علت بروز آسیب هایی چون پیچ خوردگی ، کشیدگی یا پارگی عضله چیست و نوع درد هر کدام با دیگری چه تفاوتی دارد؟
آسیب ها متفاوت اند و شدت شان با هم فرق می کند. همین امر سبب می شود زمان بهبودی هم در آسیب های مختلف متفاوت باشد.
از درد و کوفتگی بدن خسته شدی؟
تماس بگیر و وقت معاینه یا فیزیوتراپی تنظیم کن!
در این مقاله سعی داریم بگوییم هر آسیب به چه معناست. نوع آسیب چیست؟ پیچ خوردگی ، کشیدگی یا پارگی عضله ؟ و مراحل درمانی تا جایی که ممکن است چگونه مفید و کارآمد باشند.
با تمرکز روی روند توانبخشی می توانید به کار، ورزش و سبک نرمال زندگی هر چه زود تر برگردید.
در این صورت از بروز آسیب های احتمالی در آینده هم پیشگیری خواهید کرد. ابتدا آناتومی پایه را بررسی می کنیم.
آسیب به بافت نرم از همه شایع تر است چون به سطح بدن نزدیک تراند و از استخوانی که پوشش می دهند آسیب پذیرتر هستند.
این آسیب، عضلات، تاندون ها یا رباط ها را شامل می شود. اما این ساختارها دقیقا چه هستند؟
- 1. R: استراحت یا REST
- 2. I: یخ یا ICE
- 3. C: فشار یا COMPRESSION
- 4. E: بالا نگهداشتن یا ELEVATION
- 5. R: مراجعه یا REFERRAL
- 6. H: گرما یا HEAT
- 7. A: الکل یا ALCOHOL
- 8. R: آسیب مجدد یا دویدن RE-INJURY OR RUNNING
- 9. M: ماساژ یا MASSAGE
- 10. هر عاملی که باعث شروع آسیب می شود مشخص کنید
- 11. تجهیزات حمایتی
- 12. قوی کردن
- 13. تقویت اکسنتریک
- 14. کشش و توان حرکتی مفاصل
عضلات
عضله، بخش گوشتی بافت نرم است که روی استخوان را می پوشاند و مسئول حرکت دادن اندام ها به وسیله وارد کردن نیرو و توان حرکتی است.
عضلات از رشته (فیبر) هایی تشکیل شده اند که متاسفانه نسبت به پارگی در اثر فشار و کشیده شدن بیش از حد آسیب پذیراند.
تاندون ها
تاندون ها همان بافت های اتصالی از جنس غضروف اند که مثل طناب عمل کرده و عضلات را به استخوان های نگهدارنده وصل می کنند.
تاندون ها قادراند تا حدی کشیدگی را تحمل کنند اما به اندازه عضلات منعطف نیستند.
رباط ها
رباط ها نوارهایی قوی از بافت های اتصالی هستند که یک استخوان را به استخوان مجاور وصل می کنند.
متاسفانه کاملاً غیر کشسان بوده و ذخیره خونی کافی ندارند بنابراین اگر پاره شوند خود ترمیمی صورت نگرفته و گاهی اوقات جراحی نیاز می شود.
ترکیبی از آسیب به عضلات، رباط ها و تاندون ها هم سبب بروز علائم می شود. غضروف و بافت اتصالی هر دو می توانند در بروز آسیب دخیل باشند.
بنابراین حالا که می دانید کدام قسمت ها در معرض آسیب هستند بیایید چگونگی بروز این مشکلات را هم بررسی کنیم:
پیچ خوردگی
از جزئی ترین جراحت ها به شمار می رود و زمانی رخ می دهد که مفصل بیش از حد کشیده شود. پیچ خوردگی سبب ورم، التهاب، درد و احتمالاً کبود شدگی می شود که علت اش آسیب به رگ های بدن است.
یکی از رایج ترین پیچ خوردگی ها پیچ خوردگی قوزک پا است که به آن “پیچ خوردگی مچ پا” می گویند و در ابتدا بسیار دردناک است.
احتمالا راه رفتن برای فرد مشکل شود اما اگر رباط آسیب ندیده باشد، به زودی بهبودی حاصل می شود.
بیشتر بخوانید: پیچ خوردگی مچ پا، شایع ترین آسیب ورزشی
کشیدگی
زمانی رخ می دهد که عضله تاندون یا رباط بیش از حد کشیده شود.
شدت کشیدگی ها متفاوت است و اغلب اگر درمان نشود، برای مدتی طولانی به همان حالت بماند یا فرد زود ورزش را شروع کند منجر به پارگی عضله هم می شود.
