیر عبور آن از این تونل کوچک می شود.

افزایش فشار در تونل کارپال وقتی اتفاق می افتد که یکی از موارد زیر اتفاق افتاده باشد:

• فضای داخل تونل کم شود؛ مانند وقتی که مچ دست بعد از یک جراحت، در رفتگی جزئی استخوان های کارپال یا شکستگی یا تنوسینوویت ورم میکند.
• وقتی محتویات این تونل (عصب میانی، رگ های خونی و تاندون ها) بزرگ می شوند.

در هر دوی این شرایط فشار روی عصب میانی (عصب مدین) بیشتر شده و منجر به بروز علائم تونل کارپال میشود.

علائم شایع دیگر سندروم تونل کارپال (CTS)

 غالبا عصب میانی در هر جایی در طول مسیر خود فشرده می شود_ نه فقط در تونل کارپال_ و علائم سندرم تونل کارپال را ایجاد می کند.

در اکثر موارد فشردگی در گردن اتفاق می افتد اما ممکن است در هر جایی در طول مسیر عبور این عصب در دست نیز اتفاق بیفتد.

این گیر افتادگی، این عصب را مستعد دچار شدن به علائم تونل کارپال می کند.

چه افرادی در معرض خطر سندرم تونل کارپال قرار دارند؟

افرادی که در فعالیت ها یا کارهای خود بطور مکرر از انگشتان دست استفاده می کنند بیشتر در خطر ابتلا به سندرم تونل کارپال قرار دارند. حرکاتی که خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می دهند عبارتند از:

• نیروی زیاد ( استفاده از چکش )
• استفاده طولانی مدت از دست
• حرکات شدید مچ دست
• لرزش

بسیاری از عوامل دیگر از جمله موارد زیر نیز در ایجاد سندرم تونل کارپال نقش دارند:

• وراثت (کوچک شدن تونل کارپال در خانواده ها دیده می شود)
• بارداری
• همودیالیز (فرآیندی که خون فیلتر می شود)
• شکستگی و دررفتگی مچ دست
• تغییر شکل دست یا مچ دست
• بیماری های آرتروز مانند آرتریت روماتوئید و نقرس
• عدم تعادل هورمون تیروئید (کم کاری تیروئید)
• دیابت
• اعتیاد به الکل
• وجود توده (تومور) در تونل کارپال
• افزایش سن
• رسوبات آمیلوئید (یک نوع پروتئین غیر طبیعی)

سندرم تونل کارپال زنان را بیشتر از مردان تحت تاثیر قرار می دهد.

 این مشکل چگونه اتفاق می افتد؟

 اعصاب سالم ذخیره ای از مایعی به نام مایع آکسوپلاسم دارند؛ مایعی که مواد مورد نیاز اعصاب را برای آن فراهم می‌کند.

به طور عادی فشاری در حدود ۷۰ میلی متر جیوه موجب حرکت آهسته این مایع در طول عصب می شود.

اگر این عصب کمی بیشتر تحت فشار قرار گیرد (مثلا توسط یکی از دیسک های برآمده گردن) جریان این مایع مختل میشود و مواد مورد نیاز عصب به آن نمیرسد و ممکن است علائم سندروم تونل کارپال ظاهر شوند.

 مهم است که محل فشردگی عصب به درستی مشخص شود.

بیماران زیادی هستند که سالها دچار این مشکل بوده اند و جراحی تونل کارپال انجام داده اند اما نتیجه مطلوبی نگرفته اند زیرا علائم تونل کارپال به خاطر فشردگی عصب در جای دیگری ایجاد شده است.

این عارضه سندروم دابل کراش نامیده می شود. (Double crash syndrome)

آیا سندرم تونل کارپال فقط برای کارمندان اداری یا کارکنان کارخانه اتفاق می افتد؟

خیر. بسیاری از افراد مبتلا به سندرم تونل کارپال کار اداری انجام نداده و یا در خط مونتاژ کار نکرده اند. این بیماری افرادی که به طور مکرر از مچ و دست خود در محل کار و بازی استفاده می کنند را تحت تأثیر قرار می دهد.

تمام افراد به سندرم تونل کارپال مبتلا می شوند، اما این بیماری قبل از 20 سالگی کمتر دیده می شود. همچنین احتمال ابتلا به سندرم تونل کارپال با افزایش سن افزایش می‌ یابد.

 عوامل احتمالی فشردگی کانال مچ دست

 علائمی که تجربه می کنید ممکن است از هر جایی در مسیر عصب میانی نشات گرفته باشد.

