آیا فیزیوتراپی بی اختیاری ادرار در درمان این مشکل تاثیر گذار است؟ منظور از بی اختیاری ادرار نشت غیر ارادی ادراری است که در طول ساعات شبانه روز رخ می دهد. بر اساس اظهارات انجمن ملی دیابت، بیماری های کلیوی و گوارشی بیش از ۱۳ میلیون از ساکنین ایالات متحده از بی اختیاری ادرار رنج می برند.
متخصص فیزیوتراپی به طراحی یک برنامه تخصصی می پردازد تا به افراد مبتلا به بی اختیاری ادراری برای کنترل علائم و کاهش نیاز به مصرف دارو یا جراحی کمک نماید.
بی اختیاری ادرار چیست؟
بی اختیاری ادرار اختلالی است که در آن بیمار به صورت غیر ارادی دچار نشت ادرار می شود.
افراد مبتلا به این اختلال برای شروع دفع ادرار یا نگه داشتن آن مشکل دارند.
بی اختیاری ادرار به عضلات کف لگن ارتباط دارد. این عضلات به استخوان های لگن متصل هستند و تا قسمت جلوی کمر امتداد پیدا می کنند.
عضلات کف لگن وظیفه محافظت از اعضای داخلی شکم و کنترل عضلات اسفنکتر را برعهده دارند.
این عضلات همچنین در محافظت از قسمت پایین کمر، ثابت نگه داشتن استخوان های لگن و بهبود عملکرد جنسی نقش دارند.
زنان بیشتر از مردان دچار بی اختیاری ادرار می شوند البته آقایانی که دچار این اختلال می شوند کمتر به پزشک مراجعه خواهند کرد.
انواع بی اختیاری ادرار
بی اختیاری ادرار به چند دسته تقسیم می شود که به شرح زیر است:
- منظور از بی اختیاری استرسی شرایطی است که فشار زیادی به شکم وارد می شود و عضلات کف لگن قادر به پیشگیری از نشت ادرار نیستند. برخی از افراد در هنگام انجام فعالیت های جسمانی مانند ورزش کردن یا خندیدن و سرفه کردن دچار نشت ادرار می شوند.
- افراد مبتلا به بی اختیاری فوریتی با وضعیتی مواجه می شوند که به صورت ناگهانی نیاز به دفع فوری ادرار دارند و قبل از آن که به سرویس بهداشتی برسند دچار نشت ادرار خواهند شد.
- برخی از افراد بی اختیاری فوریتی و استرسی را به صورت همزمان تجربه می کنند.
- در برخی موارد حتی فرد بدون احساس نیاز به دفع فوری ادرار در مسیر رفتن به سرویس بهداشتی به علت مشکلات عملکردی دچار نشت ادرار خواهد شد.
- تعدادی از افراد در ساعات شبانه روز نیاز به دفع مکرر ادرار دارند.
بی اختیاری استرسی
عضلات کف لگن اطراف مجرای پیشاب را احاطه کرده اند و تا زمانی که مثانه پر نشده است با مسدود کردن آن از نشت ادرار جلوگیری می کنند.
بی اختیاری استرسی به علت ضعیف شدن عضلات کف لگن به وجود می آید.
در این شرایط فرد در هنگام خندیدن، عطسه کردن، سرفه کردن یا فعالیت های ورزشی مانند وزنه برداری دچار نشت ادرار خواهد شد.
بی اختیاری ادرار در زنان معمولاً به علت نقص عملکرد عضلات کف لگن به موارد زیر ارتباط دارد:
- بارداری و زایمان باعث می شود فشار بسیار زیادی به مثانه وارد گردد و باعث آسیب دیدگی عضلات کف لگن شود.
- اپیزیوتومی روشی است که برای تسهیل زایمان مورد استفاده قرار می گیرد.
- آسیب دیدگی لگن از قبیل شکستگی
- التهاب لگن مانند سیستیت
- جراحی واژن یا رکتوم
- نداشتن فعالیت جسمانی کافی و بی تحرکی
بی اختیاری فوریتی
انقباضات قدرتمند و هماهنگی عضلات کف لگن باعث کاهش نیاز به دفع فوریتی ادرار و بسته نگه داشتن مجرای پیشاب خواهد شد.
افرادی که دچار بی اختیاری فوریتی هستند عضلات کف لگن آنها سفت یا ضعیف است یا به صورت غیر ارادی منقبض می شود.
