درمان های فیزیوتراپی در درمان کایفوز یا گوژپشتی اهمیت زیادی دارند. فیزیوتراپی مخصوصا برای موارد قوزی کمر و کایفوز موضعی بسیار مفید است.
زیرا یک فیزیوتراپیست می تواند به درست شدن وضعیت بدنی و تقویت عضلات ستون فقرات کمک کند.
با این حال، درمان های فیزیوتراپی ممکن است برای بیماران مبتلا به قوز کمر و پشتی ساختاری نیز توصیه شوند، از جمله شویرمان (Scheumann) و یا ناشی از شکستگی های نخاعی.
از درد و کوفتگی بدن خسته شدی؟
تماس بگیر و وقت معاینه یا فیزیوتراپی تنظیم کن!
کایفوز چیست؟
کایفوز عبارت است از انحنای غیرطبیعی قسمت از ستون فقرات که باعث می شود کمر و پشت ستون فقرات قوس دار تر از حد معمول به نظر بیاید و همچنین دچار درد و سفتی شود.
در قسمت پایین کمر، گاهی اوقات یک قوس کمر لومبار (lumbar) وجود دارد که برعکس منحنی بالای کمر است.
از آنجا که وجود انحنا در ستون فقرات طبیعی است، مشکل اصلی این است که ما باید مشخص کنیم که قوس بیش از حد کدام است.
به طور کلی، منحنی توراسیک نرمال و عادی بین 30 تا 35 درجه است و در نتیجه قوس بیشتر از 35 درجه یک کایفوز به حساب می آید.
پشت گرد و یا کایفوز
این حالت با انحنای بیش از اندازه ی قوس کمر، بیرون آمدن استخوان کتف (شانه های گرد) که معمولا با کشیده شدن سر به جلو همراه است، شناخته می شود.
عواملی که به طور بالقوه می توانند موجب ایجاد درد شوند
- وارد شدن استرس بر رباط طولی خلفی (Posterior longitudinal ligament)
- خستگی ماهیچه‌های راست کننده ستون مهره‌ها و عضلات منقبض کننده ی شانه
- سندرم خروجی توراکس
- سندرم های دهانه رحم
اختلالات عضلانی بالقوه
کاهش انعطاف پذیری در:
- عضلات قدامی قفسه سینه (عضلات بینابئوال یا ماهیچه میان‌دنده)
- عضلات فوقانی قفسه سینه (ماهیچه سینه‌ای بزرگ و کوچک، ماهیچه پشتی بزرگ و ماهیچه دندانه‌ای پیشین)
- عضلات ستون فقرات گردن و سر که به ناحیه شانه متصل شده اند (ماهیچه بالابرنده کتف و ماهیچه ذوزنقه‌ای )
- ماهیچه های ناحیه گردنی
- کشیدگی و ضعف ماهیچه های راست کننده و منقبض کننده ی شانه (ماهیچه‌های لوزی شکل و تراپسی میانی).
وضعيت بدنی بد منجر به عدم تعادل در طول و قدرت عضلات گردن و ماهیچه های اسکلتی مفصل شانه می شود و اثر بخشی ساختارهای پايدار كننده ی پویا و منفعل مفصل شانه را كاهش می دهد.
به طور معمول با افزایش قوس کمر، استخوان کتف طولانی تر می شود و سر آن به سمت جلو می رود و مفصل شانه به سمت داخل می چرخد.
با این وضعیت بدنی، ماهیچه ی سینه‌ای کوچک، ماهیچه‌های لوزی شکل و چرخاننده های داخلی شانه سفت می شوند و چرخاننده های جانبی شانه و چرخاننده های بالایی استخوان کتف ضعیف شده و استقامت عضلانی آنها کم می شود.
دیگر تنش تثبیت کننده ای بر روی کپسول مفصلی فوقانی و رباط coracohumeral وجود ندارد یا از طرف عضلات کاف روتاتور نیروهای فشاری وارد نمی شود.
بنابراین، اثر گرانش باعث وارد شدن نیرویی بر روی استخوان بازو به طرف پایین می شود.
علائم کایفوز چیست؟
- برابر نبودن ارتفاع شانه ها
- جلو بودن سر نسبت به دیگر اعضا بدن
- تفاوت ارتفاع و وضعیت یک کتف با کتف دیگر
- قسمت فوقانی پشت بدن هنگام به جلو خم شدن بلندتر از حالت طبیعی به نظر می رسد.
علت های شایع کایفوز چیست؟
وضعیت بدنی – این مورد معمولا در افراد بلند قد دیده می شود.
وضعیت بد بدنی در مدرسه یا تنش های ذهنی و جسمی نیز می تواند منجر به وضعیت بدنی ناهنجار شود.