این منشاء مکررا نادیده گرفته می شود؛ در صورتیکه توجه به آن میتواند شما از انجام یک جراحی ناموفق نجات دهد.

قسمت پایین ستون فقرات در گردن خصوصا نواحی C6 ،C7 ،C8 و T1 باید توسط یک فیزیوتراپیست به دقت مورد معاینه قرار گیرند.

این گونه ای از سندروم دابل کراش است و احتمال وجود سندروم تونل کارپال در این بیماران زیاد است.

---

بیشتر بخوانید : سندرم تونل کوبیتال و فیزیوتراپی آن

---

 نورو دینامیک غیرطبیعی مچ دست

 اعصاب باید بتوانند آزادانه در مسیرشان بین ستون فقرات و انگشتان عبور کنند.

هرگونه اختلال در حرکت آزادانه آنها میتواند موجب علائمی مانند بافت جای زخم و سفتی عضلات شود.

فیزیوتراپیست می‌تواند نورودینامیک (ارتباط بین قسمت های مختلف سیستم عصبی و ارتباط بین اعصاب و سیستم اسکلتی عضلانی) بیمار را برای پیدا کردن هر گونه مورد غیر عادی بررسی کند.

 عوامل هورمونی

عدم تعادل هورمونی می تواند موجب تورم دستها و پاها شود. همانطور که شیوع این بیماریها درمیان میانسالان یا زنان باردار گواه این موضوع است.

قدرت دست در نگه داشتن اجسام، حرکات تکراری و لرزش های ریز

 مشاغلی که نیاز به خم شدن و چرخش مکرر مچ دست و فعالیت های کششی، استفاده از ابزارهای لرزشی و محکم نگه داشتن چیزی با دست دارند، احتمال بروز سندروم تونل کارپال را بیشتر میکند.

 علائم سندرم تونل کارپال

 افرادی که از سندرم تونل کارپال رنج می برند معمولاً علائم زیر را در دست یا انگشتانشان تجربه می کنند

• درد دست
• بی حسی با حرکت دادن مچ دست علی‌الخصوص در هنگام شب
• سوزش
• ضعف یا گرفتگی
• تصور داشتن تورم
• سوزن سوزن شدن انگشتان
• کاهش احساس در نوک انگشتان
• مشکل در استفاده از دست برای انجام کارهای معمولی مانند:
• نگه داشتن اشیاء کوچک
• گرفتن فرمان برای رانندگی
• در دست گرفتن کتاب برای مطالعه
• درد هنگام نوشتن
• استفاده از صفحه کلید یا موس کامپیوتر

این علائم معمولاً در شب تشدید می شوند و همانطور که بیماری پیشرفت می کند، قدرت دستان در نگه داشتن اجسام کمتر می شود در نهایت متوجه آتروفی عضلانی در عضلات برجستگی بزرگ کف دست (عضلات انگشت شست) و از بین رفتن عملکرد دست یا ناتوانی جزئی آن خواهید شد.

اگر وضعیت مشابهی دارید، احتمالاً دچار سندرم تونل کارپال هستید.

تکان دادن مچ دست ممکن است موقتاً علائم را کم کند.

برخی علائم از جمله موارد زیر با تشدید بیماری ثابت تر می شوند:

• احساس ضعف در دست
• ناتوانی در انجام کارهایی که نیاز به حرکات ظریف دارند ( مانند بستن دکمه های پیراهن )
• انداختن اجسام

در شدیدترین حالت بیماری، اندازه عضلات پایه شست به وضوح کوچک می شود ( آتروفی ).

تشخیص سندرم تونل کارپال

 فیزیوتراپیست یا پزشک شما عموما سندرم تونل کارپال را براساس علائمی که دارید تشخیص میدهند.

آنها از آزمایش های مختلفی استفاده می کنند مانند تست فالن، تست تینل و یا تست فلکسیون مچ/ فشردگی عصب میانی که در این نوع تست بر تونل کارپال فشار وارد می شود.

 مهم است که ناحیه پایین گردن و مفاصل بالای کمر و تحرک بافتهای عصبی- نورو دینامیک- به دقت مورد معاینه قرار بگیرند.

پزشک ابتدا علائم و سوابق پزشکی را بررسی کرده و شما را معاینه می کند. در مرحله بعد، آزمایشاتی از جمله موارد زیر انجام می شود:

• نشانه تینل : در این آزمایش، پزشک برای بررسی احساس سوزن سوزن شدن در انگشتان دست روی عصب مدیان مچ دست ضربه می زند.
• تست خمیدگی مچ دست ( تست فالن ) : بیمار آرنج ها را روی میز قرار داده و مچ دست را آزادانه به جلو حرکت می دهد.