بی اختیاری فوریتی ادرار در شرایط استرس آور مانند زمانی که فرد عصبانی می شود، شدت خواهد یافت.
بی اختیاری فوریتی در برخی موارد یک رفتار آموخته شده است. به عنوان مثال فردی که هنگام ورود به منزل فوراً به سرویس بهداشتی می رود این رفتار به یک عادت تبدیل خواهد شد.
پس از مدتی فرد در مسیر رسیدن به منزل نیاز به دفع فوری ادرار خواهد داشت و پس از مدتی دچار بی اختیاری فوریتی ادرار خواهد شد.
برخی مواد خوراکی از قبیل کافئین و شکر، غذاهای اسیدی و استعمال دخانیات باعث التهاب کف لگن می شوند.
التهاب کف لگن باعث انقباضات بیشتر دیواره مثانه و نیاز به دفع فوری ادرار خواهد شد.
بی اختیاری عملکردی
دلایل بروز بی اختیاری عملکردی ارتباطی به مثانه یا عضلات کف لگن ندارند. برخی از دلایل بی اختیاری عملکردی به شرح زیر است:
- درد مفصل یا ضعف عضلات قسمت پایین کمر، عضلات مرکزی، لگن و ران که باعث اختلال در راه رفتن می شود.
- گیجی، زوال عقل یا جنون
- مشکلات روانی از قبیل افسردگی و عصبانیت و
- استفاده از وسایل کمکی مانند واکر که باعث کند شدن حرکات می شود.
- موانع موجود در محیط مانند مبلمان یا قالیچه که باعث می شود بیمار نتواند به سرعت خود را به سرویس بهداشتی برساند.
تکرر ادرار
افرادی که دچار بیش فعالی مثانه هستند در طول روز به دفع مکرر ادرار نیاز خواهند داشت و در هنگام شب نیز چندین مرتبه بیدار می شوند.
حساسیت به برخی مواد غذایی یا نوشیدنی ها در بروز تکرر ادرار نقش دارد.
بی اختیاری ادرار چگونه تشخیص داده می شود؟
متخصص فیزیوتراپی به ارزیابی کامل بیمار می پردازد و علل بی اختیاری ادرار را شناسایی خواهد کرد.
سپس از بیمار می خواهد علائم و نشانه هایی که در طول روز تجربه می کند را توضیح دهد.
او همچنین به ارزیابی قدرت، هماهنگی و انعطاف پذیری عضلات کف لگن، ران و قسمت پایین کمر می پردازد.
در برخی موارد متخصص فیزیوتراپی بیمار را به منظور انجام ارزیابی های بیشتر به پزشک ارجاع خواهد داد.
پزشک درخواست انجام روش های تشخیصی مختلف از قبیل سونوگرافی یا اسکن ام آر آی را می دهد تا اختلالات موجود در عضلات کف لگن تشخیص داده شود.
متخصص فیزیوتراپی چه نقشی در بهبود بی اختیاری ادرار ایفا می کند؟
متخصص فیزیوتراپی با توجه به نتایج حاصل از ارزیابی های اولیه برای بهبود عملکرد عضلات کف لگن به طراحی یک برنامه فردی خواهد پرداخت.
متخصص فیزیوتراپی به بیمار برای دستیابی به اهداف زیر کمک خواهد کرد:
- کنترل بهتر علائم و نشانه های بی اختیاری ادرار
- کاهش نیاز به داروهای مخصوص بی اختیاری، پد مخصوص یا انجام عمل جراحی
روش های موجود برای بهبود عملکرد عضلات کف لگن
- متخصص فیزیوتراپی محل دقیق قرارگیری عضلات کف لگن را به بیمار یاد خواهد داد.
- متخصص فیزیوتراپی با توجه به شرایط بیمار و به منظور بهبود عملکرد عضلات کف لگن برای کنترل بهتر مثانه، برنامه ورزشی مخصوصی را طراحی می کند.
- منظور از تمرینات ورزشی کگل منقبض کردن عضلات اسفنکتر است که بیمار برای شناسایی آنها باید در هنگام دفع ادرار به قطع آن بپردازد.