رایج ترین آسیب ها در کشیدگی، درگیر شدن عضله چهارسر است که سبب کشیدگی شده و آن هم وقتی ست که زانو به شدت یا با سرعت به عقب خم شود.
تاندینوپاتی یا التهاب تاندون شکل دیگری از کشیدگی است. تاندون عضلات اغلب به دلیل فشار های پی درپی ملتهب و دردناک می شوند و بیشتر در آرنج ( آرنج تنیس باز) یا تاندون آشیل ( التهاب تاندون آشیل ) بروز می کند.
همیشه تصور می شد این تاندون است که ملتهب شده اما امروزه متخصصان معتقدند تغییرات فرساینده و وخیم سبب بروز این مشکل می شوند.
پارگی عضله یا مفصل
شدید ترین آسیب در این طیف، پارگی است. پارگی وقتی رخ می دهد که رشته های یک عضله، رباط یا تاندون به صورت جزیی یا کلی بیش از حد کشیده شده یا سریع منقبض شوند.
پارگی جزیی به شدت دردناک است در حالی که پارگی کلی در ابتدا دردناک بوده اما گاهی اوقات به مرور از درد اش کاسته شده چون دیگر هیچ رشته ای نیست که وصل باشد.
رایج ترین نوع پارگی، پارگی همسترینگ است که بیشتر در بین بازیکنان فوتبال و قهرمانان دو سرعت دیده می شود.
همچنین پارگی رباط صلیبی قدامی هم در زانو زمانی رخ می دهد که زانو فراتر از طیف و گستره حرکتی خود پیچ بخورد.
برای پارگی احتمالاً جراحی جهت ترمیم تجویز شود مخصوصا اگر پارگی رباط یا تاندون باشد چون معمولاً خود به خود ترمیم نخواهد شد.
برخی افراد می توانند بدون رباط صلیبی قدامی در زانو به کار و فعالیت های عادی خود بپردازند.
اما در این صورت زانو فاقد تکیه گاه است بنابراین نیازمند قدرت بیشتری در همسترینگ و عضلات چهار سر خود در لگن هستند چون ثبات در اندام وجود ندارد.
پیشگیری از آسیب هایی چون پیچ خوردگی ، کشیدگی یا پارگی عضله
پیشگیری حقیقتاً بهترین شکل درمان است مخصوصاً که مشکل مربوط به آسیب دیدگی ها باشد. در اینجا چند راه جهت کاهش ریسک بروز آسیب وجود دارد:
همیشه قبل از شروع ورزش به خوبی خود را گرم کنید. عضلات گرم شده منعطف تر هستند و احتمال پاره شدن شان بسیار کمتر است.
حتماً باید حرکات کششی هم انجام شود.
- از تجهیزات ورزشی و کفش مناسب استفاده کنید.
- بیش از توان تان ورزش نکنید و سعی کنید بیش از حد خسته نشوید.
- حرکات کششی به قدر کافی انجام دهید حتی اگر پایه ورزش تان قلبی عروقی باشد مثل دویدن.
- بار ورزشی و تمرینات را به مرور و کم کم زیاد کنید.
درمان پیچ خوردگی ، کشیدگی یا پارگی عضله
برای درمان هرگونه آسیب حاد باید حداقل در ۴۸ ساعت اول اصول اولیه فیزیوتراپی یعنی RICER را دنبال کرد. فرقی نمی کند پیچخوردگی، کشیدگی یا پارگی باشد، هدف، تلاش جهت به حداقل رساندن ورم، التهاب و حذف درد است.
بدن در زمان آسیب به شکل طبیعی عکس العمل نشان داده، ملتهب شده و از قسمت آسیب دیده مواظبت می کند.
التهاب، دردناک و ناراحت کننده است اما در واقع روش بدن جهت بی حرکت سازی و محافظت از مفصل است.
RICER چیست؟
R: استراحت یا REST
استراحت یا استراحت فعال در واقع همان دوری جستن از هرگونه فعالیت شدید و انجام ندادن هیچ گونه حرکت کششی است.
گرچه نباید کاملا هم بی حرکت روی تخت ماند. استراحت مطلق و بی حرکتی منجر به سفتی و ضعف عضلات خواهد شد.
بگذارید درد شما را هدایت کند چون معیاری خوب برای نشان دادن طرز مدیریت آسیب توسط بدن است.
اگر حرکتی دردناک است به اجبار انجام اش ندهید چون ریسک آسیب بیشتر شده و بهبودی به تاخیر می افتد.