اگر به دلایلی، کاوپُشتی یا لوردوز کمر (lumbar lordosis) بیش از حد شود، قوس کمر جبرانی در ستون فقرات در پشت قفسه سینه به وجود می آید.
قوز کمر ممکن است ناشی از بیماری شویرمان باشد که بیماری التهاب استخوان و غضروف (osteochondritis) در مهره ها شناخته می شود.
در گروه سنی نوجوانان ممکن است به دلیل آرتروز یا روماتیسم باشد.
دسته بندی انواع قوز کمر یا گوژپشتی
- موضعی یا Postural
- شویرمان Scheumann’s – منظورقوس کمر بیش از 40 درجه
- مادرزادی: در بسیاری از موارد، دو یا چند مهره جنین به یکدیگر می چسبند. در اکثر موارد هم دلیل اتفاق مشخص نیست. با این وجود، چون برخی از موارد قوز کمر مادرزادی، ارثی است، ژنتیک نقش مهمی در ایجاد آن ایفا می کند.
- عصبی عضلانی
- میلومینگوسئل (Myelomeningocele)
- پس از سانحه
- پس از جراحی
- پس از در معرض تابش قرار گرفتن
- متابولیک
- دیسپلازیای اسکلتی (Skeletal dysplasias)
- بیماری کلاژن
- تومور
- التهاب
- افزایش قطر مهره های قدامی / خلفی
قوز کمر می تواند خود را به صورت بخشی از علائم تعدادی از بیماری های عمومی نشان دهد.
کودکان مبتلا به سندرم میلودیسپلاستیک (myelodysplasia) پیشرفته معمولا به علت نبود ساختارهای خلفی، دچار قوز کمر لومبار می شوند.
دو مورد از موکوپلی‌ساکاریدوز (mucopolysaccaridoses) های بدخیم، سندرم های هانتر و هورلر، ممکن است در دوران کودکی همراه با قوس کمر باشند.
قوس کمر نیام سینه‌ای کمری (Thoracolumbar) نیز معمولا نوزادان مبتلا به آکندروپلازی achondroplasia یا کوتولگی را تحت تاثیر قرار می دهد.
خوشبختانه در بیشتر موارد، این مشکل با پیاده روی حل می شود.
علل غیر معمول دیگر عبارتند از: بیماری گوشه (Gaucher)، پوکی استخوان در نوجوانان.
قوز کمر در شرایطی که با بیماری های مرتبط با سستی رباط ها مانند سندرم اهلرز-دنلوس Ehlers Danlos و سندرم مارفان (Marfan) همراه شود، معمولا بر روی ناحیه ی توراکولومبار در ستون فقرات یا ستون فقرات در قسمت پایین کمر تاثیر می گذارد.
قوز کمر لومبار (انحنای شدید پایین کمر) یا قوز کمر در ناحیه ی توراکولومبار به راحتی قابل درمان نیستند، زیرا اغلب جابه جایی آن در قسمت های بالا و پایین قسمت جراحی شده ی ستون فقرات اتفاق می افتد.
مگر اینکه در دید چپ‌راست، بدن بیمار هم ترازی عالی ای داشته باشد.
قوس کمر همراه با نوروفیبروماتوز (neurofibromatosis) غالبا با دفورمیتی شدید چرخشی همراه است و درمان آن می تواند بسيار دشوار باشد.
قوز کمر گردنی می تواند بخشی از دیاستروفیک دیسپلازیا یا سندرم لارسن باشد.
در مناطقی از جهان که سل بسیار شایع است، غربالگری کودکان برای قوز کمر ممکن است به تشخیص زودهنگام آن کمک کند.
همانطور که سن کودکان مبتلا به فیبروز کیستیک بیشتر می شود و پا به دوران بزرگسالی می گذارند، کفیوز همراه با این بیماری بیشتر گزارش می شود.
برای شرایطی مانند پوکی استخوان در نوجوانان یا سندرم Maroteaux-Lamy که در آن ها قوز کمر انعطاف پذیر است و می تواند وقتی که بیمار به پشت بر روی یک بالشت قرار می گیرد با رادیوگرافی تصحیح شود، بریس بندی می تواند موثر باشد.
یافته های بالینی
بزرگسالانی که در قسمت پایین کمر درد دارند یا نوجوانانی که وضعيت بدنی بدی دارند که می تواند با درد همراه باشد یا نباشد.
معمولا قوز کمر شدید و سخت با معاینه فیزیکی تشخیص داده می شود.
قوز کمر با خم شدن تشدید می شود و با کشش کمی اصلاح می شود.