- متخصص فیزیوتراپی با توجه به شدت بی اختیاری ادرار و علائمی که بیمار دارد درخواست انجام بیوفیدبک کف لگن را خواهد داد. در این روش از تعداد الکترودی استفاده می شود تا فعالیت عضلات کف لگن بررسی گردد. این روش به بیمار برای استفاده صحیح از عضلات کف لگن کمک خواهد کرد. در حال حاضر بیوفیدبک کف لگن یکی از موثر ترین روش های درمان مشکلات ادراری و مدفوع می باشد.
- متخصص فیزیوتراپی بی اختیاری ادرار تمرینات ورزشی مخصوص تقویت و کشش عضلاتی که وظیفه محافظت از عملکرد مثانه را بر عهده دارند به بیمار آموزش خواهد داد.
- تحریک الکتریکی روشی است که با هدف افزایش آگاهی بیمار از عملکرد عضلات مثانه انجام خواهد شد.
- گاهی نیز از طب سوزنی و درای نیدلینگ جهت تحریک عضلات کف لگن استفاده خواهد شد.
آیا امکان پیشگیری از بی اختیاری ادرار وجود دارد؟
منقبض کردن عضلات کف لگن در طول روز به طور صحیح یکی از روش های موجود برای پیشگیری از اختیاری ادراری است.
عادات صحیح از قبیل رفتن به سرویس بهداشتی به طور منظم و در فواصل زمانی مشخص و اجتناب از مصرف محرک های مثانه از قبیل کافئین کمک بسیار زیادی به بیماران خواهد کرد.
متخصص فیزیوتراپی به ارائه اطلاعات زیر خواهد پرداخت:
- رژیم غذایی مناسب و مصرف مواد مغذی سالم، اجتناب از مصرف غذاها و نوشیدنی های تحریک کننده مثانه
- اجتناب از رفتارهایی که باعث بدتر شدن علائم بیماری می شود.
- تکنیک های مخصوص کاهش تکرر ادرار و دفع فوریتی آن از قبیل کشش و تقویت عضلات
- رفتن منظم به سرویس بهداشتی
- دفع منظم مدفوع
- مصرف مایعات به مقدار کافی برای پیشگیری از کم آبی بدن
- ورزش کردن به اندازه کافی و فعالیت جسمانی مناسب
بیمار به چه نوع فیزیوتراپی نیاز دارد؟
سلامت زنان و تقویت عضلات کف لگن یک حوزه درمانی تخصصی است.
زنان و مردانی که به اختیاری ادراری مبتلا هستند متخصصین زیر نیاز خواهند داشت:
- فیزیوتراپیست که در زمینه درمان بیماری های زنان، بی اختیاری ادرار و نقص عملکردی عضلات کف لگن تخصص دارد.
- متخصص فیزیوتراپی که دوره رزیدنتی یا فلوشیپ سلامت زنان را کامل کرده است یا در زمینه بیماری های زنان تخصص دارد و به درمان مشکلات زنان از قبیل بی اختیاری ادرار می پردازد.
پزشک به بیمار برای پیدا کردن بهترین متخصص فیزیوتراپی به منظور درمان بی اختیاری ادرار کمک خواهد کرد.
نکاتی که باید در هنگام پیدا کردن بهترین متخصص فیزیوتراپی به خاطر داشت به شرح زیر است:
- جویا شدن نظر دوستان و اعضای خانواده درباره پزشکی که قرار است به درمان بی اختیاری ادرار بپردازد.
- کسب اطلاعات لازم درباره تجربیات متخصص فیزیوتراپی در درمان افراد مبتلا به بی اختیاری ادرار
- تهیه فهرستی از علائم و نشانه های بی اختیاری ادراری و عواملی که باعث بدتر شدن یا بهتر شدن آن می شوند.
بیشتر بخوانید: درمان فیزیوتراپی بی اختیاری ادرار
بیشتر بخوانید: شیوع بی اختیاری ادرار
جهت مشورت با فیزیوتراپیست در کلینیک فیزیوتراپی دایان در شمال تهران درباره فیزیوتراپی بی اختیاری ادرار و تهیه برنامه تمریتی فردی با شماره های زیر تماس بگیرید و نوبت دریافت کنید.
شماره تماس های کلینیک دایان: ۰۲۱۲۲۷۶۴۵۵۵ – ۰۹۱۲۸۳۴۰۵۳۶ – ۰۲۱۲۲۷۸۶۰۴۹
آدرس، ایمیل و دسترسی به فرم تماس با فیزیوتراپی دایان
مرکز فیزیوتراپی در قیطریه در فیزیوتراپی بی اختیاری ادرار.