اگر پا آسیب دیده باشد (مثلاً زانو یا مچ) شاید نیاز به استفاده از چوب زیر بغل جهت راه رفتن و کاهش فشار به بخش آسیب دیده باشد.
I: یخ یا ICE
یخ نه تنها برای نوشیدن مفید است بلکه می تواند مسکنی قوی و ضد التهاب باشد. یخ را روی قسمت آسیب دیده بگذارید و دقت کنید که مستقیم روی پوست نباشد چون باعث سوختگی می شود.
فقط برای حداکثر ۲۰ دقیقه استفاده کنید و در نقاطی که به قدر کافی حس ندارید بیشتر دقت کنید چون ممکن است به علت عدم وجود حس، سوختگی ایجاد شود.
در حالی که فریز کردن توسط یخ نرمال است گاهی اوقات بهتر است چیزی نرم تر مثل یخ ژله ای یا یک بسته نخود سبز یخ زده در اطراف نقطه آسیب دیده بگذارید.
C: فشار یا COMPRESSION
فشار باعث کاهش ورم و تسهیل جریان خون در خارج از نقطه آسیب دیده می شود به همین دلیل می تواند کبودی و خونریزی را هم کم کند.
بهتر است هم رو و هم زیر نقطه مورد نظر فشرده شود و از هر چیزی مثل بانداژ نرم، جوراب های مخصوص یا پارچه های جذب و کشسان استفاده کرد.
مثلاً اگر در بازی فوتبال مچ پا آسیب دید، جوراب های ورزشی خود را از پا بیرون نیاورید. جوراب های درمانی هم مفید هستند.
باید مطمئن شوید بانداژ یا پوشش فشار دهنده زیاد نباشد و پوستتان را نبُرد چون همین امر باعث ورم بیشتر می شود.
E: بالا نگهداشتن یا ELEVATION
سعی کنید نقطه آسیب دیده را بالا تر از قلب خود نگه دارید تا از هرگونه ورم جلوگیری شده و خونریزی به حداقل برسد.
اگر پا یا زانو آسیب دیده، پای خود را توسط آویز بالا نگه دارید. حتی می توانید از چند بالشت استفاده کنید.
اگر نقطه مورد نظر دست است، با پارچه ای دست را از گردن آویزان کنید.
R: مراجعه یا REFERRAL
احتمالاً نیاز به مشاوره پزشکی از جانب متخصصی مثل پزشک عمومی، ارتوپد یا فیزیوتراپیست جهت تشخیص درست داشته باشید.
شاید عکس اشعه X، سونوگرافی و MRI هم تجویز شود. بعد از این مراحل است که درمان آغاز می شود.
پروتکل NO HARM
در طی ۴۸ ساعت اول بعد از آسیب باید حتماً NO HARM را هم به خاطر بسپارید که به معنای عدم استفاده از موارد زیر است:
H: گرما یا HEAT
به نقطه آسیب دیده گرما ندهید. گرما سبب افزایش التهاب و ورم می شود چون جریان خون در آن نقطه را زیاد می کند.
A: الکل یا ALCOHOL
بهتر است نوشیدنی های غیر الکلی استفاده کنید تا ورم به حداقل برسد. الکل باعث اتساع رگ ها می شود و در این صورت جریان خون در نقطه آسیب دیده زیاد شده و کبودی و ورم افزایش پیدا می کند.
R: آسیب مجدد یا دویدن RE-INJURY OR RUNNING
از هرگونه فعالیت شدید دوری کنید و زود به ورزش برنگردید. فشار وارد کردن به نقطه آسیب دیده بهبودی را به تاخیر می اندازد و اوضاع بد تر می شود.
M: ماساژ یا MASSAGE
ماساژ دادن نقطه آسیب دیده وسوسه کننده است ولی سعی کنید تا وقتی وارد فاز تحت حاد نشدید آن را انجام ندهید.
ماساژ باعث افزایش جریان خون به آن نقطه شده و خونریزی و ورم بیشتری ایجاد می شود.
توانبخشی و فیزیوتراپی
به دست آوردن سلامت بعد از جراحت می تواند بسیار دشوار باشد اما باید صبور بود و هر مرحله را قبل از شروع مرحله بعد کاملا تکمیل کرد.