لوردوز لومبار (گودی کمر) حاد، با کج شدن لگن و سفتی همسترینگ همراه است.
صفحه ی ساجیتال (چپ راستی) باید به طور معمول از C7-T1، T12-L1 و ساکروم خلفی عبور کند.
قوز کمر توراسیک طبیعی: 30-40 درجه، متوسط = 34 درجه
لوردوز لومبار (پایین کمر)عادی: 55 تا 65 درجه (دو سوم لوردوز در L4-L5 و L5-S1)
لوردوز کمری (گودی کمر در قسمت پایین) باید حدود 30 درجه بزرگتر از قوز کمر توراسیک باشد.
30٪ از موارد با اسکولیوز (scoliosis) خفیف همراه هستند.
با توجه به شدت و میزان بیماری، سه درجه برای آن وجود دارد:
- درجه اول
- درجه دوم
- سومین درجه
درمان کایفوز
تشخیص زودهنگام قوز کمر به جلوگیری از پیشرفت آن کمک می کند.
درمان با توجه به درجه تغییر شکل (دفرمیتی) انجام می شود. با این وجود، مهم است که بدانید که اصلاح وضعیت قوز کمر زمان می برد.
درمان آن شامل تمرینات، کشش ها، تحرک و همچنین اصلاح دائمی وضعیت بدنی است.
درمان قوز کمر درجه ی یک
این نوع قوز کمر معمولا به دلیل وضعیت بد بدنی به وجود می آید.
درمان قوز کمر موضعی شامل برخی از تمرینات فیزیوتراپی جهت تقویت عضلات پاراورتبرال بیمار می باشد.
علاوه بر این، بیمار باید تلاش آگاهانه ای را در جهت اصلاح و حفظ وضعیت بدنی مناسب انجام دهد.
- آرامش کامل بدن انجام می شود.
- با استفاده از آینه، بیمار از وضعیت بدنی نامطلوب خود آگاه می شود و دستورالعمل های مناسب برای اصلاح وضعیت بدنی به او داده می شود.
- تمرین های تحرک برای تمام ستون فقرات داده می شود.
- تمرینات قدرتی برای تقویت عضلات شکمی و عضلات کمر داده می شود.
- ممکن است عضلات همسترینگ سفت شوند. از این رو کشش همسترینگ انجام می شود.
- تمرینات تنفسی به ویژه دیافراگم و تمرین تنفسی که در آن از حرکت دنده ها برای دم و بازدم استفاده می شود، آموزش داده می شوند.
- انقباض شکمی وسرینی نیز بسیار مفید است.
درمان قوز کمر با کشش
در حالی که تقویت کردن عضلاتی که ضعف آنها موجب خم شدن ستون فقرات در پشت قفسه ی سینه می شود، ضروری است.
همچنین مهم است که عضلاتی که در اختلال عملکرد موضعی نقش دارند را کشش دهیم تا در جای درست خود قرار گیرند.
دو گروه از عضلاتی که می توانند به طور قابل توجهی در انعطاف پذیری و خمیدگی بیش از حد ستون فقرات در پشت قفسه سینه (thoracic spine) نقش داشته باشند، عضلات شکمی و دیافراگم هستند.
کشش شکمی: کشش عضلات شکم (ABS) می تواند به شدت در کاهش قوز کمر توراسیک مفید باشد، زیرا همان زمان با اینکه شما آنها را کشش می دهید، موجب تحرک ستون فقرات خود نیز می شوید.
یکی از بهترین روشهای کشش عضلات شکم دراز کشیدن روی یک توپ سوئیسی است.
مهم است که در زمانی که این کشش را انجام می دهید، آرام باشید و به طور طبیعی نفس بکشید، زیرا این کار موجب بهبود رهاسازی عضلات شما می شود.
تمرینات فوم چرخشی برای ستون فقرات پشت قفسه سینه: این روش شامل دراز کشیدن روی یک رول فوم است تا به ستون فقرات شما تحرک داده شود.
در واقع در این روش رول به سمت عقب کشیده می شود.
انجام این تکنیک ممکن است در ابتدا اثر ملایمی روی ستون فقرات شما داشته باشد، مخصوصا در آن بخش هایی از ستون فقرات که به خوبی حرکت نمی کنند،.
اما این قسمت ها می توانند به سرعت در حدود 2 هفته با کار مداوم بر روی رول بهبود یابند.
درمان قوز کمر درجه ی دو و سه
در این دو نوع قوز کمر تغییر شکل و دفرمیتی در مرحله پیشرفته است.
به این ترتیب برای اصلاح آن، بریس به بیمار داده می شود.