افراد مبتلا به سندرم تونل کارپال در عرض 60 ثانیه در انگشتان دست بی حسی و احساس گزگز خواهند داشت. هر چه علائم سریع تر ظاهر شوند سندرم تونل کارپال شدیدتر خواهد بود.

• اشعه ایکس : در صورت وجود محدودیت در حرکت مچ دست یا مشاهده علائم آرتروز و تروما، تصویربرداری با اشعه ایکس از مچ دست تجویز می شود.
• الکترومیوگرافی یا تست نوار عصب و عضله : این آزمایشات میزان عملکرد عصب مدیان و حرکات عضلات را تعیین می ‌کنند.

 درمان سندرم تونل کارپال

 استراحت و آموزش بیمار

 در صورت وجود یک دلیل تشدید شونده، استراحت کردن اهمیت زیادی خواهد داشت.

آموزش و مهم است که در مورد نشانه های سندروم تونل کارپال، وضعیت بدنی ها یا فعالیت هایی که به طور بالقوه موجب این سندروم می شوند، آگاهی داشته باشید.

 بستن اسپلینت مچ در شب

 بستن مچ در شب با اسپیلنت (short cock up splint) برای جلوگیری از خم شدن مچ دست و در نتیجه جلوگیری از بروز علائم تونل کارپال مفید است.

فیزیوتراپیست شما ممکن است استفاده از یک اسپلینت را توصیه کند. در اینجا می توانید اسپیلنت های مخصوص مچی که مناسب تونل کارپال هستند را پیدا کنید.

 فیزیوتراپی سندرم تونل کارپال

 فیزیوتراپی برای اکثر افرادی که از سندرم تونل کارپال رنج می برند، از موارد خفیف گرفته تا متوسط، بسیار مفید است.

فیزیوتراپیست به موارد زیر رسیدگی می‌کند:

• موبیلیزیشن استخوان کارپال و کشش فلکسور رتیناکولوم برای باز کردن تونل کارپال
• تمرین های حرکت دهی به تاندون و عصب برای اطمینان از حرکت آزادانه عصب
• قابلیت کشش بافت های نرم و عضلات
• ستون فقرات در ناحیه گردن برای اصلاح هر گونه بروز علائم در جای دیگر یا همان سندروم های دابل کراش
• محکم نگه داشتن اجسام در دست، نیشگون گرفتن، خم کردن شست و تقویت ساعد در فازهای بعدی
• تمرین های جامع تقویتی و استقامتی ROM (دامنه حرکتی) برای بازو، مچ دست و دست
• وضعیت بدنی، هماهنگی عضلات کوچک در حرکات و تمرین های مخصوص هماهنگی عضلات دست در حرکات

درمان های تخصصی فیزیوتراپی

لیزر درمانی : ثابت شده است که لیزر درمانی با افزایش سطح انرژی بافت ها و افزایش چندین برابری سوخت و ساز بافت به کاهش التهاب و ترمیم بافت های مچ دست کمک خواهد کرد.

مگنت تراپی: مگنت تراپی با افزایش اکسیژن رسانی به حدود 200 برابر و ایجاد تعادل یونی بافت ها به درمان تنگی کانال مچ دست کمک می کند.

کینزیوتیپ : استفاده از نوارچسب های ورزش می تواند حدود 10 تا 20 درصد فشار را از روی کانال مچ دست بردارد و به استراحت مچ کمک کند.

درمان با اولتراسوندتراپی ، طب سوزنی، ماساژ و یوگا

اولتراسوند تراپی به کاهش التهاب عصب، افزایش خونرسانی و درمان سندرم تونل کارپال کمک می کند.

طب سوزنی درد تونل کارپال را کم کرده و باعث افزایش گردش خون مچ دست می شود و ماساژ هدفمند به قویتر شدن دستان افراد مبتلا به سندروم تونل کارپال کمک می کند.

ورزش های یوگایی که تمرکز آنها بر روی انعطاف پذیری بالاتنه بوده، در مقایسه با استفاده از اسپیلت های مچ، موجب میشوند که قدرت دست در نگه داشتن اجسام سریعتر بهبود پیدا کند.