دوره بهبودی در هر فرد متفاوت است. هرگز جراحت خود را با سایرین مقایسه نکنید. در اینجا چند نمونه از نکاتی که باید در دوران نقاهت به خاطر سپرد لیست کرده ایم:
هر عاملی که باعث شروع آسیب می شود مشخص کنید
به این مورد فکر کرده و روش های پیشگیری از بروز مجدد آسیب را مشخص کنید که هر کدام از موارد زیر می تواند باشد:
- افزایش ناگهانی بار ورزشی
- عدم ثبات یا ضعف در مفاصل
- طیف حرکتی محدود
- عدم تعادل عضلات
تجهیزات حمایتی
به محض بازگشت توان عملکردی بهتر است از تجهیزات حمایتی استفاده کرده که به شکل های مختلفی است از جمله تِیپ های ورزشی، بریس زانو یا مچ، اسپلینت.
این وسایل قادرند تا حد زیادی فرد را برای بازگشت دوباره به دنیای ورزش و شروع مجدد فعالیت ها آماده کنند.
تیپ ممکن است ساختار بدن را ضعیف تر کند چون از آن عضو بدن به خوبی کار کشیده نمی شود.
یک گزینه مناسب بلند مدت، ارتوتیک است که داخل کفش قرار می گیرد و با آن نحوه راه رفتن تان عوض شده و مناسب می شود.
قوی کردن
رباط ها باعث ایجاد ثبات در اطراف مفصل می شوند. اگر آسیب ببینند باید روی تقویت مفاصل کار کرد تا فشار از روی ربات برداشته شود.
عضله ای قوی تر باعث مستحکم تر شدن جای مفصل خواهد شد. در آسیب شانه، عضلات شانه گردان باید با آموزش فیزیوتراپیست قوی شوند تا ثبات بهتری فراهم شده و ریسک آسیب ها کمتر شود.
تقویت اکسنتریک
معمولاً عضله وقتی قوی می شود که در فاز کوتاه سازی (شورتنینگ) یا همان انقباضات کانسنتریک قرار می گیرد.
تقویت اکسنتریک برعکس عمل می کند و در واقع نوع مشخصی از قوی سازی است و به این معناست که در حال کار کردن روی عضله حین افزایش طول اش هستید.
این حرکت می تواند کنترل عضله را افزایش داده، باعث افزایش طول رشته های عضله شود و ابزاری بسیار مفید برای قوی سازی بعد از پارگی عضله است چون می خواهیم رشته ها سالم و خوب بمانند تا دوباره پاره نشوند.
کشش و توان حرکتی مفاصل
بخش آسیب دیده معمولاً دارای توان حرکتی محدودی است که دلایل متعددی دارد:
- بعد از پارگی عضله، بافت ها آسیب می بینند چون رشته ها به هم تابیده می شوند و پروسه ای است که بدن وارد آن شده تا از پارگی دوباره جلوگیری کند.
- پیچ خوردگی ها و کشیدگی ها ممکن است به علت ورم باقی مانده حاصل از توان حرکتی محدود به وجود بیاید.
- اسپاسم و سفتی هم در صورتی رخ می دهد که یک مفصل بی حرکت مانده و برای مدت طولانی تکان نخورد.
اگر هر کدام از مواردی که ذکر کردیم رخ دهد، باید روی طیف حرکتی مفاصل و تمرینات کششی جهت افزایش انعطاف عضلات تمرکز کرد.
تمرینات کششی باید به مرور انجام شوند و باید روی افزایش طول عضلات هم کار کرد. حین انجام این ورزش ها شاید قدری احساس سفت شدگی و ناراحتی کنید اما نباید به درد برسد.
داشتن دانش کافی درباره آسیب ها و فهمیدن بهترین روش جهت درمان بسیار مهم است.
درمان های فیزیوتراپی
در فیزیوتراپی تخصصی دایان از انواع روش های درمانی روز دنیا همچون لیزرهای پرتوان و کم توان، شاک ویو درمانی، مگنت درمانی، طب سوزنی و سوزن خشک، تمرین درمانی و درمانهای دستی و… استفاده خواهد شد که منجر به بهبودی سریع تر شما خواهد شد.
با در پیش گرفتن یک برنامه فیزیوتراپی و توانبخشی مناسب تحت نظر متخصصین فیزیوتراپی و توانبخشی می توانید روی انعطاف و قوی سازی بدن تان تمرکز کنید.
در این صورت عملکرد تان افزایش یافته و ریسک بروز آسیب ها کاهش می یابد. به این شکل است که دوباره به زندگی عادی برمی گردید.
برای دریافت نوبت ملاقات با متخصصین ما در کلینیک دایان با شماره های زیر تماس بگیرید.
شماره های کلینیک دایان: 02122764555 –02122786049 –09128340536
برای اطلاع از آدرس، ایمیل و دسترسی به فرم تماس با ما به صفحه تماس با ما مراجعه کنید