انجام تمرینات همراه با استفاده از بریس نقش مهمی در بهبود تحرک ستون فقرات دارد.
فیزیوتراپی برای درمان قوز کمر شویرمان
فیزیوتراپی اغلب همزمان با بریس بندی استفاده می شود.
از آنجا که بریس قسمت های زیادی از ستون فقرات را پوشش می دهد، برخی معتقدند که پوشیدن بریس می تواند عضلات را تضعیف کند.
فیزیوتراپی می تواند به جلوگیری از این آسیب کمک کند.
در غیر این صورت، وقتی بریس درآورده شود، عضلات ممکن است قادر به حمایت از ستون فقرات نباشند و ستون فقرات هنوز هم می تواند بیش از حد انحنا داشته باشد.
فیزیوتراپیست همچنین می تواند به انعطاف پذیری و دامنه ی حرکات کمک کند.
بسیاری از بیماران مبتلا به قوز کمر شویرمان مشکل سفتی عضلات همسترینگ نیز دارند.
فیزیوتراپی می تواند به کاهش سفتی این عضلات کمک کند.
فیزیوتراپی برای درمان قوز کمر ناشی از شکستگی نخاعی
فیزیوتراپی منحنی قوس کمری ناشی از شکستگی های نخاعی را اصلاح نمی کند، اما برای جلوگیری از شکستگی های بیشتر، ممکن است یاد گرفتن وضعیت درست بدنی مفید باشد.
یک فیزیوتراپیست همچنین می تواند به تقویت عضلات ستون فقرات کمک کند تا از ستون فقرات بهتر حمایت شود_ قسمتی از وزن و فشار از روی مهره ها برداشته شود.
فیزیوتراپیست همچنین می تواند با توصیه ی تمرینات بی خطر به بیمارکمک کند.
ورزش برای سلامتی استخوان اهمیت دارد.
به همین علت فیزیوتراپیست میتواند یک برنامه ی تمرینی که ممکن است شامل تمرینات تحمل وزن (مانند پیاده روی یا تنیس) و تمرینات قدرتی (مانند بلند کردن وزنه) باشد را تهیه کند.
روش جراحی برای درمان قوز کمر ساختاری
روش جراحی برای درمان قوز کمر ساختاری شامل چندین هفته کشیدن حلقه است.
در بعضی موارد، ممکن است پیوند استخوان برای حفظ تصحیح انجام شده لازم باشد.
گاهی اوقات ممکن است نیاز به جراحی باشد که فشار وارده بر ستون فقرات را کاهش دهد و موجب تثبیت ستون فقرات شود.
کاشت ابزار در ستون فقرات و فیوژن روشهای جراحی هستند که ممکن است برای اصلاح ناهنجاری ستون فقرات و ایجاد ثبات دائمی در ستون فقرات استفاده شوند.
این روشها سطح و جایی که عنصر نخاعی آسیب دیده یا برداشته شده (مانند دیسک بین مهره ای) را به هم متصل و سفت و محکم می کنند.
در روش کاشت ابزار از سخت افزارهای طراحی شده ی پزشکی مانند میله ها، سیم ها و پیچ ها استفاده می شود. این دستگاه ها در طول جوش دادن ستون فقرات، آن را صاف نگه می دارند.
فیزیوتراپی پس از جراحی
فیزیوتراپی مناسب قفسه سینه برای اجتناب از عوارض است
توصیه ی حرکاتی برای اندام های پایینی و گردن دو بار در روز به بیمارانی که در حال اجرای روش های درمانی کششی هستند.
توصیه ی تمرین های تحرک دهی و تقویتی تدریجی برای ستون فقرات.
فیزیوتراپی پس از عمل به کار گرفته می شود تا بیمار بتواند قدرت، انعطاف پذیری و دامنه حرکت قبلی خود را بازیابد.
بیمار، فیزیوتراپی را تا مدتی به صورت سرپایی ادامه می دهد. علاوه بر این، درمانگر یک برنامه ی تمرینی خانگی را برای درمان قوز کمر بیمار فراهم می کند.
در پزشکی صفحه ایست عمودی که بدن یا دید بدن را به قسمت‌های چپ و راست تقسیم می‌کند.
جلوگیری از ایجاد قوز کمر
به منظور جلوگیری از ایجاد قوز کمر توصیه می شود تا کودکان را قبل از شکل گیری کامل غضروف های مفصلی مورد بررسی و معاینه قرار داد.
بنابراین با مراجعه به متخصص ارتوپدی در زمان مناسب می توان قوز کمر در کودکان بررسی کرد و اقدامات درمانی مناسبی جهت رفع آن انجام داد.
فیزیوتراپی در منزل پس از جراحی ستون فقرات