---

بیشتر بخوانید : سوزن خشک چیست و چه کاربردی دارد؟

---

 ارزیابی های ارگونومیک

 اگر سندرم تونل کارپال به دلیل شغل فرد ایجاد شده باشد، یک ارزیابی آرگونومیک از محیط کار و فعالیت های کاری ممکن است مفید باشد. به علاوه اینکه با این کار می توان از بروز آسیب مجدد جلوگیری کرد.

ممکن است نیاز باشد که فعالیت ها اصلاح شوند.

دستگاه TENS

تاثیر دستگاه TENS (تحریک الکتریکی عضلات از راه پوست) در کاهش درد سندرم تونل کارپال ثابت شده است.

 جراحی تونل کارپال

 آکادمی جراحان ارتوپد آمریکا توصیه می کند که در ابتدا از درمان های محافظه کاران و فیزیوتراپی استفاده شود.

قبل از این که زیر عمل جراحی تونل کارپال بروید، مهم است که تمام عوامل احتمالی دیگر را بررسی کرده باشید.

 همانطور که قبلا اشاره شد اگر علت اصلی علائم در جای دیگری باشد، درمان سندرم تونل کارپال بعد از جراحی معمولا موقتی یا ناقص است.

 قاعده کلی این است که جراحی کارپال معمولاً پس از ۶ تا ۱۲ ماه درمان های محافظه کارانه مانند فیزیوتراپی و استفاده از اسپیلت های مچ دست انجام شود اما اگر در طی مدت کوتاهی علائم نورولوژیکی به سرعت بدتر شوند، جراحی ممکن است زودتر از آن زمان انجام شود.

 حتی اگر علائم تان در ناحیه تونل کارپال کمتر شوند، چه با اسپیلت ها و چه با جراحی، اگر عصب در جای دیگری دچار سندروم دابل کراس شده باشد، این تاثیر ممکن است موقتی باشد.

در این موارد نیز بسیار مهم است که برای تسکین علائم، کل مسیر عصب درمان شود.

 پیش بینی نحوه پیشرفت سندروم تونل کارپال

 افراد مبتلا به سندرم تونل کارپال خفیف تا متوسط می‌توانند با انجام درمان های محافظه کارانه پیش بینی خوبی از بیماری داشته باشند.

بهترین نتایج طی سه ماه اول درمان به دست می آیند.

در موارد شدید خصوصاً در مواردیکه آتروفی عضلانی در عضلات برجستگی بزرگ کف دست مشاهده میشود، احتمال بیشتری وجود دارد که برای آزادسازی تونل کارپال نیاز به جراحی باشد.

 تونل کارپال مزمن می تواند در صورت فیبروز عصبی منجر به آسیب دائمی عصب شود؛ آسیبی که به درمان‌های جراحی یا محافظه‌کارانه پاسخ نمی دهد.

 برای گرفتن توصیه های اختصاصی تر با پزشک یا فیزیوتراپیست تان مشورت کنید.

---

بیشتر بخوانید : 9 درمان خانگی برای سندرم تونل کارپال

---

پیشگیری از سندرم تونل کارپال

پیشگیری از این بیماری که به دلیل انجام فعالیت‌ های مختلف در زندگی روزمره ایجاد می شود دشوار و چالش برانگیز است.

ایجاد تغییرات در محل کار مانند نشستن صحیح و قرار دادن دست و مچ دست در موقعیت مناسب به کاهش برخی از عواملی که منجر به سندرم تونل کارپال می شوند کمک خواهد کرد. سایر روش های پیشگیری عبارتند از:

• هنگام خواب مچ دست را صاف کنید.
• زمان استفاده از ابزارها مچ دست را صاف نگه دارید.
• از خم و صاف کردن مکرر مچ دست خودداری کنید.
• از گرفتن مکرر اجسام با مچ دست خمیده اجتناب کنید.
• پس از انجام فعالیت های تکراری استراحت کنید.
• قبل و بعد از فعالیت ها تمرینات آماده سازی و کششی انجام دهید.
• بر بیماری های مرتبط با سندرم تونل کارپال نظارت داشته باشید و تحت درمان قرار گیرید.

برای استفاده از خدمات پیشرفته و تخصصی برای درمان سندرم تونل کارپال زیر نظر متخصص فیزیوتراپی در تهران، با کلینیک فیزیوتراپی دایان تماس بگیرید.

شماره تماس های کلینیک فیزیوتراپی دایان جهت دریافت نوبت حضوری فیزیوتراپی مچ دست و فیزیوتراپی در منزل : 02122786049 – 09128340536

---

بیشتر بخوانید : فیزیوتراپی مچ دست